Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2020-2024 жылдарға арналған стратегиялық жоспары

 

 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің

2020-2024 жылдарға арналған стратегиялық жоспары

 

1-бөлім.  Миссиясы мен пайымы

 

Миссиясы: білім беру және ғылым саласындағы мемелекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру, балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету, әлемдегі дамыған 30 елдің қатарына ену үшін ұлттың интеллектуалдық әлеуетін жетерліктей дамытуды қамтамасыз ететін
«Мәңгілік Ел» жалпыұлттық  идеясы рухында өскелең ұрпақты тәрбиелеу.

Пайымы: Қазақстан экономикасының дамуының негізгі драйвері ретінде тиімді қызмет етуші және әлемдік ғылыми-білім беру кеңістігіне кіріктірілген, республиканың әрбір азаматының өзінің еліне мақтаныш сезімін дамытуға ықпал ететін  білім беру мен ғылымның озық жүйесі.

 

2-бөлім.  Ағымдағы жағдайды талдау және тәуекелдерді басқару

 

1. Стратегиялық бағыт Мектепке дейінгі және орта білім беру

 

Реттелетін саланы немесе қызмет саласын дамытудың негізгі параметрлері

Қазақстанда мектепке дейінгі тәрбие және оқыту - білім беру саясатының негізгі бағыттарының бірі.

2018 жылы 10 314 мектепке дейінгі ұйым жұмыс істеді. 2017 жылдан бастап мектепке дейінгі ұйымдардың желісі 486 бірлікке көбейді (2017 жылы - 9 828 бірлік, 2018 жылы - 10 314 бірлік).

Соңғы 3 жылда 1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту 64,5% -дан 77,1% -ға өсті, бұл 12,6% (2016-2017 жж. - 64,5%, 2017-2018 оқу жылы 3-тен 6 жасқа дейін 85,8% -дан 95,2% -ға дейін өсті (2016-2017 оқу жылында - 85,8%, 201,8% , 2017-2018 оқу жылы - 90,5%, 2018-2019 оқу жылы - 95,2%). Өсу 9,4% құрады.

2018 жылы толық емес күндері бар шағын орталықтардың саны 1713 бірлікті құрады. 2017 жылмен салыстырғанда олардың саны 240 бірлікке азайды (2017 жылы - 1972, 2018 жылы - 1713 бірлік).

Мектепке дейінгі білім беруді дамытудағы басымдық мемлекеттік-жеке меншік әріптестік болып табылады.

Соңғы жылдары білім саласына бизнесті тарту үшін белсенді жұмыс жүргізілуде.

Соңғы үш жылда жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдардың саны 1413 бірлікке артып, 3 749 (36,3%) бірлікті құрады (2016 жылы - 2 336 бірлік, 2017 - 3 058 бірлік, 2018 - 3 749 бірлік).

Бұл заңнаманы жетілдіру және мемлекеттік тапсырыстарды орналастыру арқылы ықпал етті.

2017 жылы жеке меншік балабақшалардың ашылу және жұмыс істеу тәртібін жеңілдету мақсатында жаңа Санитарлық нормалар мен ережелер қабылданды (Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2017 жылғы 17 тамыздағы № 615 бұйрығы).

 Мектепке дейінгі ұйымдардағы орындарды бөлудің ашықтығы мен ұтқырлығын қамтамасыз ету үшін балабақшаларға жолдамалар білім беру органдарының рәсіміне қатыспастан автоматтандырылды.

Қазір уақытта  ата-аналар балабақшаларды өздері таңдайды. Балаларды мектепке дейінгі ұйымдарда автоматты түрде бөлу жүйесі қалаларда, облыс орталықтарында жүзеге асырылды.

Мектепке дейінгі ұйымдарды ашу және оларды пайдалану талаптарын либерализациялау туралы хабарландыру рәсімін ескере отырып, бақылау тетігін жетілдіру бойынша жұмыс жүргізілуде: 2018 жылдан бастап мектепке дейінгі ұйымдарды қолдауға алдын алу шаралары енгізілді.

