Ағымдағы жылы елімізде жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың құқықтарын қорғау жүйесін жетілдіруге бағытталған бірқатар кешенді шешімдер қабылданды. Балалардың мүддесін қорғауға бағытталған түбегейлі өзгерістердің қатарында – Мемлекет басшысы қол қойған жаңа заңның қабылдануын атап өтуге болады. Аталған заң 2026 жылғы 4 ақпанда өз күшіне енеді.
Жаңа заң нормаларына сәйкес, егер бала тәрбиесі барысында қамқоршы, қорғаншы немесе асырап алған ата-анаға қатысты соттылық анықталса, не олар психикалық немесе наркологиялық диспансерде есепте тұрғаны белгілі болса, мұндай тұлғалар бала тәрбиелеу құқығынан дереу айырылады. Сондай-ақ, үстінен қылмыстық іс қозғалған азаматтарға бала асырап алуға, қамқоршы немесе патронат тәрбиеші болуға тыйым салынады. Бұл шектеулер балаларды қауіп-қатерден қорғап, қауіпсіз орта қалыптастыруды көздейді.
Бұдан бөлек, заңнамаға алғаш рет қамқоршылар, қорғаншылар, патронат тәрбиешілер мен асырап алған ата-аналар тарапынан жыл сайын сенімділікті растау міндеті енгізілді. Олар денсаулығы, тұрғылықты мекенжайы, соттылығының жоқтығы туралы мәліметтерді тұрақты түрде ұсынуы қажет. Сонымен қатар, жаңа заң бойынша баланы алдымен жақын туыстарына, ал ондай мүмкіндік болмаған жағдайда — ерлі-зайыпты отбасыларға беру тәртібі заңмен нақты бекітілді.
«Жетім балалардың құқықтарын қорғау – үнемі жүйелі назарды талап ететін маңызды сала. Биыл қабылданған шаралар қолданыстағы тетіктерді нығайтып, қамқоршылық органдарының жұмысын баланың мүддесі мен қауіпсіздігін басшылыққа ала отырып ұйымдастыруға жол ашты», – деді ҚР Оқу-ағарту министрлігінің Балалардың құқықтарын қорғау комитетінің төрағасы Насымжан Оспанова.
Биыл жүзеге асырылған маңызды жаңалықтардың тағы бірі — кәсіби қабылдаушы отбасы институтының енгізілуі. Бұл – баланың тұрақты тұратын жері анықталғанға дейін оны қауіпсіз әрі отбасылық ортада уақытша тәрбиелеуге арналған жаңа модель. Тәлімгерлік жүйесі де белсенді дамып келеді. Қазіргі таңда еліміздің 20 өңірінде 360-тан астам азамат жетім балаларға тәлімгер болып отыр.
2025 жылдан бастап балаларды мемлекеттік мекемеге жолдау тәртібі қайта қаралды. Енді бала анықталған жағдайда, ең алдымен үш күнге дейін медициналық ұйымға жіберіліп, оның денсаулығы мен қажеттіліктері нақты анықталуы тиіс.
Сондай-ақ, алғаш рет қамқоршылық органдары үшін нақты штат саны бекітілді: әр 5 мың балаға кемінде бір маманнан келуі тиіс. Бұл жаңашылдық мамандар санын 3,3 есеге – 303-тен 1028-ге дейін арттыруға мүмкіндік берді. Өңірлерде қамқоршылық саласын басқарудың жаңа құрылымдары құрылуда. Мәселен, Ақтөбе облысы мен Астана қаласында балалардың құқықтарын қорғау жөніндегі басқармалар өз жұмысын бастады. Алдағы уақытта осындай бөлімшелер Шымкент қаласында, сондай-ақ Ақмола, Қостанай және Жамбыл облыстарында ашылмақ.
Айта кетейік, бүгінде елімізде 20 мыңнан астам жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала бар. Олардың 82%–ы отбасылық ортада тәрбиеленуде.
Қазақстандық студент халықаралық беделді BRICS Skills Development and Technological Innovation Competition чемпионатында жасанды интеллект саласы бойынша алтын медаль жеңіп алды.
