Департамент басшысы М. Т. Мұратбековтың брифингі 21.07.2021

2021 жылғы 21 шілдеде Қостанай облысының Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында Еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон комитетінің Қостанай облысы бойынша департаментінің басшысы Мұрат Тілемісұлы Мұратбековтің «Мемлекет басшысы Қ. К. Тоқаевтың тапсырмаларын орындау шеңберінде Қостанай облысының көп балалы аналарына, зейнеткерлеріне және халықтың басқа да әлеуметтік осал топтарына берілетін төлемдер туралы» тақырыбына арналған брифингі өтті.    

Департаментпен республикалық бюджет қаражатынан әлеуметтік төлемдердің 34 түрі тағайындалады. Олардың негізгілері: жасына байланысты зейнетақы төлемі, базалық зейнетақы төлемі, мүгедектігі бойынша және асыраушысынан айырылу бойынша жәрдемақы, зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істейтін адамдарға арналған жәрдемақы, арнайы мемлекеттік жәрдемақылардың 15 түрі (ҰОС қатысушылары мен мүгедектеріне, оларға теңестірілген адамдарға, тыл еңбеккерлеріне, саяси қуғын-сүргін құрбандарына және т. б.), балалары бар отбасыларға арналған жәрдемақылардың 8 түрі (бала тууға және оның күтіміне, мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған ата-аналарға, қамқоршыларға және бала кезінен 1-топтағы кәмелетке толған, "Алтын алқа" және "Күміс алқа" алқаларымен марапатталғандарға жәрдемақы, мүгедек балаларға жәрдемақы).

2021 жылғы 1 шильдегі жағдай бойынша облыс бойынша жасына байланысты зейнетақы алушылар 130 380 адам, базалық зейнетақы – 130 101 адам, мүгедектігі бойынша және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алушылар – 28 531 адам, арнайы мемлекеттік жәрдемақы алушылар (ҰОС қатысушылары мен мүгедектері, оларға теңестірілген адамдар, тыл еңбеккерлері, саяси қуғын – сүргін құрбандары және т. б.) - 10 363 адам, № 1 және № 2 Тізімдер бойынша мемлекеттік арнайы жәрдемақы алушылар- 395 адам, бала туу және 1 жасқа дейінгі бала күтіміне байланысты, мүгедек-балаларға, бала кезінен 1 - топтағы кәмелетке толған мүгедектерге жәрдемақылар- 5 670 адам. Сондай-ақ, 5 996 көп балалы ана және 6 308 көп балалы отбасы мемлекеттік жәрдемақы алушылар болып табылады. Барлығы-318 817 түрлі төлем алушылар.

Барлық төлемдер 14 мемлекеттік қызмет шеңберінде тағайындалады және "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы, "электрондық үкімет" веб-порталы, проактивті форматта, сондай-ақ композиттік қызмет шеңберінде көрсетіледі.

Заңнамаға сәйкес барлық төлемдер ағымдағы айға төленеді. Тек Қостанай облысы бойынша 2020 жылы 177 млрд.878 млн. теңге зейнетақы мен жәрдемақы төленді. Ағымдағы жылдың 6 айында 95 млрд. 395 млн. теңге зейнетақы мен жәрдемақы төленді.

ҚР Президентінің 2014 жылғы 18 маусымдағы № 841 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін 2030 жылға дейін одан әрі жаңғырту тұжырымдамасына сәйкес ынтымақты зейнетақы мөлшері жыл сайын инфляция деңгейінен екі пайызға оза отырып индекстеледі.

Базалық зейнетақы төлемдерінің мөлшері жыл сайын инфляция деңгейіне көтеріледі.

Естеріңізге сала кетейік, 2018 жылдың 1 шілдесінен бастап базалық зейнетақы зейнетақы жүйесіне қатысу өтілін ескере отырып, әрбір алушыға жеке тағайындалады.

Зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін ынтымақты жүйеде жинақталған еңбек өтілі де, сол күннен кейін де міндетті зейнетақы жарналары төленген кезеңдер негізінде де енгізіледі.

Мәселен, егер зейнетақы жүйесіне қатысу өтілі 10 және одан аз жылды құраса немесе мүлдем болмаса, базалық зейнетақы мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейінің 54% – ына тең (2021 жылы ең төменгі күнкөріс деңгейі-34 302 теңге), одан әрі 10 жылдан асатын әрбір жыл үшін оның мөлшері 2% - ға артады.

Еңбек өтілі 33 жыл және одан жоғары болған кезде ол ең төменгі күнкөріс деңгейінің 100% – ы немесе 34 302 теңге мөлшерінде белгіленеді.

Осылайша, міндетті зейнетақы жарналары қаншалықты тұрақты және толық көлемде төленсе, азаматқа зейнетақы жасына жеткен кезде базалық зейнетақы төлемінің мөлшері соғұрлым жоғары болады.

Бүгінгі күні біздің облыстың зейнеткерлерінің шамамен 66,5 мыңы немесе 51% - ы базалық зейнетақыны ең жоғары 100% мөлшерінде (34 302 теңге) алады.

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап зейнетақыны 7% – ға және базалық зейнетақыны 5% - ға арттыру нәтижесінде ең төменгі базалық зейнетақыны ескере отырып, зейнетақының ең төменгі мөлшері 61 796 теңгені, ал базалық зейнетақыны ескере отырып, зейнетақының орташа мөлшері 101 мың теңгені құрады.

Тәуелсіздік жылдарында Қазақстанда ана мен баланы қолдаудың ұлттық моделі қалыптасты, ол 8 мемлекеттік жәрдемақы және 3 төлем түрінде ұсынылды.

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап көп балалы отбасылар үшін жаңа мемлекеттік жәрдемақыны енгізу атаулы әлеуметтік көмек көрсетудің жаңа тетіктерінде көзделген аз қамтылған және көп балалы отбасыларды қолдаудың негізгі үш бағытының бірі болып табылады.

Жоғарыда көрсетілген жәрдемақы отбасының табысына қарамастан, 4 және одан да көп кәмелетке толмаған балалары немесе 23 жасқа дейінгі күндізгі оқу нысаны бар студенттері бар барлық көп балалы отбасыларға сараланған мөлшерде төленеді.

Бүгінгі таңда бұл жәрдемақыны облыс бойынша 6 308 көп балалы отбасы алады, оларға ағымдағы жылдың 6 айында 1 млрд. 946 млн. теңгеден астам төленді.

6 308 көпбалалы отбасының 335 отбасы 6 балаға, 73 отбасы 7 және одан да көп балаға алатынын атап өткім келеді. Қосымша аталған көп балалы аналар 18 669 теңге мөлшерінде "Алтын алқа" және "Күміс алқа" алқаларымен наградталғандар ретінде өмір бойы ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы алады. Облыс бойынша мәлімет үшін 5 996 көп балалы ана осы жәрдемақыны алушылар болып табылады.