Қазақстанда Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес білім беру жүйесіне жаңа технологиялық шешімдер мен жасанды интеллектті енгізу бойынша кешенді бастамалар мен жобалар қолға алынуда. Оқу-ағарту министрі Жұлдыз Сүлейменова елордада өтіп жатқан «Цифрлық дәуірдегі мектеп білімі: басты трендтер мен талаптар» XIV халықаралық конференция аясында халықаралық жетекші сарапшылармен кездесіп, жаңа буын технологияларын білім беру жүйесіне енгізу мәселесін талқылады.
Министрмен кездесуге британдық білім берудегі ЖИ саласындағы сарапшы Дэн Фицпатрик, Bedrock AI, Diverse AI негізін қалаушы және бас директоры Тоджу Дьюк, аустралиялық Кертин университетінің Білім беру мектебінің жоғары оқу орнынан кейінгі зерттеулер жөніндегі директоры Кок-Синг Танг, Аделаида университетінің жасанды интеллект және білім беру саласындағы профессоры Райан Бэйкер, сондай-ақ «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ-ның басқарма төрағасы Әнуар Жанғозин қатысты.
Кездесуде қатысушылар цифрлық трансформация жағдайындағы мектеп білімінің қазіргі үрдістері, сын-қатерлері мен перспективалары, заманауи технологияларды білім беру жүйесінің дамуына тиімді бағыттап пайдалану жөнінде пікір алысты.
«Білім беру саласында жасанды интеллект пен технологиялық жаңалықтарды енгізуде негізгі рөл әрдайым мұғалімге берілуі қажет. Шынайы білімнің мәні – адамның зердесі, адалдығы мен жүрек жылуында. Біздің міндет – білім беру жүйесінде жасанды интеллектті тиімді пайдалана отырып, жаңа буын технологиясы көмекші құрал болатын білім беру ортасын қалыптастыру», - деді оқу-ағарту министрі.
Сондай-ақ, қатысушылар жасанды интеллектті қолдануда білім алушылар тарапынан академиялық адалдықтың сақталуын күшейту жолдарын бірлесіп талқылады. Халықаралық сарапшылар жаңа буын технологияларын білім беру жүйесіне енгізу бойынша өз көзқарастарын ұсынды.
«Қазақстанның жасанды интеллект технологияларын енгізуге және оқушыларды жаңа технологиялық дәуірге қажетті заманауи құралдар мен дағдылармен қамтамасыз етуге деген талпынысы ерекше әсер қалдырды», – дейді сарапшы Дэн Фицпатрик.
Айта кету керек, елімізде бүгінде жасанды интеллектті енгізу бойынша кешенді жұмыстар жүргізілуде. Оқытуды дербестендіруге бағытталған «AI Kitap» платформасы іске қосылып, «Day of AI» онлайн-әдістемелік кешені әзірленді. Жасанды интеллектті қауіпсіз әрі әділ қолдану мақсатында этикалық стандарттар бекітілді. Педагогтердің жасанды интеллектті тиімді қолдану біліктілігін арттыру үшін үш деңгейлі оқыту жүйесі енгізілді. Сонымен қатар, министрлікпен жасанды интеллектті білім беру жүйесіне енгізу деңгейін бағалайтын ұлттық құрал дайындалуда.
Германияның ACQUIN – аккредиттеу, сертификаттау және сапаны қамтамасыз ету институты ҚР Оқу-ағарту министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығының жұмысы әлемдік білім сапасы стандарттарына толық сәйкес келетінін растады.
«Өрлеудің» басқарма төрағасы Айдана Шилибекованың айтуынша, соңғы жылдары «Өрлеу» стратегиялық даму, білім беру қызметтерінің сапасын қамтамасыз ету және инновациялық тәсілдерді іске асыру басымдықтарын айқындай отырып, өз қызметіндегі барлық ішкі және сыртқы процесті қайта қарап, күшейтті.
«Өрлеу» ұлттық орталығы жұмыс сапасын арттыруға және үнемі жетілдіруге басымдық береді. Біз тыңдаушыларымыздың қажеттіліктерін талдау үдерісін күшейту, оқытудың гибридтік түрлерін енгізу, білім беру бағдарламалары мен ПОҚ біліктілігіне қойылатын талаптарды арттыру, курстан кейінгі қолдауды жетілдіру бойынша жұмыстарды жалғастырамыз. Бұл шаралар бізге аудиторияны кеңейтуге және халықаралық деңгейде бірегей білім беру өнімдерін ұсынуға мүмкіндік береді», - дейді Басқарма төрағасы.