2016 жылдан бастап мектеп жасына дейінгі баланың негізгі дағдылары мен қабілеттерін анықтайтын типтік мектепке дейінгі білім беру және оқыту бағдарламасы енгізілді.

2017 жылдан бастап балалардың дағдыларын дамытуға баға беру индикаторлары жүйесі енгізілді. 2018 жылы жоғары және орта деңгейдегі 5-6 жастағы балалар үлесі 74,2% (338 985 бала) болды.

2018 жылы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты жаңартылып, 2019 жылдың 1 қыркүйегінен бастап енгізілетін әлеуметтік дағдылар мен өзін-өзі үйрету дағдыларын дамытатын ерте жастағы балаларды дамыту бағдарламасы әзірленді.

Білім берудің ерекше қажеттіліктері бар балаларға үлкен көңіл бөлінеді. 2018 жылы 1231 (20,1%) мектепке дейінгі ұйымдарда инклюзивті білім беру үшін жағдай жасалды, бұл 2015 жылға қарағанда 9% -ға жоғары.

Орта білім - бұл білім беру жүйесінің негізгі деңгейі.

Соңғы үш жылда шағын мектептерді жабылуына байланысты мемлекеттік мектептерді 86 бірлікке қысқарту үрдісі байқалды (2016-2017 оқу жылындағы 7,1 мың мектеп, 2017-2018 оқу жылындағы 7 047 мектеп және 2018-2019 оқу жылындағы 7 014 мектеп ). 2018-2019 оқу жылында оқушылардың саны 3 миллионнан астам бала болды, бұл 2016 жылғы көрсеткіштен 175 мың балаға артық (2016-2017 оқу жылында 2 930 583 адам, 2017-2018 оқу жылында 3 050 770, 2018 жылы 2019 оқу жылы - 3105 334).

Жеке меншік мектептер желісінің 2016 жылы 201-ден 138-ге дейін 138-нің артуы байқалады, контингент 22 223 адамнан 28 074 адамға дейін.

Мектеп желісінің инфрақұрылымын жаңарту қарқыны балалардың туу деңгейін, көші-қон үдерістерін, білім беру мекемелерінің жұмыс істеу мерзімін ұлғайтумен қатар жүрмейді. Қазіргі уақытта елімізде 31 апаттық және 128 ауысымдық мектептер бар. Студенттік орындардың жетіспеушілігі - 196 мың адам.

«Нұрлы жол» бағдарламасының «Әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту» бағыты бойынша 156 мектеп салынады.

2015-2018 жылдары орта білім берудің 149 нысаны енгізіліп, 82 мың жаңа оқу орындары ашылды. Мектеп құрылысын қаржыландыру 119 ауысымдық мектептер мен 30 апатты мектептерді жоюға мүмкіндік берді. 2015-2017 жылдарға арналған Ұлттық қорда бағдарламаны іске асыруға бөлінген қаражат - 134 млрд. теңге, 2018 жылы республикалық бюджеттен - 18 млрд.теңге.

2019 жылы 5 мектептің құрылысын аяқтау үшін республикалық бюджеттен 3,2 млрд. Теңге бөлінді (Ақмола, Ақтөбеде 2, Шығыс-1, Нұр-Сұлтан). 2 мектеп жергілікті бюджет есебінен енгізіледі (Түркістанда 1, Қарағандыда 1).

           Барлық  объектілері ағымдағы жылдың аяғына дейін енгізіледі.
Республикадағы орта білім жүйесінің ЭЫДҰ елдерінің білім беру жүйелерімен құрылымдық интеграциясын қамтамасыз ету үшін Министрлік Назарбаев Зияткерлік мектептерінің тәжірибесін ескере отырып, орта білім берудің мазмұнын жаңарту және 12 жылдық білім беру жүйесіне кезең-кезеңмен көшу бойынша жұмыс жүргізеді.

