ҚР ОСК мүшелері Астана АСК жанындағы жас сайлаушылар клубының жастарымен бастамалар мен жобаларды талқылады
2025 жылғы 26 қарашада Астанадағы Ұлттық академиялық кітапхана елдің сайлау мәдениетінің болашағы талқыланған маңызды пікірталас алаңына айналды. Орталық сайлау комиссиясының мүшелері Астана қалалық сайлау комиссиясы жанындағы жас сайлаушылар клубының қатысушыларымен кездесіп, тәжірибе алмасты, өзекті мәселелерді талқылады және қазіргі мемлекеттік процестерге белсенді ықпал етуге дайын жастардың ұсыныстары мен идеяларын тыңдады.
Талқылауға Орталық сайлау комиссиясының мүшелері -
Азамат Айманакумов, Михаил Бортник, Әсел Жанәбілова және Ләззат Сүйіндік қатысты. Олар еліміздің сайлау жүйесінің құрылымы мен жұмыс ерекшеліктері, ОСК-ның қалыптасу тәртібі мен негізгі міндеттері туралы айтып, жастарды электоралдық үдерістерге тарту тетіктеріне де тоқталды.
Михаил Бортник Орталық сайлау комиссиясының қалай қалыптасатынын, оның қандай функциялар атқаратынын, сондай-ақ шешім қабылдау үдерісінде тәуелсіздік, ашықтық және алқалылық қағидаттарының қалай қамтамасыз етілетінін жан-жақты түсіндірді.
Азамат Айманакумов әкімдерді сайлауға қатысты жергілікті өзін-өзі басқару саласындағы соңғы реформаларға тоқталды. Ол 2022 жылдан бастап аудан, ауыл және қала әкімдерін тікелей дауыс беру арқылы сайлауда азаматтардың рөлі күшейгенін атап өтті. Ал 2025 жылдан бастап облыстық маңызы бар қалалардың әкімдерін тікелей сайлау жүргізілуде. Бұл тәжірибе тұрғындарға әкімді өздері таңдауға мүмкіндік береді, жергілікті биліктің жауапкершілігін арттырады және сайлауға қатысудың өз өңірінің дамуына тікелей әсер ететінін көрсетеді.
Ләззат Сүйіндік өз сөзінде Жас сайлаушылар клубы арқылы іске асырылып жатқан, жастарға арналған практикалық бастамаларға тоқталды. Ол өңірлерде тұратын жастардың жоғары белсенділігін ерекше атап өтті. Олар білім беру квиздерін, комикстерді, интерактивті материалдарды, сондай-ақ мектеп және университет деңгейіндегі өзін-өзі басқару аясында түрлі жобаларды пысықтаған. Мұндай форматтар қатысушыларды мемлекеттік органдардың жұмыс тетіктерімен таныстырып қана қоймай, сайлауға саналы қатысу дағдыларын, ақпаратты сыни тұрғыдан талдау қабілетін және deepfake технологияларымен байланысты қауіп-қатерлерді қоса алғанда, жалған контентті анықтау дағдыларын дамытуға ықпал етеді.
Әсел Жанәбілова Орталық сайлау комиссиясы жанындағы Эксперттік кеңестің жұмысы туралы жан-жақты айтты. Бұл кеңес Қазақстан Республикасындағы сайлау үдерісіне сараптамалық қолдау көрсететін маңызды алаң болып табылады. Сонымен қатар, ол жастар өз жобалары мен ұсыныстарын ұсына алатын платформа ретінде де қызмет атқарады: Жас сайлаушылар клубының белсенді қатысушылары Кеңес отырыстарына шақырылып, өз идеяларын сарапшылармен талқылап, кәсіби кері байланыс алу мүмкіндігіне ие. Мұндай тәсіл жастардың сайлау жүйесінің жұмысын тереңірек түсінуіне, қатысу дағдыларын дамытуына және электоралдық үдерістерге саналы көзқарас қалыптастыруына ықпал етеді.
Интерактивтік сессия барысында кездесуге қатысушылар сайлау жүйесін дамыту мен азаматтардың сайлауға қатысу механизмдеріне үлкен қызығушылық танытты. Мысалы, Е.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің 2-курс докторанты Аян Сәлімгерей жас ҰЕҮ жетекшілерін сайлау кезінде мүгедектігі бар адамдармен жұмысқа тартуға арналған қазіргі онлайн бағдарламалар, және кәмелетке толмағандардың әлеуметтік желілерде насихат жүргізу ережелері туралы сұрақтар қойды.
Жастардың сайлау үдерістеріне қатысуы жөніндегі әңгімені жалғастыра отырып, Астана АСК жанындағы Жас сайлаушылар клубының мүшесі Теңгебаев Азат сайлау жүйесіндегі заманауи технологияларды қолдану және комиссиялардың кадрлық құрамы туралы бірқатар маңызды сауалдарды көтерді. Ол Орталық сайлау комиссиясы жасанды интеллектті сайлау үдерісіне енгізуді реттейтін, соның ішінде сайлауалды агитация мен ақпараттандыру саласына қатысты әдістемелік ұсынымдар әзірлеп жатыр ма, әлде бұл бағытта бөлек нормативтік-құқықтық құжат дайындау жоспарда бар ма деп сұрады.
«Рухани Миллионер» кітабының бас редакторы Аружан Садыкова электоралдық мәдениетті насихаттау үшін волонтерлік және медиа-жобаларды іске қосу, жастар мен кандидаттар арасында тікелей диалог ұйымдастыру, сондай-ақ сайлауға қатысудың маңыздылығын қолжетімді түрде түсіндіруге арналған интерактивтік білім беру бағдарламаларын - квиздер, дебаттар және онлайн-курстар өткізу ұсынысын білдірді.
2022 жылы Орталық сайлау комиссиясы жанында құрылған Жас сайлаушылар клубы қазіргі таңда еліміздің барлық өңірінде жұмыс істейді және жастарға сайлау үдерістеріне, мектеп пен университет науқандарына тікелей қатысуға арналған диалог пен практикалық алаң ретінде қызмет атқарады. Клуб тек мемлекеттік органдардың жұмыс принциптері мен сайлау механизмдерін үйретіп қана қоймай, сайлауға саналы қатысу дағдыларын дамытуға да мүмкіндік береді.