Анықтама үшін: ACQUIN институтының құрамына 150-ден астам халықаралық жоғары оқу орны мен кәсіби ғылыми қауымдастық кіреді. ACQUIN қызметі EQAR, ENQA, EUA, CEENQA және INQAAHE сияқты беделді халықаралық агенттіктермен танылған.
Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігінің ЮНИСЕФ-пен серіктестікте бірлесіп ұйымдастыруымен «Қазақстандағы әрбір бала үшін үздік бастама» тақырыбында халықаралық конференция өтті. Іс-шараға Оқу-ағарту министрі Жұлдыз Сүлейменова, Денсаулық сақтау министрі Ақмарал Әлназарова, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жакупова, Дүниежүзілік банктің, мемлекеттік құрылымдар мен қоғамдық ұйымдардың өкілдері, сондай-ақ Аустралия, Ирландия, Түркия, Әзербайжан, Молдова және Ұлыбританиядан келген халықаралық сарапшылар мен зерттеушілер қатысты.
Конференцияда 2025–2027 жылдарға арналған «Сәтті бастау» ведомствоаралық кешенді жоспары мен Ұлттық үндеу қабылданды. Бұл құжаттар барлық бала үшін ерте даму қызметтеріне тең қолжетімділікті қамтамасыз етуге, денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қорғау бойынша ведомствоаралық ынтымақтастықты нығайтуға, ата-аналарды цифрлық және қоғамдық сервистер арқылы қолдауды дамытуға, педагог-мамандардың біліктілігін арттыруға, салаға жаңа технологиялар мен модельдерді енгізуге бағытталған нақты шараларды қамтиды.
«Қазақстанда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен 2-6 жас аралығындағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтуға, баланы ерте дамытудың сапалы жүйесін қалыптастыруға ерекше мән берілуде. «Сәтті бастау» құжатында Қазақстанның әр балаға туған сәтінен бастап тең мүмкіндік пен дамуға жол ашатын қоғам құру жөніндегі стратегиялық ұстаным айқын көрініс тапқан», — деп атап өтті Оқу-ағарту министрі Жұлдыз Сүлейменова.
Қазақстан ЮНИСЕФ және ЮНЕСКО-мен тығыз ынтымақтастықта жұмыс істеп, мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуды халықаралық стандарттарға сәйкестендіруде. 2021–2023 жылдары жүргізілген зерттеулер нәтижесінде мемлекеттік стандарт пен үлгілік оқу бағдарламалары жаңартылып, ерте даму қызметтерін жетілдіруге бағытталған жаңа модельдер енгізілді.
Бүгінде елде 3–6 жас аралығындағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен қамту деңгейі 98,5 пайызға жетті. 2023 жылдан бері 171 мың жаңа орын ашылды, 2027 жылға дейін тағы шамамен 130 мың орын іске қосылады.
Қасым-Жомарт Тоқаев балалар мен жасөспірімдерге арналған «Сыр жұлдыздары» шығармашылық-инновациялық академиясына барды.
Бұл нысан биыл мамыр айында пайдалануға берілген.
Мемлекет басшысына академия қызметі өңір жастарының зияткерлік және шығармашылық әлеуетін дамытуға бағытталғаны жөнінде баяндалды.
Кешенде бассейн, спорт түрлеріне арналған жаттығу залдары, шығармашылық студиялар мен зертханалар бар.
Әкімдіктің мәліметіне сәйкес, Қызылорда облысында қосымша білім беру жүйесін дамыту аясында 2022 жылдан бастап Жаңақорған, Жалағаш және Шиелі аудандарында Оқушылар үйі мен Шығармашылық мектептері бой көтерген.
Былтыр облыс орталығында заманауи Оқушылар сарайы ашылды. Бұдан бөлек, Қызылордада Кәсіптік білім беру және жұмысшы мамандықтары бойынша құзыреттілік орталығының құрылысы басталды. Бүгінде Президент саябағында уақыт талабына сай балалар сауықтыру лагері мен қысқы бақ салынып жатыр.
Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша Қазақстанда бірыңғай заманауи мектеп инфрақұрылымы форматына көшу үшін 1300-ге жуық мектепте реновация бағдарламасы жүзеге асырылуда. Бұл туралы ҚР Оқу-ағарту министрлігінің баспасөз қызметі хабарлайды.
Биыл еліміз бойынша 245 мектепте кешенді реновация жүргізілуде, оның 134-інде жұмыстар толық аяқталған. Жаңа оқу жылының басынан бері 130 мыңнан астам қазақстандық оқушы жаңартылған, жайлы және қауіпсіз мектептерде білім алуда.
Реновация бағдарламасы аясында мектеп ғимараттарына күрделі жөндеу жүргізу, пәндік кабинеттермен жабдықтау, мектеп жиһазындарын жаңарту, талшықты-оптикалық байланыс желілеріне қосу, спорт залдарын, кітапханалар мен асханаларды жаңғырту, заманауи қауіпсіздік жүйелерімен жабдықтау, сондай-ақ мектеп аумақтарын жаңа стандарттарға сай абаттандыру қарастырылған.
Айта кетейік, жоба үш жылда жүзеге асырылады: 2025 жылы 245 мектеп, 2026 жылы 434 мектеп, 2027 жылы 552 мектеп жаңартылады. Қосымша 2028–2029 жылдары Жамбыл облысындағы тағы 67 мектепте жаңарту жұмыстары жүргізіледі.
Қазақстанда 30-31 қазан аралығында FAIO 2025 – жасанды интеллект бойынша екінші халықаралық олимпиада өтеді. Бұл жасанды интеллект саласындағы оқушылардың ең ірі командалық жарысы болып табылады.
Биылғы іріктеу кезеңіне 9 елден 400-ден астам команда қатысты. Қазақстан, Ресей, Болгария, Грузия, Қырғызстан, Өзбекстан, Армения, Тәжікстан және Кипр сынды елдерден жалпы саны 1200-ге жуық қатысушы бақ сынап, оның ішінде 200-ден астамы финалдық кезеңге жолдама алды.
Енді Алматы қаласында өтетін финалда 7 елден келген 51 команда тартысқа түседі.
Халықаралық бәсеке 2024 жылы алғаш рет өткізілді. Оған еліміздің әр өңірінен 300-ден астам команда қатысып, олимпиада финалистері Бейжің қаласында өткен Халықаралық AI олимпиадасында (IOAI) жоғары нәтижелерге қол жеткізді.
Көкшетау қаласында «Білім берудегі өзгерістердің 1000 көшбасшысы» жобасы арқылы кадрлық резервтен іріктелген жаңа буын басшыларының бірі — Манаргүл Тохан басқаратын №20 мектеп-гимназия табысты жұмыс істеуде. Білім ордасы «Келешек мектептері» ұлттық жобасы аясында салынған заманауи инфрақұрылымымен және білім беру сапасын арттыруға бағытталған инновациялық тәсілдерімен ерекшеленеді.
Биылғы оқу жылында мектепте 1100-ден астам оқушы білім алуда. Балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында білім ордасында 170 бейнебақылау камерасы орнатылған. Барлық камералар жедел басқару орталығына қосылған және ғимараттың іші мен сырты тәулік бойы бақылауда. Сонымен қатар, мектеп дәліздерінде полиция орталықтарымен тікелей байланыстыратын шақыру батырмалары орнатылған. Оқушылар мен қызметкерлердің мектепке кіруі мен шығуын бақылау үшін «Alaqan Mektep» жүйесі енгізілді.
Манаргүл Тоханның айтуынша, мектептің табысты дамуы ең алдымен педагогтер мен оқушылардың өзара сеніміне және кәсіби қолдауға негізделеді.
«Мұғалімдерді қолдау мен олардың кәсіби дамуына жағдай жасау, әр оқушының тұлға болып қалыптасуына қолайлы орта құру – тікелей директордың жауапкершілігінде. Осы тұрғыда қалай жұмыс істеп, қандай шаралар қабылдау керектігін біз «Білім берудегі өзгерістердің 1000 көшбасшысы» жобасы аясында меңгердік. Бұл бағдарлама сапалы мектеп басшыларының жаңа толқынын қалыптастыруға үлкен серпін берді», – дейді ол.
