2025 жылғы 15–20 тамыз аралығында Сербияның Белград қаласында алғаш рет Географиядан халықаралық жасөспірімдер олимпиадасы (IJGO) өтуде. Олимпиада 12–15 жас аралығындағы дарынды оқушыларға арналған және әлемнің түкпір-түкпіріндегі жас географтар үшін жаңа мүмкіндіктер ашады.
Қазақстан ұлттық құрамасы олимпиадаға аттанды. Құрамаға Астана, Алматы, Жетісу және Қарағанды мектептерінің оқушылары енді. Қатысушылар: Арсен Даулетов (Riviera International School, Астана), Мансур Бекбаев (РФММ, Алматы), Нұрахмет Ниязбек (БИЛ, Алматы), Дарын Бекбол (№24 мамандандырылған мектеп, Талдықорған), Арнұр Сарыбай (РФММ, Алматы), Ерлан Ерік (БИЛ, Алматы), Сырым Амантай (Н. Нұрмақов атындағы мектеп-лицейі, Қарағанды), Ануар Габдуллин (РФММ, Алматы).
Команда жетекшісі — халықаралық және республикалық олимпиадалардың жүлдегері Дүйсен Абай. Қазақстандық оқушылар халықаралық аренада өздерін танытып үлгерді: биыл ұлттық құрама Халықаралық география олимпиадасында (iGeo) 2-орын алды.
Жас географтарымызға сәттілік және әлемдік аренада жаңа жеңістер тілейміз!
Мемлекет басшысының тапсырмасымен мұғалімдер мен оқушылардың қаржылық сауаттылығын көтеруге арналған ауқымды жоба іске қосылды. Бастаманы ҚР Оқу-ағарту министрлігінің «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы мен ҚР Ұлттық банкі бірлесіп іске асырады.
Жоба бірнеше кезеңнен тұрады. Алдымен «Өрлеу» тренерлері Ұлттық банктің 100 өңірлік филиалының қызметкерлерін заманауи оқыту әдістеріне үйретеді. Бағдарлама коучинг пен фасилитация, топтық жұмыс, ұлттық қаржы жүйесі, инвестиция және қаржыны басқарудың қазіргі тәсілдерін қамтиды.
Қыркүйектен бастап мектеп пен колледждерде «Жаһандық құзыреттілік» пәнін оқытатын 6 мыңға жуық мұғалім бес күндік курстан өтеді. 2026 жылы тағы шамамен 4 мың педагог қамтылмақ. Бағдарлама ұстаздарға қаржылық мәдениетті оқу үдерісіне енгізуге, ал оқушылар мен студенттерге қаржыны тиімді басқару дағдыларын дарытуға жол ашады.
Бұл жоба – қаржылық сауаттылықты ұлттық білім беру жүйесіне енгізудің маңызды қадамы. Ол қаржы пирамидалары мен алаяқтықтың алдын алып, азаматтардың қаржылық қауіпсіздігін күшейтуге бағытталған. «Өрлеу» мен Ұлттық банктің серіктестігі педагогтердің кәсіби дамуын қолдап, жас ұрпаққа жеке қаржыны сауатты басқаруға қажетті заманауи білім береді.
Ата-аналар мен заңды өкілдер баланы бір мектептен екінші мектепке ауыстыруды eGov.kz порталы арқылы жүзеге асыра алады. Онда тұрғылықты жері бойынша немесе одан тыс кез келген білім беру ұйымын таңдап, өтінішті электронды түрде беруге мүмкіндік бар.
Бұл қызмет есептен шығару және бекіту талондарын, сондай-ақ жеке іс құжаттарын тапсыруды талап етпейді. Өтініш беруші оқу тілін таңдап, қажет болса, өтінішін қайтарып ала алады.
Қызметті алу үшін:
* eGov.kz порталында тіркелу;
* «Білім» → «Орта білім» бөлімінде «Балаларды мектептен мектепке ауыстыру» қызметін таңдау;
* Өтінішті толтырып, ЭЦҚ көмегімен қол қою;
* Нәтижемен Жеке кабинетте танысу керек.
«Білім келешегі: адал азамат, кәсіби маман» Республикалық тамыз конференциясы аясында заманауи цифрлық, техникалық және педагогикалық шешімдерге арналған ауқымды көрме өтті.
Іс-шараға 20-дан астам цифрлық шешімдер, білім беру платформалары және техникалық инновациялар әзірлеуші компаниялар қатысты. Көрме бес тақырыптық аймаққа бөлінді.
«Келешек мектептері» — ұлттық жоба аясында «Әр мектеп – үздік мектеп» қағидаты бойынша салынған жаңа мектеп инфрақұрылымының үлгісі ұсынылды. Қонақтар мектеп макетімен және оны басқару жүйесімен танысты.