            Жаңартылған мазмұн функционалды сауаттылыққа бағытталған - тек білімді ғана емес, сонымен қатар өмірде алынған білімді де қолдануға қабілетті.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің бұйрығы бойынша бастауыш, негізгі және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары (бұдан әрі - МЖС) бекітілді.

Жаңартылған бағдарлама 2017-2018 оқу жылында 3, 6 және 8 сыныптарда, 2018-2019 оқу жылында 30 пилоттық мектептердің 4, 9 және 10 сыныптарында сыналды.

2017-2018 оқу жылының 1 қыркүйегінен бастап 2018-2019 оқу жылының 2, 5 және 7-сыныптарында республиканың барлық мектептерінің 3, 6, 8 сыныптарында Назарбаев Зияткерлік мектептері тәжірибесінің жаңартылған бағдарламасы енгізілді.

2018-2019 оқу жылында оқушылардың жаңартылған мазмұнын 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8 сыныптарда немесе мектептердегі оқушылардың 72,7% -ына көшіру жүргізілді.

5 күндік оқу аптасы енгізілді, үй тапсырмасының көлемі мен сабақтың ұзақтығы қысқартылды, білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың критериалды жүйесі енгізілді.

Білім берудің жаңартылған мазмұнын енгізу шеңберінде үш тілде оқытуға кезең-кезеңімен көшуге және жекелеген пәндерді ағылшын тілінде оқытуды енгізуге дайындық іске асырылады. 2018-2019 жылдары 153 мектепте пилоттық режимде жаратылыстану-ғылыми циклдің жекелеген пәндерін ағылшын тілінде оқыту жүргізілуде.

         Шешімді талап ететін мәселелердің бірі толық жиынтықты мектептермен салыстырғанда шағын жинақты мектептегі (ШЖМ) білім сапасының саралануы болып табылады.

Әрбір аз қоныстанған пунктте мемлекет ШЖМ-ның жұмыс істеуіне кепілдік береді. Республиканың 2 886 мектебі ШЖМ болып табылады. Кейбір облыстарда мектептердің басым көпшілігі шағын жинақты болып табылады: Солтүстік Қазақстан облысында – 78,4%, Ақмола облысында – 67,7 %, Қостанай облысында -67,3%, Шығыс Қазақстан облысында-53,6 %.

ШЖМ желісін инфрақұрылым және жабдықтау ел бойынша көрсеткіштерден сапалы төмен. ШЖМ-нің 83% кең жолақты Интернетке қол жеткізе алмады, бұл іс-шараларды іске асырудың тиімділігін айтарлықтай төмендетеді, білім берудің жаңартылған мазмұны бойынша материалдарға қол жеткізуді шектейді.  ШЖМ-нің 42,5% бейімделген ғимараттарда жұмыс істеді.

Қала-ауыл ОЖСБ нәтижелері бойынша-2018 4-сынып 2,3% (2017 ж. – 2,8%) құрады. ОЖСБ-2018 нәтижесінде ауылдық жалпы білім беретін мектептердің 11-сынып оқушылары 56,47 балл жинап, ең жақсы нәтиже көрсетті, жоспары 48.

2018-2019 оқу жылында контингенті – 72,2 мың дарынды балаларға арналған 131 мамандандырылған білім беру ұйымы жұмыс істейді.

2016-2018 жылдар аралығында Қазақстандық оқушылар халықаралық олимпиадаларда 2581 марапатқа ие болды (456 – алтын, 777 – күміс, 1297 – қола медаль және 51 грамота). Қазақстандық оқушылардың халықаралық олимпиадаларға қатысу нәтижесі бойынша Қазақстан математика, физика және химия пәндері бойынша әлемнің ең үздік 10 елінің қатарына кіреді.

Сондай-ақ, Қазақстан 8 сынып (+41) арасында математикадан ең үлкен жетістіктерге жетіп, TIMSS-2015 көшбасшы елдердің ондығына енді. Жаратылыстану-ғылыми пәндер бойынша сегізінші сынып оқушыларының нәтижелері (533 балл) әлемнің көптеген дамыған елдерінің құрдастарының көрсеткіштерінен асып түседі.

