Халықаралық әйелдер күні қарсаңында Қазақстанның құтқарушы әйелдері туралы
Халықаралық әйелдер күні қарсаңында Қазақстанның Төтенше жағдайлар министрлігі біздің керемет, күшті, батыл және шабыттандыратын қызметкерлерімізді құттықтауға арналған челленджді бастады! Осы челлендж аясында біз күнделікті қауіпсіздікті қамтамасыз ететін және өмірлерді құтқаратын адамдар туралы сөз қозғаймыз.
Азаматтық қорғау органдарында әртүрлі кәсіптердегі әйелдер қызмет етеді, олардың еңбегі біздің жүйемізде маңызды рөл атқарады. Бұл әйелдер - ұшқыштар, кинологтар, құтқарушылар, диспетчерлер, радиотелефоншылар, инспекторлар, ТЖ басқармалары мен бөлімдерінің бастықтары, психологтар, дәрігерлер және орталық аппараттың мамандары. Осындай қиын жұмыста олар өз кәсібіне деген адалдықты отбасына қамқорлықпен біріктіреді, олардың көпшілігі көп балалы аналар.
Ар — намысы мен қадір-қасиеті бар әйелдер ерлер кәсібінің жүгін, яғни республика азаматтары мен аумағын әртүрлі сипаттағы төтенше жағдайлардан қорғауды өз мойнына алады. Азаматтық қорғау органдарындағы қызмет әйелдерден көптеген дағдылар мен жауапкершілікті талап етеді және олар өздерінің жұмысына деген адалдықтарында ер адамдардан кем түспейді.
Кинолог – Марина Цуканова
Шығыс Қазақстан облысы ТЖД Жедел-құтқару жасағының кинологы болып жұмыс істейді, оның серіктесі - лабрадор Уилсон. Олар бірге 9 жыл бойы қауіпсіздік үшін қызмет етіп келеді. Қазір Марина мен Уилсонның командасында ақ швейцариялық ит Гера пайда болды, ол төтенше жағдайларда үлкен көмек көрсетеді. Иттерге деген үлкен сүйіспеншілік Маринаны құтқару жасағына жұмыс істеуге итермелеген басты себеп болды.
Адам өмірі көбінесе кинолог пен иттің жұмысының үйлесімділігіне байланысты. Қираған ғимараттың мыңдаған қоқыстарының арасынан іздеу кезінде ит құтқарушыларға дұрыс жол көрсетіп, зардап шегушіні тезірек табады. Марина өз жұмысын өте жақсы көреді, оның жануарлармен қарым-қатынасы мамандық таңдауда шешуші болды. Онымен қарым – қатынастың алғашқы минуттарынан бастап оның бүкіл өмірі жануарлармен байланысты. Ол үй жануарлары туралы күлімсіреп, мейірімділікпен айтады. Марина Цуканова құтқарушы ғана емес, ол үш баланың анасы. Ол бәріне уақыт табады-балалар мен үй жануарларын тәрбиелеуге де.
Марина Цуканова атап өткендей: «Мен сүйікті ісіммен айналысамын, бұл ең бастысы. Әйелдерге арналған жеңілдіктерсіз аттестаттау кезінде нормативтерді үнемі тапсыру, барлық жиналыстарда ауыр рюкзактармен жүру-мұның бәрі менің жасақта жұмыс істеуге деген ұмтылысымды жоя алмайды. Мұнда ерлер мен әйелдер жоқ – біз Құтқарушымыз!»
Диспетчер – Зарина Арысланова
Жетісу облысы ТЖД Өрт байланысы орталық пунктінің диспетчері болып жұмыс істейді. 2018 жылы ол стереотиптер мен өмірлік жағдайларға қарамастан, бала кезінен армандаған формасын киіп, жедел қызметтердің бір бөлігі болды.
Бүгінде оның дауысы – үміт, құтқару және өмір дауысы. Дүрбелең мен қорқыныш сәттерінде, адамдар 112 нөміріне қоңырау шалғанда, ол жинақылық, сабырлылық танытады, өрт сөндірушілерге бірден маңызды деректерді береді. Оның жұмысы тек қоңыраулар мен командалар туралы емес. Бұл әрбір қабылданған шешім, әрбір үйлестірілген шығу, әрбір құтқарылған өмір. Бірақ оның кәсіби төзімділігінің артында сезімтал және мейірімді жүрек жатыр. Ол екі баланың анасы.
