Қазақстанда кімдер ерте зейнеткерлікке шығуға құқылы

Қазақстанда кімдер ерте зейнеткерлікке шығуға құқылы

 

 

 

Қазақстанда зейнеткерлік жас ерлер үшін 63, әйелдер үшін 60 (2021 ж.). Зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңға сәйкес, әйелдердің зейнеткерлік жасы 2027 жылға дейін біртіндеп ұлғаяды және ерлердің зейнет жасына тең болады.

Алайда, кейбір жағдайларда Қазақстан Республикасының азаматтары ерте жаста зейнеткер бола алады.

Көп балалы аналар зейнетке шығудың жалпы белгіленген жасынан әлдеқайда ертерек шығады: 53 жасында зейнетақы 5 және одан да көп бала туып (асырап алған, асырап алған) және оларды сегіз жасқа дейін өсірген әйелдерге тағайындалады.

Сондай -ақ, әйелдер үшін зейнетақы төлемін тағайындау үшін еңбек өтілін есептеуге (01.01.1998 ж. дейін) және базалық зейнетақы төлемін тағайындауға (01.01.1998 ж. кейін) жеңілдік бар: жұмыссыз ананың жас балаларды бағып-күткен уақыты еңбек өтіліне есептеледі, бірақ  әрбiр бала 3 жасқа толғанға дейін, жалпы жиынтығы 12 жыл шегiндегi уақыт, сондай -ақ 16 жасқа дейінгі мүгедек балаға күтім жасау уақыты.

Алайда, көп балалы аналар жалпыға бірдей белгіленген зейнеткерлік жасқа жеткенде ғана базалық зейнетақы төлемдерін тағайындауға құқылы.

Сонымен қатар, «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен марапатталған немесе бұрын «Батыр ана» атағын алған, I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен марапатталған көп балалы аналарға ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы 6,4 АЕК немесе 18669 теңге мөлшерінде (2021 ж.) төленеді.

Заңда жеңілдікті зейнетақының басқа да бір түрін қарастырған.

Төтенше және радиация қаупі ең жоғары аймақтарда1949 жылдың 29 тамызынан 1963 жылдың 5 шілдесіне дейін кемінде 5 жыл тұрған азаматтар зейнеткерлік төлемдерді жасына қарай тағайындауға құқылы:

 1) ерлер - 50 жасқа толғанда;

 2) әйелдер - 45 жасқа толғанда.

Алайда, осы кезеңде Семей ядролық полигонына іргелес аудандарда өмір сүрген ерлер де, әйелдер де зейнет жасына жетті. Ал жастау  қазақстандықтар жеңілдіктің бұл санатына жатпайды.