TIMSS-2015 4 сыныптар арасындағы математика бойынша Қазақстанның нәтижелері елдер бойынша орташа көрсеткіштен 40 баллға жоғары. Жаратылыстану бойынша төртінші сынып оқушылары АҚШ, Англия, Германия құрдастарынан озды. 4 сынып оқушылары математика (550) және жаратылыстану (544 балл) бойынша жақсы нәтиже көрсетіп, сәйкесінше 8-ші және 12-ші орындарды иеленді.

PISA-2015 Қазақстандық оқушылар зерттеудің барлық үш бағыты бойынша өз позицияларын жақсартты: математика бойынша 460 балл, жаратылыстану бойынша 456 балл және оқу бойынша 427. Алайда ҚР орташа балы ЭЫДҰ елдерінің орташа көрсеткішінен төмен (математика бойынша 30-ға, жаратылыстану бойынша 37-ға, оқу бойынша 66-ға). Оқушылардың 30% - дан астамы барлық үш бағыт бойынша сауаттылықтың базалық деңгейіне жеткен жоқ. 2018 жылы 597 мектеп арасында PISA-2018 негізгі зерттеуі өткізілді. Нәтижелер 2019 жылдың желтоқсанында жарияланады.

PIRLS-2016 зерттеуінде (бастауыш мектеп оқушыларының мәтінді оқу және түсіну сапасы) қазақстандық оқушылардың орташа балы 536 балды құрады. Бұл Қазақстанға 50 елдің ішінде 27 орын алуға мүмкіндік берді. Бұл нәтиже Германия, Канада, Австрия және Словак Республикасының құрдастарының көрсеткіштерімен салыстыруға болады.

Сонымен қатар, PISA-2015 халықаралық зерттеу нәтижелері бойынша мектептегі білім беру жүйесінің сапасы мен тиімділігіне әсер ететін кейбір факторлар анықталды. Атап айтқанда, мектеп түрлері, орналасқан жері, оқыту тілі, оқушылардың әлеуметтік-экономикалық мәртебесі бойынша сапалы білім алуға қол жеткізудегі айырмашылықтар сақталуда.

Қалалық және ауылдық білім беру ұйымдарының білім алушыларының нәтижелерінде айтарлықтай саралану сақталуда. PISA-2015 нәтижелерінің айырмашылығы білім беру ұйымы орналасқан жерге байланысты 19 баллдағы ауылдық мектеп оқушылары мен колледждердің білім алушылары (447 балл) қалалық құрдастарынан (466 балл) жарты жылдан астам артта қалғанын көрсетеді.

Қала-ауыл бөлігіндегі оқушылардың оқу жетістіктері нәтижелерінің айырмашылығы, ең алдымен, ауылдық жерлерде ШЖМ-ның көп бөлігі шоғырланған. PISA, TIMSS-те ШЖМ оқушыларының нәтижелері ел бойынша орташа мәннен төмен.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды оқыту ерекше білім беру қажеттіліктерін ескере отырып қамтамасыз етіледі.

2018-2019 оқу жылында ерекше білім беру қажеттіліктері бар 153 230 бала анықталды (2016-2017 оқу жылы - 144 783, 2017-2018 оқу жылы - 147 396), оның 98919 мектеп жасындағы балалар.

Білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау ұйымдарында, қоғамдық және жеке меншік ұйымдарда білім беру бағдарламалары бойынша оқытумен, тәрбиелеумен және түзету-педагогикалық қолдаумен 146 452 бала қамтылған, бұл 95,58% құрайды.

2018-2019 оқу жылында республиканың 4208 мектебінде инклюзивті білім беру үшін жағдай жасалған, ол жалпы мемлекеттік  білім беретін мектептердің 60 %-ын құрайды. 2016-2017 оқу жылы - 44,8%, 2017-2018 оқу жылы-55%).

Инклюзивті білім беру үшін жағдай жасаған мектептердің ең аз пайызы Алматы – 43,3%, Қызылорда – 46,4% облыстарында байқалады.

