Көп қабатты үйлердегі өрт қауіпсіздігі
Көпқабатты үйлерде өрт қауіпсіздігі қалай қамтамасыз етілуі керек, өртке қарсы жүйелердің жарамдылығын кім қадағалап, қамтамасыз етуі керек және өрт кезінде өзін қалай ұстау керектігі туралы ҚР ТЖМ Өртке қарсы қызмет комитетінің Мемлекеттік өрт бақылау және өртке қарсы нормалау басқармасының бастығы Ерлан Төрегелдиев айтып берді.
- Көпқабатты үйлерде өрт қауіпсіздігі қалай қамтамасыз етілуі тиіс? Нақты жағдай қандай?
- Егер өрт қауіпсіздігінің белгіленген талаптары толық көлемде орындалса, объектінің өрт қауіпсіздігі қамтамасыз етілген болып саналады.
Биіктігі 28 метрден асатын көппәтерлі тұрғын үйлерде мынадай өртке қарсы іс шараларды көздеу қажет:
- қауіпсіз эвакуациялауды қамтамасыз ету үшін түтінсіз баспалдақ алаңдары көзделеді;
- ішкі өртке қарсы су құбыры;
- эвакуациялық шығудан басқа, 15 м-ден астам биіктікте орналасқан әрбір пәтерден авариялық шығу (люктер) көзделуі тиіс;
- қабатына қарамастан өрт дабылы, яғни кіріктірілген жарық дыбыстық сиреналары бар түтін өрт хабарлағыштары көзделеді;
- эвакуациялық жолдар мен шығулардағы түтін шығару жүйесі және ауаны тіреу.
Ел бойынша ағымдағы жылға шағын (микро) кәсіпкерлікті тексеруге мораторийді ескере отырып, биіктігі 28 метрден асатын 277 көппәтерлі тұрғын үйге барумен профилактикалық бақылау жүргізу жоспарланған, оның ішінде бүгінгі күні 88-і зерттелді.
Профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша басқарушы ұйымдарға бару жоспарланған 1600-ден астам өртке қарсы іс-шаралар, атап айтқанда өрт автоматикасын жарамды күйге келтіру, эвакуациялау жолдарының бітелуіне жол бермеу, электр желілерін қауіпсіз пайдалануға қойылатын талаптарды сақтау және т.б. ұсынылды.
Бақылау тексерулерінің нәтижелері бойынша бұрын белгіленген өртке қарсы іс-шаралар толық көлемде жойылмағаны анықталды. Осыған байланысты, үш МИБ-ке қатысты әкімшілік материалдар тиісті шаралар қабылдау үшін сот органдарына жіберілді. Соттың қарау қорытындысы бойынша бір МИБ 214 мың 500 теңге сомасына айыппұл түрінде жауапқа тартылды, 2 әкімшілік. материал қарастырылуда.
Мемлекеттік өрт бақылауына тек жалпыүйлік мүлік (кіреберістер, вестибюльдер, залдар, дәліздер, баспалдақ марштары мен баспалдақ алаңдары, лифттер, шатырлар, техникалық қабаттар, жертөлелер, жалпыүйлік инженерлік жүйелер мен жабдықтар және басқа да ортақ пайдаланылатын мүлік) ғана жататынын, яғни пәтерлерді өрт инспекторлары тексермейтінін атап өткен жөн.
Оның орнына, мораторийдің әсеріне қарамастан, ТЖМ қызметкерлері үгіт материалдарын тарату, тақырыптық бейнероликтерді тарату, өрт туындаған кезде іс-қимылдар бойынша жаттығулар өткізу және қауіпсіз эвакуациялау түрінде мемлекеттік бақылаумен қамтылмаған объектілерде профилактикалық іс-шараларды тұрақты негізде жүргізетініне назар аудару қажет.
- Үйлердегі өртке қарсы жүйелердің жарамдылығын кім қадағалап, қамтамасыз етуі керек?
Өрт қауіпсіздігі қағидаларына сәйкес (Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2022 жылғы 21 ақпандағы № 55 бұйрығы) тұрғын үйде өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтауды МИБ (мүлік иелерінің бірлестігі) тұлғасында олардың меншік иелері қамтамасыз етуі тиіс.
Бұдан басқа, "Тұрғын үй қатынастары туралы" ҚР Заңына сәйкес пәтердің, тұрғын емес үй-жайдың, тұрақ орнының, қойманың меншік иесі өртке қарсы нормалар мен ережелерді сақтау міндетін атқарады.
- Көпқабатты үйде өрт болған жағдайда не істеу керек? Қалай құтылуға болады?