«Бір белдеу, бір жол» бастамасы және Жұмысшы мамандықтар жылы аясында Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының жасанды интеллект бағытында білім беру ынтымақтастығы артуда.
Көкшетау жоғары колледжінің студенті Ильяс Гатин «2nd Artificial Intelligence Deep Learning Application Technology Competition» халықаралық байқауында бірінші орынға ие болды. Байқауға Конго, Камерун, Оңтүстік Корея, Жапония және өзге де елдерден келген 20 үздік студент қатысып, жасанды интеллект пен терең оқыту технологиялары бойынша озық жобаларын ұсынды.
Қатысушылардың кәсіби даярлығы, практикалық біліктілігі және инновациялық шешімдері халықаралық сарапшылар тарапынан жоғары талаптар бойынша бағаланды.
Айта кетейік, Ильяс Гатин бұған дейін де бірқатар республикалық және халықаралық жарыстарда жоғары нәтижелер көрсеткен. Ол WorldSkills Kazakhstan–2024 ұлттық чемпионатында «Мобильді қосымшаларды әзірлеу» құзыреттілігі бойынша күміс медаль иеленген. Сонымен қатар, ProIT командасының құрамында «Inform Defence Hackathon» хакатонында І орынды жеңіп алған.
Бұл жетістік қазақстандық колледж студенттерінің жасанды интеллект, цифрлық технологиялар және инновация саласында әлемдік деңгейде бәсекеге қабілетті екенін айқын көрсетеді.
Балабақшалар мен мектептер Астана, Алматы қалаларында, Қостанай, Шығыс Қазақстан, Маңғыстау және Ақтөбе облыстарында ашылды.
Алматыда Медеу ауданында екі білім беру нысанының техникалық ашылуы өтті — 140 орындық жаңа №195 балалар ясли-бақшасы және реконструкциядан өткен №99 мектеп. Мектепте химия, физика және биология кабинеттері, спорт залы, бейнелеу өнері кабинеті, сондай-ақ 100 орындық акт залын қамтитын инфрақұрылым жасалған. Оқушылардың қауіпсіздігіне ерекше көңіл бөлінген: заманауи өрт қауіпсіздігі жүйесі енгізілген, дабыл датчиктері орнатылған, ғимарат сейсмикалық күшейтуге алынған.
Ақтөбе облысының Жағабұлақ ауылында 100 орындық заманауи балабақша ашылды. Мұнда әртүрлі үйірмелер мен дамыту студиялары жұмыс істейді, соның ішінде 4 жастан бастап робототехника, ұлдарға дойбы, қыздарға тоқу үйірмелері ұйымдастырылған. Көшеде қауіпсіз жүріс-тұрыс дағдыларын қалыптастыру үшін «Жол қозғалысы ережелері» атты арнайы бұрыш жасалған.
Қостанай облысының Фрунзенское ауылында жаңа балабақша жұмысын бастады, ол қазіргі заманғы мектепке дейінгі білім стандарттарына толық сай келеді. Облыста жалпы 467 мектепке дейінгі ұйым жұмыс істейді, олар 28 мыңнан астам баланы қамтиды.
Шығыс Қазақстан облысының Сарыөлең ауылында Бауыржан Момышұлы атындағы жаңа мектеп ашылды. Білім беру ұйымы қазіргі талаптарға сәйкес жабдықталған: химия, биология, физика, математика кабинеттері және басқа да пән кабинеттері, шағын орталық жұмыс істейді. Оқушылар үшін асхана, спорт және акт залдары қарастырылған.
Ал елордада «Келешек мектептері» ұлттық жобасы аясында 23-ші мектептің құрылысы аяқталды. Айта кетейік, салынған және салынып жатқан мектептердің көп бөлігі Астананың Есіл және Нұрлы аудандарында орналасқан.
Маңғыстау облысының Жаңаөзен қаласында 1200 оқушыға арналған жаңа форматтағы мектеп ашылды. Мектепте 61 оқу кабинеті, соның ішінде дизайн және технология, тамақтану мәдениеті, көркем өнер, робототехника, STEM және музыка кабинеттері қарастырылған. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін 126 бейнекамера орнатылған. Бұл өңірде ұлттық жоба аясында пайдалануға берілген он екінші мектеп.