Инклюзивті білім беру үшін жағдай жасаған мектептердің ең көп пайызы Батыс Қазақстан облысында (71,8%), Нұр-сұлтан қаласында (66,3%) байқалады.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды әдіснамалық қамтамасыз ету бойынша жұмыс жүргізілді.

Бастауыш және негізгі орта деңгейдегі арнайы мектептерде оқитын ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға арналған 318 арнайы оқу бағдарламасы әзірленді және бекітілді.

Көзі көрмейтіндерге арналған бедерлі-нүктелі Брайль шрифті, нашар көретіндерге арналған ірілендірілген шрифті бар 50 оқулық, 1, 2, 3, 5,7 сынып оқушыларына арналған интеллекті бұзылған балаларға арналған оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер әзірленді және бейімделген.

2018-2019 оқу жылында арнайы білім беру ұйымдары мен сыныптардың ЖАО-мен зағип балаларға арналған бедерлі-нүктелі қаріппен (Брайль шрифті) және нашар көретін балаларға арналған ірілендірілген қаріппен қамтамасыз етілген.

Қазіргі уақытта балаларға түзету-педагогикалық қолдау көрсету үшін елімізде 172 психологиялық-педагогикалық түзету кабинеті (ППТК), 73 психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялар (ПМПК) жұмыс істейді.

Білім беру жүйесінде балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары желісінің 2017 жылмен салыстырғанда 4 бірлікке ұлғаюы байқалады (2017 жылы – 846 бірлік, 2018 жылы-850 бірлік).

2018 жылы қосымша білім берумен қамту (қосымша білім беру ұйымдары + мектептер жанындағы үйірмелер) 2 639074 баланы құрайды (83,5%), бұл 2017 жылмен салыстырғанда 274 188 балаға артық

(2016 жылы - 1 928 682 немесе 65,8% 2017 жылы -2364 966 немесе 77,6%).

Жалпы білім беретін мектептерде әртүрлі спорт түрлері бойынша спорттық секциялар желісі кеңеюде. 42 919 спорт секциялары жұмыс істейді.

Балалардың өсуі мен дамуын жүйелі бақылау өскелең ұрпақтың денсаулық жағдайын күнделікті бақылау жүйесіндегі маңызды буын болып табылады. 2018 жылы мектептерде 6 065 медициналық кабинет жұмыс істеді.

Осылайша, қосымша білім берумен қамтылған оқушылар үлесі 21,8% - ға өсті және ел бойынша оқушылардың жалпы санының 82,8% - ын құрады: 993 779 бала қосымша білім беру ұйымдарында жұмыс істеді және 1 645 295 бала (оқушылардың жалпы санының 51,3% - ы) мектеп үйірмелеріне қатысты. Балалардың әлеуметтік осал топтарының ішінен қосымша білім алуға 12 030 адам тартылды, бұл мектептен тыс ұйымдарда жұмыс істейтін балалардың жалпы үлесінің 1,3% - ы ғана.

Республикада қосымша білім беру жүйесін дамыту шеңберінде бұқаралық спортты, оның ішінде мектеп жасындағы балалар арасында дамыту жөнінде мақсатты жұмыстар жүргізілуде. Орта білім беру ұйымдарында спорт секцияларымен қамтылған оқушылардың үлесі 36,7% құрайды. Бұл көрсеткіш әлемдік практикамен салыстырғанда әлі де төмен болып отыр (оқушылардың 80% - дан астамы). Бұқаралық спортты тиімді дамыту үшін республикада спорт залдарының, спорттық құралдар мен жабдықтардың жеткіліксіз саны байқалады.

Мектептердің 100%-ында дене шынықтырудың 3 сағаты, ал 53% – ы ұлдар мен қыздарды бөлек оқыту жүзеге асырылды. Мектептердің спорт залдарымен қамтамасыз етілуі 85,7% (2017 ж. – 84,5%), алаңдармен 93% (2017 ж. - 91%) құрады.