Егер сіз бірінші қабаттағы пәтерде болсаңыз және есіктен шыға алмасаңыз, онда ол құлыптаулы немесе от немесе түтін жолды жауып тастаған.
Сізді құтқара алатын бірінші нәрсе – терезелер (бірақ оларда торлар болмаған жағдайда ғана!). Егер терезе жақтауын аша алмасаңыз, әйнекті сындыру үшін кез-келген қолайлы затты (орындық, таба және т.б.) пайдалануға болады. Әйнектің кесілуінен қорғану үшін қолыңызға тығыз зат қоюыңызға болады.
Ал, егер сіз 1-қабаттан жоғары пәтерде болсаңыз және есіктен шығу мүмкіндігі болмаса, өрт ошағына оттегінің кіруін тоқтату үшін балконға немесе лоджияға шығып, есікті мықтап жауып қоюыңыз керек. Терезелер мен есіктер тығыз жабылған кезде пәтердегі оттегі тез жанып кетеді, ал өрт түтіндеп жанбай, бықсып жанады. Бұл құтқарудың қосымша уақытын қамтамасыз етеді.
Биіктігі 28 метр немесе одан да биік үйлерде 15 метрден бастап (алтыншы қабаттан жоғары) балконнан балконға, лоджиядан лоджияға баратын өрт баспалдақтары орнатылған. Олар да сізді құтқарады, тек сіз өзіңіз немесе жоғарыдағы көршіңіз оларды мықтап бекітіп тасатамаған жағдайда ғана. Есіңізде болсын, барлық өткелдер әрқашан бос болуы керек, әйтпесе сіз тұзаққа түсуіңіз мүмкін.
Сондықтан, күнделікті өмірде бұл шығулардың әрқашан бос болып, баспалдақтардың жұмыс істейтіндігіне көз жеткізу керек. Сіздің отбасыңызға да, өрт сөндірушілерге де өрт кезіндегі эвакуациялық шығудың қажеті жоқ екеніне ешқашан сенімді бола алмайсыз.
Егер сізде балкон немесе лоджия болмаса, терезені ашып, көмекке қоңырау шалыңыз. Сізді байқап, қиындыққа тап болғаныңызды түсінгеннен кейін, жуынатын бөлмеге барыңыз. Есікті мықтап жауып, ваннаға су құйыңыз. Ылғал шүберекпен, киіммен, сүлгімен-қолыңызға түскеннің бәрімен есіктердегі саңылауларды жабыңыз, бұл түтінді ұстап тұрады. Тыныс алу мүшелерін дымқыл шүберекпен жабыңыз. Қызып кетуден құтылу үшін су толтырылған ваннаға кіріп жатыңыз. Содан кейін есікке су құя бастаңыз. Егер сіз дүрбелеңге түспесеңіз, барлық ұсыныстарды дұрыс және дәл орындасаңыз, онда бүкіл пәтер өртеніп кетсе де, сіз тірі қаласыз.
Өрттегі ең қауіпті факторлардың бірі - түтін. Ол көрші бөлмелерге розеткалар, есіктердегі саңылаулар және т.б. арқылы өте тез ене алады. Түтін кезінде адам бағдарын толығымен жоғалтады, сонымен қатар есінен тану үшін бірнеше күрсіну жеткілікті. Бірақ түтін ауадан жеңіл, алдымен ол көтеріліп, содан кейін ғана төмендейді, сондықтан өрт кезінде бөлме жоғарыдан төменге қарай түтінмен толтырылады, тіпті қатты түтін болса да, еденнің өзінде 10-20 см ауа қабаты қалады. Сондықтан, егер шығатын жер жабылып қалса, сіз 2-ші және одан жоғары қабатта тұратын болсаңыз және сізде балкон болмаған жағдайда есіктердегі барлық жарықтарды дымқыл шүберекпен жабыңыз, терезені сәл ашып, көмек шақырыңыз және сізді естігеннен кейін еденге төмен қарап жатыңыз.
Сондай-ақ, егер сізге қатты түтіндеген бөлмеден шығу керек болса, еденге төмен қаратып жатып, аузыңызды дымқыл шүберекпен байлап, шығатын жаққа қарай жылжыңыз және міндетті түрде қабырға бойымен жүріңіз. Егер сіз жалғыз болмасаңыз, онда қолдарыңыздан ұстаңыз немесе мүмкін болса, жіппен байлап қойыңыз. Баспалдақтармен қозғалу керек, өрт кезінде лифтті пайдалануға тыйым салынады, өйткені ол кез келген уақытта сөніп, сіз қамалып қалуыңыз мүмкін.
ҚР ТЖМ баспасөз қызметі