Қазіргі таңда елімізде 192 мың орынға арналған 130 мектептің құрылысы аяқталған, оның 92-сі «Келешек мектептері» ұлттық жобасы аясында салынған, жартысы ауылдық елді мекендерде орналасқан. Айта кетейік, 2025–2026 оқу жылында елімізде барлығы 232 білім беру ұйымы салынады.
Қытай Халық Республикасының Шаоян қаласында «2025 China Grand Final» аясында өткен «BRICS Skills Competition» халықаралық чемпионатында қазақстандық команда жеңіс тұғырынан көрінді.
Чемпионатқа Қазақстан, Қытай, Үндістан, Ресей, Бангладеш, Лаос, Гана, Нигерия, Руанда және Оңтүстік Африка елдерінен 82 команда қатысты.
Айта кету керек, бұл чемпионат болашақ мамандардың заманауи технологиялар мен цифрлық құзыреттерін халықаралық деңгейде сынайтын маңызды алаң саналады.
Қазақстандық команда жоғары техникалық дайындық пен үйлесімді командалық жұмыстың нәтижесінде үздіктер қатарына енді. BRICS-FS-16 / Internet of Things («Интернет заттар») бағыты бойынша өткен халықаралық финалда Қазақстан намысын қорғаған команда қола медаль иеленді.
«Бұл жетістік – отандық техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының халықаралық стандарттарға сай маман даярлап отырғанын айқын дәлелі» - дейді Оқу-ағарту министрлігінің Техникалық және кәсіптік білім беру департаменті директорының орынбасары Ақзира Қасымова.
Жүлдегерлер Н.Бекбосынов атындағы Маңғыстау энергетикалық колледжінің студенттері Сүндет Баянов, Ануар Рамазан, команда жетекшісі – Әділбай Жақсылық.
Халықаралық финал барысында қатысушылар «Интернет заттар» бағыты бойынша күрделі практикалық тапсырмаларды орындап, смарт-жүйелерді жобалау, бағдарламалау және интеграциялау бойынша өздерінің кәсіби шеберліктерін көрсетті.
ҚР Оқу-ағарту министрлігі, ҚР Туризм және спорт министрлігі, Халықаралық дзюдо федерациясы, Дзюдо федерациясы және Астанадағы «Жеңіс» дзюдо клубы арасында өзара ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды. Келісім аясында Астана қаласындағы № 45-ші Келешек мектебінде оқушыларға арналған ең алғашқы мамандандырылған дзюдо спорт залы ашылды.
Меморандумға қол қою шарасына Оқу-ағарту министрі Жұлдыз Сүлейменова, Туризм және спорт министрі Ербол Мырзабосынов, Қазақстан дзюдо федерациясының президенті Қуанышбек Есекеев қатысты. Сондай-ақ Халықаралық дзюдо федерациясының (IJF), «Жеңіс» спорт клубының жетекшілері, дзюдодан ұлттық құрама мүшелері, олимпиада және әлем чемпионаттарының жүлдегерлері Әбиба Әбужақынова мен Ғұсман Қырғызбаев қатысты.
Келешек мектептерінде оқушылар дзюдо элементтерін жас ерекшеліктеріне сәйкес және ерікті түрде үйренеді. Бұл спорт түріне көңіл бөлінуінің басты себебі мектепте балалардың көбірек қозғалуы маңызды. «Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев спортты насихаттау, оны әсіресе балалар мен жасөспірімдер арасында дәріптеудің маңыздылығын ұдайы айтып келеді. Сол себепті біз орта білім саласында спорттың мазмұнына ерекше мән береміз. Оның ішінде, командалық спорт түрлеріне көңіл бөлінеді. Дзюдоны үйрету барысында алғашқы жылы балалардың қауіпсіздік ережелерін меңгеруі маңызды. Бұл спорт философиясы жастарды қарсыласты сыйлауға, төзімділікке, табандылық пен үйлесімді өмір сүруді насихаттайды. Бұл біздің тәрбиеге жақын. Спорт клиптік ойлау кезеңінде оқушыларды ұстамдылыққа үйретеді», -деді ҚР Оқу-ағарту министр Жұлдыз Сүлейменова.