«Абай ұлттық мектебі» — Мемлекет басшысының бастамасымен Алматы қаласында салынып жатқан бірегей мектептің макеті мен білім беру бағдарламасы көрсетілді. Мұнда оқыту Абай философиясына негізделіп, классикалық құндылықтар заманауи әдістермен ұштастырылған.
«Дарынды балалар – ел мақтанышы» — халықаралық олимпиадалардың жеңімпаздары - талантты оқушылардың жетістіктер аймағы. Олар биология, физика, химия және география салаларындағы өздерінің ғылыми және технологиялық жобаларын таныстырды.
Техникалық және кәсіптік білім берудегі үздік тәжірибелер — студенттік стартаптар, мехатроника саласындағы шешімдер, құрылысқа арналған VR-технологиялар, «ақылды үйлер» прототиптері және робототехника үлгілері.
Білім берудегі цифрлық шешімдер — мұғалімдерге, мектептер мен колледждерге арналған инновациялық платформалар мен жасанды интеллект өнімдері ұсынылды. Олардың қатарында бұлтты сервистер, сабақ кестесін автоматты жоспарлау жүйелері, білім беру экожүйелері, функционалдық сауаттылыққа арналған тренажерлар және педагогтердің кәсіби дамуына бейімделетін платформалар бар.
Ерекше қызығушылық тудырған аймақ — жасанды интеллект қолданылған шешімдер болды. Мұнда мұғалімдерге арналған смарт-көмекшілерден бастап, әрбір оқушыға бейімделіп, оқу процесін өзгерте алатын интерактивті симуляторларға дейінгі жобалар ұсынылды.
Бүгін елордада «Білім келешегі: адал азамат, кәсіби маман» Республикалық тамыз кеңесі өтті. Биыл ол ерекше форматта ұйымдастырылды. Білім беру саласы қызметкерлерін дәстүрлі марапаттаумен қатар, алғаш рет жұмысшы мамандықтарының өкілдеріне де құрмет көрсетілді.
Бұл жаңашылдық Мемлекет басшысының бастамасымен жарияланған Жұмысшы мамандықтары жылы аясында жүзеге асырылып, тек педагог еңбегінің ғана емес, сондай-ақ білім беру мен балалардың игілігіне үлес қосатын барлық мамандардың маңызын айқындауды мақсат етті.
Кеңестің екінші бөлімінде Оқу-ағарту министрі Ғани Бейсембаев үздік білім беру қызметкерлеріне, сондай-ақ жұмысшы мамандықтарының өкілдеріне және білім саласымен өзара байланыстағы ұйымдардың қызметкерлеріне марапаттар табыстады. Марапат иелерінің қатарында мектептер мен балабақшалардың техникалық қызметкерлері, сондай-ақ полицейлер, медицина қызметкерлері, құрылысшылар және басқа да мамандар бар.
«Білім беру саласы – біз барлық балаларымызды тәрбиелейтін орта. Әркім еліміздің болашағын тәрбиелі, кәсіби құзыретті етуге өз үлесін қосуы тиіс. Бұл – тек педагог қауымның ғана емес, бүкіл қоғамның міндеті», – деп атап өтті өз сөзінде министр Ғани Бейсембаев.
Сонымен бірге, айрықша табысқа жеткен және басқаруда жоғары шеберлік көрсеткен білім беру ұйымдарының басшылары ведомстволық марапаттарға ие болды.
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің Алғыс хатымен марапатталған еңбек адамдары:
Бекишев Құдайберген Жақанұлы - Қостанай облысы Әулиекөл ауданы Әулиекөл бастауыш мектебінің электригі;
Мырзаханова Мейрамкүл Мырзаханқызы - Алматы қаласы №56 гимназиясының кіші қызметкері;
Арынбеков Қайрат Тұрғанбекұлы - Шымкент қаласы, №66 жалпы орта білім беретін мектебінің ағаш ұстасы;
Рахимов Талғат Жакиянұлы - Абай облысы, Ақсуат колледжінің электригі;
Жаманов Госман Әнуарұлы - Ақмола облысы, Бурабай ауданы, Зеленый бор ауылы мектеп-гимназиясының кіші қызметкері;
Дәуітов Ерболат Алирахымұлы - Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Алтынбике Бертаева атындағы орта мектебінің кіші қызметкері;
Черняева Жұма Нубжанқызы - Атырау облысы Индер көп бейінді ауыл шаруашылық колледжінің бас аспазы;
Қоғабаев Жеңіс Зайлагиұлы - Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Бұлдырты жалпы орта білім беретін мектебінің слесарь-жөндеушісі;
Ахметова Жайнакүл Нұрланбекқызы Жетісу облысы, Қаратал ауданы, «Балбөбек» балабақшасының кір жуу машинасының операторы;
Жақыпов Ибрахим Сәлімұлы - Қарағанды облысы, Теміртау жоғары политехникалық колледжінің слесарь-сантехнигі;
