Абайлаңыз, көшкін!

Қар көшкіні-адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін, экономика объектілері мен қоршаған табиғи ортаға нақты зиян келтіретін, таулардың тік беткейлерінен қар мен мұздың тез, кенеттен пайда болатын қозғалысы.

Көшкіндер елді мекендерге, спорттық және санаторийлік-курорттық кешендерге, темір және автомобиль жолдарына, электр беру желілеріне, қауіпті аймақта орналасқан басқа да объектілер мен құрылыстарға өте жиі қауіп төндіреді.

Көшкін қалыптастырушы факторларға мыналар жатады:

- қар жамылғысының биіктігі;

- қардың тығыздығы;

- қардың қарқындылығы;

- қар жамылғысының шөгуі;

- ауа температурасы мен қар жамылғысының өзгеруі;

- қар жамылғысын бұрқасын қайта бөлу.

Жауын-шашын болмаған кезде көшкіннің түсуі жылудың, күн радиациясының және қайта кристалдану процестерінің әсерінен қардың қарқынды еруінің салдары болуы мүмкін, бұл қар қабатының бұзылуына және жекелеген қабаттардың беріктігі мен жүк көтергіштігінің әлсіреуіне әкеледі. Көшкіннің пайда болуы көшкін ошағында жүреді, бұл беткейдің және оның етегінің бөлігі, оның ішінде көшкін қозғалады.

Республикада көшкін қаупі бар кезең әдетте желтоқсаннан сәуірге дейін жалғасады. Алайда, кейбір жылдары алғашқы көшкіндер қараша айында, ал соңғысы Мамырда түседі. Гляциалды аймақта көшкін қаупі жыл бойы сақталады.

Қар көшкінінің себебі көбінесе қарқынды қар жауады, сондай-ақ терең еру және көктемгі қардың еруі, адамның немесе жануарлардың әсері.

Бұл аумақтарда қорғаныс шаралары ретінде көшкін қаупінің болжамы қолданылады. Көшкіннен қорғау үшін көшкін қаупі бар кезең кезінде халық пен автокөліктің кіруін шектеу қолданылады.

Көшкін қаупі кезінде қауіп аймағында болу ұсынылмайды, ал жекелеген жағдайларда блокпосттарды қою арқылы кіруге шектеу немесе толық тыйым салу енгізіледі. Қажет болған жағдайда қар көшкіндерін жарылыстардың көмегімен профилактикалық түсіру жүргізіледі.

Көшкін қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін инженерлік қорғау құрылыстарын (көшкіннен қорғау торлары, қалқандар, галереялар, қабырғалар және т. б.) салу көзделеді.

Көшкін түсу қаупі бар кезеңде:

1. Құзыретті органдардың ескертулері туралы ақпаратты елемеңіз!
2. Таудағы жағдай туралы бұқаралық ақпарат құралдарының хабарламаларын үнемі қадағалаңыз!
3. Көшкін қаупі бар учаскелерде демалуға тоқтамаңыз!
4. Сақтаңыз барынша сақтық бойынша қозғалыс кезінде лавиноопасным учаскелеріне!

          Бүгінгі таңда Жетісу Алатауы жотасы бойынша "ЖАТЭУ" филиалының қызмет көрсету аймағында 61 көшкін қаупі бар ошақтар бар.

Көшкін қаупі бар учаскелерде Сарқан, Ескелді, Панфилов аудандарында 12 ескерту қалқаны орнатылды, 1120 брошюра, 197 хабарлама, 7 баспа басылымдары таратылды.

 

М. Нұрымбетов, "ЖАТЭУ"

"Қазселденқорғау" ММ