«Мектептердегі дзюдо» бағдарламасы бүгінде әлемнің 40 елінде сәтті жүзеге асырылуда. Оның мақсаты балалар мен жасөспірімдер арасында дене шынықтыруды насихаттау, жас спортшыларды қолдау және оқушылар арасында зиянды әдеттердің алдын алу. Бүгінде ел аумағындағы 217 Келешек мектебіпте дзюдоны дамытуға басымдық берілуде. Кейіннен келешек мектептеріндегі бұл тәжірибе ел аумағындағы тағы 1000 мектепке таратылатын болады. Алдағы уақытта еліміздің барлық өңіріндегі жалпы білім беретін мектептерде дзюдодан мамандандырылған залдар ашу жоспарланып отыр. Халықаралық дзюдо федерациясы жаңа залдарды татамимен, барлық қажетті жабдықтармен қамтамасыз етуге, дене шынықтыру мұғалімдерінің біліктілігін арттыруға, әдістемелік қолдау көрсетуге әзір.
Шараға қатысқан туризм және спорт министрі Ербол Мырзабосынов «Қазіргі таңда еліміздің түкпір-түкпірінде көптеген секциялар мен жаттығу орталықтары табысты жұмыс істеп жатыр. Бүгін Халықаралық дзюдо федерациясымен бірлесіп жүзеге асырылып отырған «Мектептегі дзюдо» бағдарламасы аясында жаңа мамандандырылған залдың ашылуы – осы жүйелі жұмыстың нақты нәтижесі. Бұл бастама балаларды ерте жастан спортқа баулуға, саламатты өмір салтын ұстануға, сондай-ақ болашақта ұлттық құрама сапын толықтыратын талантты спортшыларды анықтауға мүмкіндік береді», – деп атап өтті.
«Мектептегі дзюдо» бағдарламасын Оқу-ағарту министрлігіне қарасты Ұлттық ғылыми-практикалық дене тәрбиесі орталығы мен Халықаралық дзюдо федерациясымен бірлесіп жүзеге асыруда. Қазақстанда дзюдо спорты тұрақты дамып келеді. Елдос Сметовтің Париж Олимпиадасындағы жүлдесінен кейін жастар арасында спорттың бұл түріне қызығушылық артты. Қазіргі таңда елімізде дзюдомен шамамен 90 мың адам айналысады, ал спортшыларды даярлаумен 1300-ге жуық жаттықтырушы айналысады.
Астанада ауыл мектептері оқушыларына арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы республикалық олимпиада өз мәресіне жетті. Олимпиаданың қорытынды кезеңіне еліміздің барлық өңірінен іріктеуден өткен 432 оқушы қатысты. Байқау нәтижесінде 193 қатысушы жеңімпаз және жүлдегер атанды.
Марапаттау рәсіміне Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің, «Дарын» республикалық және өңірлік орталықтарының өкілдері, сондай-ақ педагогикалық ұжымдар қатысты.
Ауыл мектептері үшін өткізілетін республикалық олимпиада – дарынды оқушыларды анықтаудың және қолдаудың тиімді тетігі, сондай-ақ оқушылардың терең білім, жауапкершілік пен аналитикалық ойлау дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді.
Олимпиада аясында барлығы 193 медаль сарапқа салынды. Оның ішінде 37 алтын, 55 күміс және 101 қола медаль бар. Командалық есеп бойынша Түркістан облысының командасы Гран-при иегері атанды. «Үздік олимпиадалық команда» номинациясы бойынша I дәрежелі диплом Маңғыстау облысының құрамасына табысталды. II дәрежелі дипломмен Қызылорда және Батыс Қазақстан облыстарының командалары, III дәрежелі дипломмен Ақмола және Шығыс Қазақстан облыстарының командалары марапатталды.