Мектептердің спорт залдарымен жарақтандырылуы 4,7% - ға өсті.

Қазіргі заманғы спорт жабдығымен 57% мектеп жабдықталды (2017 ж. - 52,6%), өсім 4,4%.

2017-2018 оқу жылында күндізгі мемлекеттік жалпы білім беретін мектеп оқушыларының 95% оқулықтармен толық қамтамасыз етілген.

Оқулықтардың сапасы ерекше назар аударуды талап ететін фактор болып қала береді. Оқулықтардың сапасын жетілдіру мақсатында ғылыми және педагогикалық сараптамаға қойылатын талаптар күшейтілді.

Жаңа модификациялы кабинеттермен жабдықталған 5043 мектеп (2017 ж. – 5 058), 1367 (2017 ж. – 1172) робототехника кабинеті жұмыс істейді.

Үш жылда Интернетке қол жетімділігі бар мектептердің үлесі 75,9% – дан 98,7% - ға дейін артты, оның ішінде 87,7% - ы 4 Мбит/с жоғары жылдамдықпен Интернет желісіне. Мектептердің 99,7% - ы білім беру процесінде АКТ қолданады.

Алайда, қосылу жылдамдығы 512 Кбит/сек кем мектептердің 8% әлі де қалды. Бұл мектеп оқушылары мен педагогтарының Интернет желісіне кіруін шектейді.

Оснащены кабинетами новой модификации 5043 школ (2017 г. – 5 058), функционируют 1367 (2017 г. – 1172) кабинетов робототехники.

Қазақстандық білім берудің негізгі ресурсы жоғары білікті педагогикалық кадрлар болып табылады.

Мектепке дейінгі ұйымдар санының өсуі педагогтар санының өсуінің оң үрдістеріне ықпал етті.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың кадрлық құрамының оң динамикасы байқалады. 2017 жылмен салыстырғанда педагогтар саны 4,2 мың адамға артты және 2018 жылы 94,8 мың адамды құрады (2016 жылы-84,7 мың адам, 2017ж. – 90,6 мың адам, 2018 ж. - 94,8). Сонымен қатар, бейінді білімі бар кадрлардың тапшылығы байқалады. 79,1 мың педагогтың (меңгерушілер, әдіскерлер және тәрбиешілер) 41,8 мың (58,2%) «Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту» мамандығы бойынша білімі бар (2016 жылы – 34,8% және 2017 жылы – 42,2%, 2018 жылы – 58,2%).

2018-2019 оқу жылында еліміздің күндізгі мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерінде 333 129 педагог, оның ішінде 289 851 пән мұғалімі оқытады.

2017-2018 оқу жылымен салыстырғанда орта білім беру жүйесі мұғалімдерінің жалпы санынан жоғары және бірінші санаты бар мұғалімдердің үлесі 9896 адамға (2017-2018 оқу жылында 285 996 мұғалімнің 148 054 (51,8%) жоғары және бірінші санаты бар, 2018-2019 оқу жылында 285 851 мұғалімнің 157 950 (54,5%).

2018 жылы күндізгі мемлекеттік жалпы білім беру мектептері мұғалімдерінің 54,5% - ы (157 944 адам) бірінші және жоғары санатты. Педагогикалық корпусты жас мамандармен толықтыру 3,5% - ды құрады, бұл мемлекеттік бағдарламаның жоспарлы көрсеткішіне қол жеткізгенін көрсетеді. 2018 жылы педагогтарды аттестаттаудың жаңа жүйесі енгізілді. Аттестациядан өткен 60 мыңнан астам мұғалімдердің біліктілігіне байланысты 30-дан 50% - ға дейін қосымша ақы алады.

2018 жылы 331 мектеп директоры алғаш рет ЭЫДҰ TALIS оқыту мен оқытуды халықаралық зерттеуге қатысты. Қатысу нәтижелері 2019 жылдың шілде айында (І том) және 2020 жылдың наурыз айында (ІІ том) жарияланады.