«Кейде Мен өзіме таң қаламын: мен бәрін нөлден бастауға қалай шешім қабылдадым? Бірақ мен бір секундқа да өкінбедім. Себебі мен өз орнымдамын. Мен көмектесемін. Мен құтқарамын. Мен не істеп жатқанымды білемін және неліктен осында екенімді білемін», – дейді Зарина.
Дәрігер – Құралай Саятова
Өмірінің 20 жылдан астам уақытын адамдарды құтқаруға және ең қиын жағдайларда медициналық көмек көрсетуге арнаған Төтенше жағдайлар жүйесіндегі тәжірибелі маман. Ол Шығыс Қазақстан облысы бойынша Апаттар медицинасы орталығы филиалының госпитальдық бөлімшесін басқарады және өз саласындағы үздік мамандардың бірі болып саналады.
Осы жылдар ішінде Құралай Қабыкенқызы көптеген төтенше жағдайларға қатысты. 2006 жылы ол Бегенев орманшылығындағы ірі өртте зардап шеккендерге медициналық көмек көрсетіп, жоғары кәсібилік пен адалдықты көрсетті. 2011 жылы Катонқарағай ауданында су тасқыны кезінде құтқару операцияларына қатысты, онда оның білімі мен жедел әрекеттері адамдардың өмірі мен денсаулығын сақтауға көмектесті.
Оның құтқару жұмыстарына қосқан үлесі мемлекет тарапынан жоғары бағаланып, 2017 жылы «Құтқару жұмыстарына белсенді қатысқаны үшін» төсбелгісімен марапатталды. Күрделі және жауапты жұмыстарға қарамастан, Құралай Қабыкенқызы-төрт баланың қамқор анасы. Ол ақыл-ой күшінің, төзімділік пен мейірімділіктің үлгісі бола отырып, кәсіби міндеттерді отбасылық өмірмен шебер үйлестіреді.
Фельдшер – диспетчер Азиза Шарипова
Жамбыл облысы бойынша Апаттар медицинасы орталығы филиалының фельдшер-диспетчері болып жұмыс істейді.
Оның кәсібі үлкен білім мен тәжірибені ғана емес, сонымен қатар мықты ұстамдылықты қажет етеді. Ол тек қоңырауларды қабылдап қана қоймайды, сондай-ақ жедел әрекет ету бригадаларын бағыттайды, ең қиын жағдайларда Азиза қоңырауларға жеке өзі барады. Жол – көлік оқиғасы, өрт, төтенше жағдайлар-басқалар қорқатын жерде ол адам өмірі қауіпті екенін біле отырып, сенімді және кәсіби әрекет етеді. Әр ауысымда көптеген төтенше жағдайлар, жүздеген шешімдер және құтқарылған өмір бар. Бұл жай ғана жұмыс емес, бұл батылдықты, адалдық пен мейірімділікті қажет ететін кәсіп.
Инспектор – Ақнұр Кондыбаева
Азаматтық қорғау подполковнигі Алматы облысы ТЖД Еңбекшіқазақ бөлімі ТЖБ бас маманы 25 жылдан астам уақыт азаматтардың қауіпсіздігін қорғауда. Осы жылдар ішінде ол өзін сауатты, мақсатты және жоғары кәсіби маман ретінде көрсетті. Оның жұмысы тек міндеттерді орындау емес, қоғамға шынайы қызмет ету.
Жүздеген зерттелген нысандар, алдын-ала бұзушылықтар, құтқарылған өмір-бұл оның мінсіз жұмысының нәтижесі. Ол кәсіби міндеттерді тамаша орындап қана қоймай, жас ұрпаққа білім беру арқылы өз білімімен бөліседі. Ақнұр Нұрахмедқызы жастарды шабыттандырады, тәлімгерлік етеді, жауапкершілікті және басқаларды қорғауға деген ұмтылысты тәрбиелейді. Оның халық арасындағы түсіндіру жұмыстары төтенше жағдайлардың алдын алуға көмектеседі, ал қауіпсіздік ережелерін қатаң бақылау адам өмірін сақтайды.