Мектепте сондай-ақ педагогтердің кәсіби шеберлігін дамыту, тәжірибе алмасу, құндылыққа негізделген білім беру мәдениетін қалыптастыру бағыттарына баса назар аударылған. Мұғалімдер әдістемелік бірлестіктер арқылы бір-бірінен үйреніп, білім беру мазмұнын жаңғыртуға белсенді қатысуда.
ҚР Оқу-ағарту министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы «Келешек мектептері» ұлттық жобасы аясында салынған мектептердің педагогтерінің кәсіби құзыреттілігін дамытуды жалғастыруда. Биыл жаңа форматтағы 140-қа жуық мектептің 7 мыңнан астам педагогі біліктілікті арттыру курсынан өтті. Қазіргі таңда оқыту нәтижелерін бағалау мақсатында қорытынды тестілеу жүргізілуде.
Тестілеу қорытындысы бойынша қатысушыларға кәсіби дамуын одан әрі жалғастыруға арналған жеке ұсынымдар беріледі. Алдағы уақытта вебинарлар, семинарлар, шеберлік сабақтар және басқа да білім беру іс-шараларын өткізу жоспарланған.
Айта кетейік, «Келешек мектептерінің» педагогтері LMS платформасы арқылы онлайн оқудан өтті. Курстар базалық деңгейдегі 11 пәнді қамтиды: бастауыш сынып, қазақ, орыс және ағылшын тілдері, математика, информатика, физика, химия, биология, география және тарих. Өткен жылы дәл осындай біліктілікті арттыру курстарынан 35 мектептен 2 мыңнан астам педагог өтті.
ҚР Оқу-ағарту министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы педагогтердің тұрақты кәсіби дамуына, менталдық саулығына қамқорлық жасауға бағытталған маңызды бастаманы іске қосты. Түркістан және Ақтөбе облыстарының орталық филиалдарында алғаш рет педагогтерге арналған психологиялық қолдау кабинеті ашылды.
Пилоттық жоба мұғалімдердің менталдық денсаулығын қолдауға, кәсіби күйзелістің алдын алуға және стрессті басқаруға мүмкіндік береді.
Кабинетте кәсіби психолог жеке және топтық кеңес өткізеді, релаксация мен арт-терапия сабақтарын ұйымдастырады, түрлі тренингтер мен психологиялық диагностика жүргізеді. Бұл қызметтерді педагогтер «Өрлеу» орталығында біліктілікті арттыру курстарынан өту кезінде пайдалана алады. Жұмыс барысында этикалық нормалар, еріктілік және құпиялылық қағидаттары қатаң сақталады. Алдағы уақытта осындай кабинетті еліміздің басқа өңірлерінде де ашу жоспарланып отыр.
Қ.Сәтбаев атындағы химия пәнінен олимпиада биыл алғаш рет халықаралық деңгейде ұйымдастырылып отыр, - деп хабарлайды Оқу-ағарту министрлігінің баспасөз қызметі.
Халықаралық химия олимпиадасы Ұлытау облысында 27 қазан мен 1 қараша аралығында өтуде. Оған биылғы жылы 100-ден астам Қазақстан, Қыряғызстан және Ресей мемлекеттерінің білім алушылары қатысуда.
Қаныш Сәтбаев атындағы халықаралық химия олимпиадасы 9–11 (12) сынып оқушыларының арасында теориялық және практикалық екі кезеңде өтеді.
«Олимпиада – оқушылардың ғылымға деген қызығушылығын арттырып, олардың шығармашылық әлеуетін дамытуға үлкен мүмкіндік береді. Олимпиадаға қатысушылар мен қызығушылық танытушылардың қатары жылдан жылға артып келеді. Биылғы жылы олимпиадаға халықаралық статус берілді», – дейді Орта білім комитеті төрағасының орынбасары Әлия Чокушева.
Байқауды ҚР Оқу-ағарту министрлігінің қолдауымен «Дарын» республикалық ғылыми-практикалық орталығы, Ұлытау облысының білім басқармасы және The Ulytau Educational Foundation қоры бірлесіп ұйымдастыруда.
Оның қорытындысында үздік оқушылар халықаралық деңгейдегі дипломдармен және арнайы сыйлықтармен марапатталады.