2018 жылы оқушылардың нормативтік оқу жүктемесін төмендету үшін типтік оқу жоспарлары қайта қаралды.

2018 жылдан бастап жаңартылған мазмұн бойынша сабақ беруге ауысатын мұғалімдердің лауазымдық жалақысы 30% - ға артты.

2018 жылы ұлттық біліктілік тестінің нәтижелері негізінде санатты беру және/немесе растау кезінде педагогикалық шеберлігі үшін (30% - дан 50% - ға дейін ұлғаюмен) мұғалімдердің лауазымдық жалақысына қосымша ақының жаңа кестесі енгізілді.

Мұғалімдердің беделін арттыруға, олардың кәсіби өсуіне жыл сайынғы республикалық «Үздік педагог» конкурсы, авторлық бағдарламалар конкурстары және т. б. ықпал етеді.

Жеті жыл ішінде байқауға 31 420 педагог қатысты,оның ішінде мектепке дейінгі және орта, техникалық және кәсіптік білім беру жүйесінің 364 педагогы 1000 АЕК көлемінде ақшалай сыйақымен «Үздік педагог» белгісінің жеңімпаздары атанды.

2016-2018 жылдар аралығында «Өрлеу» біліктілікті арттыру Ұлттық орталығы АҚ және «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы деңгейлік бағдарламалары бойынша біліктілікті арттыру курстары өткізілді. Соңғы үш жылда деңгейлік бағдарламалар бойынша елде 22094 мұғалім оқытылды (2016 жылы – 7 846 адам, 2017 жылы – 6748 адам, 2018 жылы-7500 адам).

2017 жылы 2694 ағылшын тілі мұғалімі «НЗМ» ДББҰ (Консорциум) базасында тілдік құзыреттілікті арттыру курстарында оқыды.

Үш жыл ішінде В2 және одан жоғары тілді меңгеру деңгейі 11 мыңнан астам физика, химия, биология, информатика мұғалімдері жетті.

2016 жылдан бастап орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыру курстары өткізілуде. Мұғалімдердің 79,8% жаңартылған оқыту бағдарламасы бойынша дайындалды (2016 ж. – 74 149 адам, 2017 ж. – 78 318 адам, 2018 ж. – 78 872 адам). 2021 жылға қарай мұғалімдерді аталған курстармен қамту 100% құрайды.

208 мың мұғалім (73%) жаңартылған мазмұн бойынша сабақ бергені үшін (30%) қосымша ақы алады.

Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына «Бастапқы әскери және технологиялық дайындық» міндетті оқу пәні енгізілді, оның мазмұны робототехника мен IT-технологиялар негіздерін қамтамасыз етеді. Апробация еліміздің 10 мектебінде өткізіледі.

Ғылыми-техникалық шығармашылықтың қазіргі заманғы бағыттарын, модельдеу және жобалау дағдыларын дамыту мақсатында робототехника бағыты белсенді дамып келеді. «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Қазақстан Республикасындағы Дүниежүзілік роботтар олимпиадасы (World Robot Olympiad) жобасының ұлттық үйлестірушісі, республикалық жарыстардың ұйымдастырушысы және Дүниежүзілік жарыстардың қатысушысы болып табылады, онда оқушылар жоғары нәтижелер көрсетуде (Сочи – 2014 ж., Катар – 2015 ж., Үндістан – 2016 ж., Коста Рика – 2017 ж., Таиланд – 2018 ж.).

«Робототехника» элективті курсын енгізу шеңберінде «НЗМ» ДББҰ 5-11 сынып оқушылары үшін 80 робототехника тренері дайындалды және жалпы білім беретін мектептердің 5000 информатика пәні мұғалімі оқытылды.

700 информатика мұғалімі ҚТЛ базасында «ROBOTIX» жобасын іске асыру жағдайында ІТ-технологиясы бойынша теориялық және сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру ерекшеліктері апталық курстарында оқытылды.