«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша жеңімпаз атанған Жамбыл облысының оқушысы Қашқынбай Каусарға SDU гранты табысталды. Ағылшын тілі пәні бойынша екі жеңімпаз British Council ұйымынан IELTS тапсыру құнын толық өтейтін сертификаттарға ие болды.
Олимпиаданың қорытынды кезеңіне қатысқан барлық оқушылар алдағы зияткерлік іс-шараларға дайындық мақсатында «Дарын» республикалық сырттай мектебіне қабылданады. I дәрежелі диплом иегерлері 2026 жылдың наурыз айында өтетін жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық олимпиаданың қорытынды кезеңіне қатысу құқығына ие болады.
Ауыл мектептері оқушыларына арналған республикалық олимпиаданың ұйымдастырушысы — Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің қолдауымен «Дарын» республикалық ғылыми-практикалық орталығы.
Анықтама: Ауыл мектептері оқушыларына арналған республикалық олимпиада жаратылыстану-математикалық және қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 13 пән бойынша өткізіледі және төрт кезеңнен тұрады. 2025–2026 оқу жылында мектепішілік кезеңге шамамен 125 мың оқушы қатысты. Қорытынды кезеңге 1000-ға жуық оқушы жолдама алып, олардың 432-сі қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы олимпиадаға қатысты. Жаратылыстану-математикалық бағыттағы олимпиада 23-29 қараша аралығында Астана қаласында өтіп, 200 жеңімпазды анықтады.
Елордада Оқу-ағарту министрлігінің қолдауымен жетім балалар мен ата анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды қолдауға арналып алғаш рет ұйымдастырылған «Жұлдыз болғым келеді» республикалық вокалдық байқауының жеңімпаздарын салтанатты марапаттау рәсімі өтті. Бұл шығармашылық жоба — жас таланттардың арманы мен дауысына қанат бітірудің жаңа алаңы.
Байқауға еліміздің түкпір‑түкірінен 40‑тан аса дарынды жас вокалист қатысты. Әрқайсысы өңірлік іріктеу кезеңінен өтіп, финалда өнер көрсетуге жолдама алды.
«Көптеген қатысушы үшін бұл — үлкен сахнадағы алғашқы қадам, елордаға алғашқы сапар, арманына жету жолындағы маңызды белес. Біз жас таланттардың қабілетін ашуға, олардың жұлдызын жарқыратып, адамдарға қуаныш сыйлауға бағытталған бастамаларды әрқашан қуана-қуана қолдауға дайынбыз», - деп атап өтті ҚР Оқу-ағарту министрлігі Балалардың құқықтарын қорғау комитетінің төрағасы Насымжан Оспанова.
Салтанатты бөлімнің ең басты сәті — гала-концерт болды. Финалға шыққан жас өнерпаздар өздерінің вокалдық нөмірлерін көрсетті. Байқау нәтижесі бойынша жеңімпаздар «Соло» және «Дуэт» номинациялары бойынша, сондай ақ жас ерекшелігіне қарай орта және жоғары санаттар бойынша анықталды. Марапаттарды ҚР Бала құқықтары жөніндегі уәкіл, жобаның серіктестері және «El Umiti» корпоративтік қорының өкілдері салтанатты түрде табыс етті.
Барлық қатысушыларға сый сияпаттар таратылды, ал Гран При жеңімпаздары Дубайға сапар жолдамасына ие болды:
Гран При:
Өскенбаев Ерасыл — Түркістан облысы
Дерксон Никита, Криулько Злата — Қостанай облысы
Шолленбергер Руслан — Ұлытау облысы
«Мен әрқашан дәл осындай байқау өткізуді армандадым. Балалар үйінің түлегі ретінде әр баланың өзіне сенуі, талантын ашуы және арманға жетуге деген сенімділігі қаншалықты маңызды екенін жақсы түсінемін. Бұл жоба — жай ғана сайыс емес, жас таланаттарды шабыттандыру, оларға өз дауысының бағалы екенін сезіндіру мүмкіндігі», - дейді жобаның бастамашысы Алексей Лодочников.