Сартықпаев Еркін Тойкенұлы - Шығыс Қазақстан облысы, Қалжыр орта мектебінің кіші қызметкері;
Аязбеков Мейрамбек Бердібекұлы - Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданы, №221 орта мектебінің электригі;
Өмірзақова Баян Арзуқызы - Маңғыстау облысы, кіші қызметкері;
Нұралинов Айдырбек Қабденұлы - Павлодар облысы, Павлодар ауданы, №2 Чернорецк жалпы орта білім беру мектебінің электригі;
Арқаев Арман Ысқақұлы - Солтүстік Қазақстан облысы, Есіл ауданы Кинорежиссер Аяған Шәжімбаев атындағы №3 Явленка орта мектебі» слесарь-сантехнигі;
Елшібаева Фариза Абдуалықызы - Түркістан облысы, №8 колледжінің кіші қызметкері;
Қайырбекова Жібек Өмірбекқызы - Жезқазған қаласының №13 жалпы білім беретін мектебінің кіші қызметкері;
Қошқарбаев Нұркен Шыңғожаұлы - Жамбыл облысы, Т.Рысқұлов ауданы, Өрнек ауылы, Алғабас орта мектебінің кіші қызметкері;
Қаратаева Гүлзат Қайдаулқызы - Астана қаласы № 2 мектеп-гимназиясының кіші қызметкері;
Төреханова Гүлшат Бағашқызы - Ақтөбе қаласы, Ф. Оңғарсынова атындағы №41 мектеп-гимназиясының кіші қызметкері;
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің Алғыс хатымен марапатталған мемлекеттік органдардың қызметкерлері:
Айтқожин Арғын Нұрпейісұлы - ҚР Бас прокуратурасы Кәмелетке толмағандар туралы заңнаманы қолдану заңдылығын қадағалау тобында Бас Прокурордың көмекшісі;
Шәлменов Құсайын Теміртасұлы - ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Басқарма бастығы, ұлттық қауіпсіздік подполковнигі;
Ембергенова Мағрипа Хамитқызы - ҚР Денсаулық сақтау министрлігі Ана мен бала денсаулығын қорғау департаментінің директоры;
Боранова Гүлбану Оразбекқызы - ҚР Әділет министрлігі Экономика салаларының заңнама департаменті директорының орынбасары;
Зұлқайыров Ренат Вазирович - ҚР Ішкі істер министрлігі Құқықтық және нормативтік үйлестіру департаментінің бастығы;
Даулетьярова Наталья Ивановна - ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігі Экологиялық мәдениет және саясат департаменті директорының орынбасары;
Тұрсын Іңкәр Ғибадатқызы - ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі Жастар және отбасы істері комитетінің басқарма басшысы;
Мақсұтұлы Жандос - ҚР Туризм және спорт министрлігі Бұқаралық спортты дамыту басқармасының басшысы;
Төрегелдиев Ерлан Аблайұлы - ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі Өртке қарсы қызмет комитетінің төрағасы, азаматтық қорғау полковнигі;
Көшқалиева Орынгүл Жанғалиқызы - Атырау облысының Полиция департаменті Ювеналды полиция тобының ерекше тапсырмалар жөніндегі аға инспекторы;
Губашева Сәуле Ғалымжанқызы - Шығыс Қазақстан облысы прокурорының аға көмекшісі;
Қалышев Әлішер Тілләбекұлы - Жамбыл облысының Полиция департаменті Ювеналды полиция тобының ерекше тапсырмалар жөніндегі аға инспекторы;
Салықова Римма Аждарқызы - Жетісу облыстық мәслихат депутаты, қоғам қайраткері;
Жағпарова Ләззат Талғатбекқызы - Қостанай облысы Төтенше жағдайлар департаментінің Мемлекеттік өрт бақылау басқармасының бас маманы, азаматтық қорғау подполковнигі;
Атикеев Асхат Қалиболлаұлы - Павлодар облысының прокуратурасы, Кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау жөніндегі облыс прокурорының аға көмекшісі;
Темірбаева Жанна Хамитқызы - Солтүстік Қазақстан облысы Отбасылық үлгідегі балалар ауылының қамқоршылық кеңесінің төрағасы;
Артықбаева Гүлжан Абидиллақызы - Түркістан облысының экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасының бас маманы;
Қиянбеков Жеңіс Шәдіұлы - Ұлытау облысының қаржы басқармасының басшысы;
Наимбекова Айжан Ізбасханқызы - Шымкент қаласының бала құқықтары жөніндегі өңірлік уәкілі;
Идышева Гаухар Слямғазықызы - Астана қаласы Полиция департаментінің Ювеналды полиция бөлімінің бастығы;
Бисекенов Мақсат Айтқалиұлы - «НЦИТ» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің техникалық директоры.