Диспетчер – Жазира Туспекова
Қарағанды облысы ТЖД өрт байланысы орталық пунктінің аға диспетчері. Ол өз қызметін 2013 жылдан бері жоғары кәсібилік пен адалдықпен жүзеге асырып келеді.
Диспетчердің өрт сөндіру және төтенше жағдайларды жою саласындағы жұмысы-үлкен жауапкершілік. Адамдардың өмірі мен қауіпсіздігі шақыруды қабылдау жылдамдығы мен дәлдігіне, сондай-ақ қажетті техника мен құтқару бөлімшелерінің жедел бағытына байланысты. Әрбір қабылданған шешім тез және дәл болуы керек, өйткені төтенше жағдайда әр секунд маңызды.
«Диспетчер-бұл күрделі және жауапты жұмыс. Мен өз мамандығыма үлкен байсалдылықпен қараймын, өйткені көп нәрсе біздің, яғни диспетчерлердің хабарламаны қаншалықты тез және дәл қабылдайтынымызға және қажетті техниканы жедел бағыттайтынымызға байланысты. Мүмкін, осының арқасында біреудің өмірін сақтап қалуға болады. Бұл салада әйел болу-үлкен жауапкершілік, бірақ біз кез келген қиындықты жеңе аламыз!», - дейді Туспекова Жазира Мерекеқызы.
ТЖ бөлімінің бастығы Салтанат Аленова
Тәуекелдер мен жауапкершілік жұмыстың ажырамас бөлігі болып табылатын әлемде азаматтық қорғаныс подполковнигі Аленова Салтанат батылдықтың жынысына байланысты емес екенін күнделікті дәлелдеп келеді. Оның қызметі тек жұмыс емес, өмірінің 28 жылын арнаған және қызмет етуді жалғастырып келе жатқан кәсіп. Салтанат Аленова Маңғыстау облысы ТЖД Қарақия ауданы ТЖБ бастығы-табандылықтың, кәсібиліктің және адалдықтың үлгісі.
Бала кезінен адамдарды құтқарумен байланысты мамандық туралы армандаған Салтанат бейінді оқу орнына түсіп, қатарынан бірте-бірте алға жылжыды. Бүгінде ол жоғары дәрежеге ие және әріптестері арасында үлкен беделге ие бөлімдегі санаулы әйелдердің бірі.
Өрт сөндіру бөлімінде жұмыс істеу тек физикалық күшті ғана емес, сонымен бірге үлкен шыдамдылықты қажет етеді. Салтанаттың айтуы бойынша оның бас тартқысы келген сәттер болды, бірақ іске деген сүйіспеншілік пен туыстарының қолдауы алға жылжуға көмектесті. Оның әріптестерінің айтуы бойынша ол жетекшілік ете алатын, шабыттандыратын және қолдай алатын адам.
Құтқарушы – Наталья Гребенкина
Павлодар қаласының Жедел-құтқару жасағының бас құтқарушысы қызметін отбасылық өмірімен сәтті үйлестіре отырып, өз өмірін адамдарды төтенше жағдайлардан қорғауға арнады. Наталья Владимировна 21 жылдан астам уақыт бойы батылдық, батырлық пен кәсіпқойлықтың жынысы жоқ екенін дәлелдеді.
Наталья Владимировна мамандықтағы алғашқы қадамдарын 1996 жылы Павлодар химия зауытының ТЖ бөлімінде инженер болып бастаған. Дәл сол жерде ол альпинизмге дайындық жаттығуларын бастады, оған газдан құтқару қызметінің қызметкерлерін тартты. Кейінірек ол қаланың және зауыттың әртүрлі нысандарын демеркуризациялауға бірнеше рет қатысқан. 2000 жылы Павлодарда құтқару қызметі ұйымдастырылды, оның құрамына химия зауытының газдан құтқару қызметінің қызметкерлерін жұмылдырды. Үш жылдан кейін Наталья Гребенкина бастықтың орынбасары қызметін атқарды, ал 2005 жылы Жедел-құтқару жасағы болып қайта құрылғаннан кейін кезекші-диспетчерлік қызметті басқарды.
«Бұрын авариялық-құтқару және іздестіру-құтқару жұмыстарына көп қатысуға тура келді. Біздің жұмысымыздағы ең қиын нәрсе – зардап шеккен балалармен болатын төтенше жағдайлар», - деп мойындайды.