Келесі жылы «Жұлдыз болғым келеді» жобасына «Хореография» бағыты қосылады деп жоспарлануда.
Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрі Жұлдыз Сүлейменова Алматыда Ұлттық ғылым академиясының ұйымдастыруымен өткен «Сенім, өзгерістер және ертеңгі күн: 2050 жылға қажетті ғылым» ІІ Халықаралық жас ғалымдар конгресіне қатысты.
Конгресте сөз сөйлеген министр Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, мектептерде ғылымға қызығушылықты ерте жастан қалыптастыру, ғылыми зерттеулер жасау, балалардың новаторлық, ойлау және зерттеу дағдыларын дамытуға мүмкіндік беретін инфрақұрылымдық, кадрлық әлеуетті арттыру бағытында жүргізіліп жатқан жұмыстардың маңыздылығына тоқталды.
«Қазақстанда ғылыммен айналуысуға ынталандыруға басымдық берілуде, жуырда ғана Мемлекет басшысы халықаралық беделді ғылыми байқауларда жеңіске жеткен оқушылар мен олардың педагогтеріне мемлекеттік сыйақы тағайындау туралы заңға қол қойды. Біз шалғай ауылдардағы мектептерде де ғылым дамыса дейміз. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен жүзеге асырылған «Келешек мектептерінің» инфрақұрылымында зияткерлікті дамытуға бағытталған заманауи түрлі пәндік, тақырыптық зертханалар құрылып, балаларға ғылымды тереңірек зерттеуге жағдай жасалуда. Бұл мектептер барлық бала үшін мүмкіндіктер алаңына айналды. Ғылым негіздеріне баланы ерте жастан баулу арқылы жаһандық білім мен ғылым бәсекесіне қабілетті сапалы адами капитал қалыптастырылады», - деді Жұлдыз Сүлейменова.
Оқу-ағарту министрі әсіресе, ауыл мектептеріндегі педагогикалық ұжымның біліктілігін арттыру, институттармен, оқу орындарымен және өндірістік сектормен бірлескен жобаларды жүзеге асыру, ынтымақтастық үшін нақты платформа қалыптастыру мәселелеріне де тоқталып өтті. Естеріңізге сала кетейік, бұған дейін Министрлік зерттеу жұмыстарын күшейту, бірлескен жобаларды іске асыру және білім беру процесіне инновацияларды кіріктіру бағытында Ғылым академиясымен меморандумға қол қойған болатын.
«Цифрлық дәуірде елімізде мамандандырылған мектептер желісін дамытудың маңызы артып келеді. Назарбаев интеллектуалдық, Республикалық физика-математика мектептері секілді оқу ошақтарында жастарды ғылымның белгілі бір салаларына тереңірек бағыттап жатырмыз. Бұдан бөлек біз гуманитарлық бағыттағы мектептердің желісін қалыптастыруды да назарда ұстаймыз. Сол себепті Абай мектептерінің әлеуетін арттыруға күш салудамыз. Цифрлық дәуірде тек технократтардың ғана емес, гуманитария саласындағы терең білімі бар ғалымдардың да жаңа буынын қалыптастыру отандық орта білім саласы үшін өзекті», - деді Жұлдыз Сүлейменова.
Сөз соңында Оқу-ағарту министрі Жұлдыз Сүлейменова жас ғалымдарды ынтымақтастыққа, Келешек мектептерінде, Абай мектептер желісінде, ауылдарда жұмыс жасауға, білім саласын бірлесіп дамытуға атсалысуға шақырды.
Айта кетейік, биыл 36 халықаралық олимпиада мен ғылыми жарыстарға қатысқан 1 657 қазақстандық оқушының 922-сі, яғни әрбір екінші қатысушы жүлделі орынмен оралды. Нәтижесінде, қазақстандық оқушылар 177 алтын, 329 күміс және 416 қола медаль иеленді. Қазақстан құрамасының First Global Challenge робототехника чемпионатында 190 елдің ішінен төртінші мәрте әлем чемпионы атануы биылғы жылдың елеулі жетістіктерінің бірі болды.