«Әлем тарихында білім-ғылымды басты орынға қойып, дамудың даңғыл жолына түскен, орасан зор табысқа жеткен елдер аз емес. Білім мен ғылым Қазақстан дамуының қозғаушы күші болуға тиіс. Алдағы жылдары осы міндетті орындауға бар күш-жігерімізді салып жұмыс істеуіміз керек. Бұл – Мемлекет басшысы ретінде мен үшін мызғымас басымдық.
Мен Қазақстан ұстаздарының қажырлы еңбегін жоғары бағалаймын, сіздер жас буынға беріп жатқан білімнің күшіне сенемін. Шын мәнінде, ұстаздық – жай мамандық емес, бұл – ұлы миссия. Адам қандай жетістікке жетіп, биікке шықса да, ұстазының алдында өмір бойы шәкірт болып қалады.
Қазақстанның жарқын болашағы Сіздердің табанды еңбектеріңізге тікелей байланысты. Себебі, сіздер тұтас ұлтты оқытып, тәрбиелеп жатсыздар. Осы жауапкершілікті терең сезініп, қастерлі міндетті абыроймен атқара бересіздер деп сенемін.
Сіздердің еңбектеріңіз ең жоғары құрметке лайық.
Мен бүгінгі Тамыз конференциясына орай бір топ ұстазды мемлекеттік наградалармен марапаттау туралы Жарлыққа қол қойдым.
Бес мұғалімге «Қазақстанның еңбек сіңірген ұстазы» құрметті атағы беріледі.
Баршаңызға құтты болсын!
Жұмыстарыңызға сәттілік тілеймін!
Көзі ашық, көкірегі ояу, ойы ұшқыр шәкірттеріңіз көбейе берсін!
Жаңа оқу жылы табысты болсын!»
«Бұл өршіл мұратқа қол жеткізуге әбден болады. Қазірдің өзінде Қазақстан қарқынды дамып келе жатқан прогрессивті мемлекет саналады. Өз жастарымыз ғана емес, түрлі елдердің, соның ішінде көрші мемлекеттердің көптеген азаматтары да болашағын Қазақстанмен байланыстырғысы келеді. Біз халықаралық аренадағы осы абырой-беделімізді бірте-бірте нығайтып, таланттар, жаңашыл идеялар мен инновациялық технологиялар шоғырланатын елге айналуымыз керек.
Бүгін бәріміз тұтас ел болып жасап жатқан әрбір қадам, әрбір шешім Қазақстанның тәуелсіздігін нығайтып, келешегін айқындайды. Билік те, Сіздер де, құрметті ұстаздар, бір мақсат жолында еңбек етіп келеміз, бұл – өскелең ұрпақтың амандығы және жарқын болашағы. Сондықтан, біз алдағы уақытта да мұғалім мәртебесін көтеру үшін қажетті жағдайдың бәрін жасаймыз».
«Мұғалімнің құқығын қорғау мәселесі әрдайым басты назарда болуға тиіс. Мен сөз басында ұстаздардың өз міндетінен тыс жұмыстардан босатылғанын айттым. Бірақ, кейде жергілікті билік өкілдері заң талаптарын өрескел бұзып жатады. Прокуратура органдары мұндай заң бұзушылықтарға тосқауыл қоюы керек
Сондай-ақ балаларға қатысты кез келген жазатайым жағдай үшін де мұғалімді жазалау орынсыз деп санаймын. Мектептен тыс жерде, ата-аналардың жауапсыздығынан оқыс оқиға болса, оған ұстаз жауапты емес. Алматы облысында түлектер арасында болған қайғылы жағдай үшін директор мен мұғалімдер жауапқа тартылып, жұмыстан шығарылды. Министрлік олардың мүддесін қорғап қалды. Дұрыс. Біз мұндай келеңсіздікке жол бермеуіміз керек.
«Педагог мәртебесі туралы» заңға ұстаз құқығын қорғау жөнінде өзгерістер енгізу қажет деп санаймын. Мемлекеттің міндеті – мұғалімнің қоғамдағы беделін және мәртебесін мейлінше арттыру.
Тағы бір мәселе. Маңғыстауда балалар сапасыз тамақтан уланып қалғанын білесіздер. Осы сұмдық жағдайдан кейін мектептегі тамақтың сапасын қадағалау жұмысын Денсаулық сақтау министрлігі толығымен өз міндетіне алды. Бұл өте дұрыс шешім болды. Жалпы, білім саласы – мемлекет үшін стратегиялық мәні бар сала. Сондықтан, құзырлы мемлекеттік органдар білім саласындағы мәселелерден сырт қалмауы керек.
Түптеп келгенде, балалардың амандығы, олардың денсаулығы және сапалы білім алуы – еліміздің келешегіне тікелей қатысы бар мәселе».