Су тасқыны кезеңінде өңірлерді қорғау шаралары

  Еліміздің әртүрлі өңірлерінде су басу қаупін азайтуға бағытталған алдын алу және инженерлік жұмыстар белсенді жүргізілуде. Оларды қорғау үшін 576 шақырым қорғаныс бөгендері мен біліктері тұрғызылды, 822 шақырым дренаж жүйелері, каналдар мен арықтар жөнделіп салынды. Автомобиль және теміржол қатынастарында 960 су өткізу құрылыстары орнатылып, ауыстырылды. 74 өзеннің қауіпті учаскелерінде 500 шақырымға жуық түбін тереңдету, жағалауды нығайту және арналарды тазарту жұмыстары жүргізілді. Зардап шеккендерді қабылдаудың 3,5 мыңнан астам пункті дайындалды, броньнан босатылған жағдайда тіршілікті қамтамасыз ету құралдары мен мемлекеттік материалдық резерв техникасы айқындалды. Осы шаралардың барлығы халықтың қауіпсіздігін арттыруға және ықтимал су тасқынынан болатын залалды барынша азайтуға бағытталған.

  Су тасқыны кезеңіне дайындық шеңберінде, 6-7 наурызда еліміздің орталық, солтүстік және шығыс өңірлерінде «Көктем-2025» республикалық командалық-штабтық оқу-жаттығуы өткізілетін болады.

  Су тасқыны кезеңіне дайындық аясында Алматы қаласының Сайран көлінде су сору техникасы мен практикалық су алу жабдығының техникалық дайындығы тексерілді. Мотопомпалар, өрт-сорғы станциялары, қайықтар жарамды күйде, жеке құрам су қорғау костюмдерімен, байланыс құралдарымен қамтамасыз етілген. Алматы су тасқынына ден қою тобы көктемгі кезеңде тапсырмаларды орындауға дайын.

 

  Шығыс Қазақстан және Батыс Қазақстан облыстарында өзендерде жарылыс жұмыстары жүргізіле бастады.

  Шығыста Шемонаиха ауданындағы Убі өзенінде, Жоғарғы Үбі ауылының маңында мұз жарылды. Мұндағы мұздың қалыңдығы 60 см құрады. Бұл су тасқыны қаупі бар учаске жыл сайын ТЖ қызметі мен жергілікті атқарушы органдардың назарында болады. Ұсақтаудың жалпы көлемі 10692 м. шаршы метрді құрады. жарылыс жұмыстары мұзды жасанды түрде әлсіретуге бағытталған. Мұзды қопсыту іс-шаралары мұз жүрісі басталғанға дейін жүргізіледі және проблемалық учаскелерде су тасқынының қауіпсіз өтуін қамтамасыз етеді. Жарылыс жұмыстары облыс аудандарында жалғасатын болады.

  Батыста ТЖД Жедел-құтқару жасағының және 20982 ТЖМ әскери бөлімінің күштерімен көктемгі су тасқыны кезінде мұз кептелістерінің пайда болуына барынша бейім жерлерде Орал су айдындарында мұз қабатын әлсірету бойынша жұмыстар жалғасуда. Мұзда шамамен 3230 тесік бұрғыланды, 910 метрден астам мұз қабаты кесілді. Осы мақсатта мұз кесетін қондырғы, бензин бұрғылары және басқа да арнайы құралдар қолданылады. Сонымен қатар, облыс бойынша қар шығару жұмыстары жүргізілуде. Қазіргі уақытта аудандар мен Орал қаласында 503 мың текше метрден астам қар шығарылды.

  Шығыс Қазақстан облысында арнайы жұмыс топтары құрылды, оған жергілікті атқарушы органдардың өкілдері, ТЖД мамандары, «Су ресурстарын пайдалану мен қорғауды реттеу жөніндегі Ертіс бассейндік инспекциясы» РММ және басқа да мүдделі органдар кірді. Мамандар қар шығару, су өткізгіш құбырлар мен каналдарды тазарту бойынша алдын алу жұмыстарының жұмысы мен сапасын тексереді, нөсер кәрізін, СТС жай-күйін, қажетті материалдық-техникалық құралдарды дайындауды тексереді, халықпен жүргізілетін профилактикалық жұмыстарға, тасқын суларды апатсыз өткізуге қабылданатын шараларға талдау жүргізеді. Жалпы өңірде жергілікті атқарушы органдар 1267 су өткізу құрылыстарын, ұзындығы 47,2 км 19 каналды және ұзындығы 106,8 км 173 арықты тазартты, 298 мың текше метр қар шығарылды, 76,8 мың дана қаптар, дайындалды. 9,2 мың тонна инертті материалдар, 285 тонна ЖЖМ дайындалды.