Балаларды ерте жастан дамыту, сапалы тәрбие мен білім беру мақсатында бірқатар бағдарламалар мен жобалар жүзеге асырылуда. Атап айтар болсақ, мемлекеттік тілді тереңдетіп үйретуге бағытталған «Тілге бойлау» жобасы өткен жылы 5 өңірде - Ақмола, Қарағанды, Қостанай, СҚО облыстары мен Астана қаласы 135 балабақшада сынақтан өтіп, биылғы жылдан бастап жаппай енгізілуде. Биылғы жылдан бастап 100 мектепке дейінгі ұйымда «Ерте жастан еңбекке және кәсіпке баулу» пилоттық жобасы басталды. Өңірлерде экологиялық жобалар іске асырылуда, оның ішінде экологиялық бағыттағы 190 жуық «Жасыл балабақша» жұмыс істейді.
Туған елге, қоршаған ортаға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу, қамқорлық, адалдық, еңбексүйгіштік секілді дағдыларды ерте жастан қалыптастыру мақсатында «Адал азамат» біртұтас тәрбие бағдарламасы меншік құқығына қарамастан, барлық балабақшада тәрбиелеу-білім беру процесіне енгізілді.
Балалары балабақшаға бармайтын ата-аналарға әдістемелік көмек көрсету мақсатында кеңес беру пункттері ашылды. 2023 жылы өңірлерде 3 мыңнан аса кеңес беру пункті ашылса, бүінгі күні саны екі есеге көбейіп, 6 мыңнан астам кеңес беру пунктінде 60 мыңнан астам ата-ана көмек алды.
Сондай-ақ денсаулық, тамақтану, даму және туғаннан 5 жасқа дейінгі балалармен қарым-қатынас мәселелерін қамтитын 120-дан астам пайдалы ұсыныс пен кеңестер қамтылған «Беске дейін үлгер» мобильді қосымшасы әзірленді. Қазіргі уақытта оны 80 мыңға жуық ата-ана қолданады.
Мектепалды даярлықпен қамтылмаған балалар үшін жазғы кезеңде қысқа мерзімді «Балақайлар мектебі» ұйымдастырылуда. Жыл сайын мектепалды даярлықтың қысқа мерзімді курстарымен 100 мыңға жуық бала қамтылады.
Қазақстандық балабақшалар 2024 жылдан бастап ваучерлік қаржыландыру механизміне кезең-кезеңімен көшіріле бастады. Бүгінге дейін жаңа жүйеге 5 231 мектепке дейінгі ұйым қосылып, 726 мың балаға ваучер берілді.
Мектепке дейінгі білім беру саласында қолжетімділікті, қызмет сапасын және ашықтықты арттыру мақсатында бастапқыда пилоттық режимде іске қосылып, тиімділігін дәлелдеген ваучерлік қаржыландыру биылдан бастап өңірлерде масштабталуда. Бүгінгі күні оған 20 қала, 16 ауданнан балабақшалар қосылды.
«Жыл басынан бері 21 млрд теңге бюджет қаражаты үнемделіп, жаңа ваучерлерді қаржыландыруға мақсатты түрде бағытталды. Бұл жүйе балабақша тізіміндегі «жансыздар» мен жалған жазбаларды анықтауға мүмкіндік берді, сондай-ақ балабақша кезегін айтарлықтай қысқартты. «Ақша баламен бірге жүреді» принципі бойынша жұмыс істейтін жаңа бастама ата-аналарға таңдауды өздері жасауға және балабақшаны ауыстыруға да мүмкіндік беріп отыр. Бұл өз кезегінде қызмет көрсету сапасын арттыруға мүмкіндік беретін адал бәсекелестік тудырады», - деді Мектепке дейінгі білім беру департаментінің директоры Манар Адамова.
Естеріңізге сала кетейік, бұған дейін ваучерлік қаржыландыру моделін тек 5 қалада (Тараз, Түркістан, Шымкент, Орал, Астана) сынақтан өткізу кезектілікті 44%-ға қысқартуға мүмкіндік берген болатын.