Наталья Владимировнаның айтуынша, құтқару қызметіндегі әйелдер физикалық сынақтарды ғана емес, психологиялық қиындықтарды да жеңуге мәжбүр.
«Дене шынықтыру, кез келген жағдайда қызметтік міндеттерін орындауға дайын болу қажет. Жабдықтың жұмыс істеу принципін білуіңіз керек, оны басқара білуіңіз керек, сонымен қатар әріптестеріңізбен және зардап шеккендермен ортақ тіл табу үшін эмоционалды икемділік пен қарым – қатынас дағдыларын білуіңіз керек», - дейді ол.
Психолог – Жанат Әбдікәрімова
Азаматтық қорғау подполковнигі Жанат Оразханқызы Шымкент қаласы ТЖД психологы, оған азаматтық қорғау органдарының әрбір қызметкері өз ойлары мен уайымдарын сеніп тапсыра алады. Күнделікті қауіпті жұмыста моральдық қолдауды қажет ететін қиындықтар туындаған кезде, Жанат әрдайым көмектесуге тырысады.
Ол әрқашан өзінің күлімсіреген көзқарасымен басқаларға жақсы көңіл-күй сыйлайды және әрқайсысына жол табады. Жанат Оразханқызы өз мамандығын қатесіз таңдаған сияқты көрінеді. Онымен сөйлескен немесе оның тренингтеріне қатысқан әрбір қызметкер жақсы көңіл-күймен қайтады.
Жанат Оразханқызы ірі және резонанстық төтенше жағдайлар кезінде зардап шеккендерге және олардың отбасыларына шұғыл психологиялық көмек көрсеткен. Ол өз жұмысындағы ең қиын нәрсе – балаларын жоғалтқан ата-аналарға көмек көрсету деп санайды. Департаменттің психологы өз кәсібіне шынымен берілген және мамандық таңдауда қателескен жоқ.
Белсенді қызметі үшін Департамент бастығы мен министрдің Алғыс хаттарымен және грамоталарымен бірнеше рет марапатталды. Ол - үш қыздың қамқор анасы, сүйікті әйел және әріптестері үшін жанашыр адам.
«Қазавиақұтқару» АҚ әуе кемесінің командирі – Назель Нұрғалиева
Мектеп жылдарында Назель Нұрғалиева ерекше мамандықтарға қызығушылық танытты. Дәстүрлі мансап туралы ойларға қарамастан, авиация оның жүрегін жаулап алды. Азаматтық авиация академиясының мүмкіндіктері туралы білгеннен кейін ол өз өмірін аспанмен байланыстырғысы келетінін түсінді.
Назель ұшу тәжірибесін 2018 жылы Bell-206b3 тікұшағынан бастады, ал 2021 жылы «Eurocopter Kazakhstan Engineering»-де Н-145 әуе кемесіне қайта даярлаудан өтті. Осы сәттен бастап оның мансабы қарқынды дамыды. Сол жылы оны EC-145 тікұшағының екінші ұшқышы болып «Қазавиақұттқаруға» қабылданды. Қызметке кіру бағдарламасынан және барлық қажетті курстардан өткеннен кейін ол санитарлық авиация, ормандарды патрульдеу және төтенше жағдайларды жою бойынша тапсырмаларды орындай отырып, ұшуға кірісті.
Бүгінде Назельдің жалпы ұшу уақыты 800 сағаттан асады, ал 2024 жылдан бастап ол әуе кемесінің командирі қызметіне орналасты. Оның жолы-күш, табандылық пен кәсібиліктің үлгісі.
«Авиацияда сіз әрқашан біліміңізді жетілдіріп, үйреніп, кез-келген қиындыққа дайын болуыңыз керек. Қыз үшін авиацияда ешқандай кедергі жоқ, егер мақсат пен жұмыс істеуге ниет болса», - дейді Назель.
Ол көбірек рұқсаттама алуды, нұсқаушы болуды және өз тәжірибесін ұшқыштардың жаңа буындарына беруді армандайды. Оның тарихы-жоғары мақсаттарға ұмтылатын және стереотиптерді жеңуден қорықпайтын кез келген адам үшін шабыт.