  Шығыс Қазақстанда су тасқыны кезеңіне дайындық аясында ТЖ алдын алу басқармасы және Цифрландыру және мұрағаттар басқармасы су мен су ағындарының деңгейін бірнеше күн бұрын бақылауға мүмкіндік беретін цифрлық карта жасады. Жүйе ГАЖ модулімен интеграцияланады, картадағы болжамдарды көрсетеді, бұл нақты уақыт режимінде тәуекелдерді басқаруға мүмкіндік береді. Карта су тасқыны қаупі бар барлық учаскелерді және қауіпті аймақтағы үйлерде тұратын тұрғындардың саны туралы деректерді көрсетеді. Құтқарушылар нақты уақытта облыста жүргізілетін инженерлік жұмыстар мен алдын алу іс-шараларын қадағалап, өз түзетулерін енгізе алады. Болашақта жасанды интеллект жүйені метеорологиялық спутниктермен біріктіруге, халыққа автоматты ескертуді енгізуге мүмкіндік береді. Төтенше жағдайлар қызметтері және мобильді қосымшалар сияқты басқа платформалармен өзара әрекеттесу арқылы функционалдылықты кеңейту, бұл төтенше жағдайларға жауап берудің тиімділігін арттырады.

  ТЖМ әскери бөлімдері Алматы және Жамбыл облыстарында, Ұлытау облысында алдын алу шараларына кірісті.

  Жамбыл облысына көктемгі су тасқынының салдарын болғызбау және азайту бойынша жұмыстар жүргізу үшін келген ТЖМ №28237 әскери бөлімінің жиынтық құтқару батальоны өзен арналарын нығайтуды қамтамасыз етуді жалғастыруда және арнайы техниканы пайдалана отырып, қорғаныс бөгендерін орнатады. Т. Рысқұлов атындағы ауданда жалпы күш-жігермен 3000 қап төселді.

Ұлытау облысының Төтенше жағдайлар департаменті ТЖМ №52859 әскери бөлімімен бірлесіп Талдысай және Қарсақпай ауылдарында су тасқынының алдын алу бойынша жұмыстар жүргізуде. Бірлескен күш-жігермен су басу қаупін азайту бойынша жұмыстар атқарылуда: Талдысай өзенінің арнасында орналасқан ағаштарды жою, Қарсақпай су қоймасы шлюзі ауданындағы мұз бен қар массаларын тазарту, тәуекел аймағындағы үйлердің жанынан қар шығару, сондай-ақ арық жүйесін тазарту. Сонымен қатар, жергілікті тұрғындарға қауіпсіздік шаралары түсіндіріліп, су тасқынының алдын алу бойынша ұсыныстар берілді.

  ТЖМ 28237 әскери бөлімінің әскери қызметшілері Алматы облысы Қарасай ауданы Қаскелең қаласында және Жамбыл ауданы Ұзынағаш ауылында жұмыс жүргізуде. Жеке құрам су ағындарын тазарту, жағалауларды нығайту және еріген сулардың кедергісіз ағуын қамтамасыз ету бойынша жұмыстарды орындайды. Жұмыс Жергілікті атқарушы органдардың өкілдерімен және төтенше жағдайлар жөніндегі қызметтермен тығыз үйлестіре жүргізіледі.

  Қостанай облысында жаңғыртылған сусымалы бөгетті сынақтан өткізу жүргізілді. Су тасқынына қарсы тосқауыл ретінде аумақтарды су тасқынынан қорғауға, топырақты нығайтуға және эрозияны болдырмауға арналған HESCO BARRIER модульдік дизайны қолданылды.  Тосқауыл-табиғи материалдармен толтырылған металл торлы құрылым-тас, қиыршық тас немесе құм. Құрылымның артықшылықтарына жылдам құрастыру кіреді, бұл оны жету қиын жерлерде орнатуға ыңғайлы етеді. Орнатылған тосқауылдың биіктігі 2 метр, бірақ қажет болған жағдайда оны модульдерді бірінің үстіне бірін қою арқылы арттыруға болады. Тестілеу барысында мамандар елді мекендерді су тасқынынан қорғау үшін оны одан әрі қолданудың орындылығын анықтау үшін осы технологияның барлық ерекшеліктерін зерттеді.