ШЖМ-да 51 844 педагог жұмыс істеді,оның 81% – ы жоғары білімді (ҚР-89,6%). Бұл ретте жоғары санатты ШЖМ педагогтарының үлесі еліміз бойынша орта есеппен салыстырғанда екі есе аз – 11% (ҚР – 20,6%).

Жоғары білікті педагогтарды бөлудегі теңгерімсіздік ШЖМ мұғалімдеріне олардың жұмыс істеу ерекшелігін ескере отырып әдістемелік қолдау көрсету қажеттілігін тудырады. Сонымен қатар, бірлескен сыныптар жағдайында балаларды оқыту ШЖМ педагогтарын, сондай-ақ білім алушыларды ынталандыруға сараланған көзқарасты талап етеді.

2018 жылдың 1 қазанына 18 жасқа дейінгі бала  саны 5,9 млн., 2017 жылы – 5,6 млн., 2016 жылы – 5,3 млн. құрайды. Оның ішінде 153 мың даму мүмкіндіктері шектеулі балалар (2016 жылы – 147 мың., 2017 жылы – 144 мың.), 25 мыңнан астам жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар (2016 жылы – 28,4 мың., 2017 жылы – 27,2 мың.), 2018 жылы 5 мыңнан астам қадағалаусыз қалған балалар анықталады (2016 жылы – 5,8 мың., 2017 жылы – 6,3 мың.).

Балалы отбасыларды мемлекеттік қолдау шаралары жүйелі болды.

Құқықтық ақпараттандыру өсіп, балалардың қоғамдық ұйымдарға қатысуы артуда.

2016 жылмен салыстырғанда балалардың өз құқықтары туралы хабардар болу деңгейі 6,4%-ға артты   (2016 жылы - 69%, 2017 жылы – 73,9%, 2018 жылы – 76,2%,).

Шалғай елді мекендерде тұратын 97,8% оқушылардың білім алуға қол жеткізу құқығын іске асыру үшін, сапалы және қауіпсіз тасымалдаумен қамтамасыз етілген (2016 жылы – 97%, 2017 жылы – 97,5%).

Бала құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағытының бірі әлеуметтік жетімдікті азайту.

25,4 мың жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың ішінен 20,0 мың бала (2016 жылы – 21,2 мың., 2017 жылы – 21,0 мың.) отбасыға орналастырудың баламалы нысандарымен (қамқоршы, патронат, асырап алу) қамтылды.

2018 жылы жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарда 5 044 бала (2016 жылы – 7,2 мың, 2017 жылы – 6,2 мың) тәрбиеленуде.

Барлық балалар үйінде қамқорлық кеңесі және «Жетім балалардың, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалардың және балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген адамдардың республикалық деректер банкі» АЖ қызмет атқарады. 

Балалар үйлерін деинституционализациялау стратегиясын іске асыру және оларды отбасы үлгісіндегі балалар үйлеріне, балалар мен отбасыларды қолдау орталықтарына айналдыру, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды тәрбиелеп отырған немесе тәрбиелеуге алғысы келетін отбасыларға психологиялық көмек көрсету бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Балалар үйлерінің тәрбиеленушілерінің санын қысқарту бойынша жұмыстар жүргізілуде. Балаларды отбасына орналастырудың барлық нысандарын материалдық ынталандыру енгізілді.

Қабылданған шаралар нәтижесінде соңғы бес жылда жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдар желісі 60 бірлікке қысқарды, осы санаттағы балалардың, балалары бар отбасылардың әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартудың, балалар үшін білім беру мен медициналық көмектің қолжетімділігін арттырудың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған отбасыларға орналастырылған балалар санының артуының оң үрдістері байқалды.

Девиантты мінез-құлықты кәмелетке толмағандарды әлеуметтік-психологиялық оңалту үшін 7 арнайы білім беру ұйымы және ерекше режимде ұстайтын 1 білім беру ұйымы жұмыс істейді.

Республикада 15 кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтары қызмет жасауда, оларда өмірдің қиын жағдайына тап болған  балаларға, ата-аналарына (заңды өкілдеріне) кеңестік, құқықтық, психологиялық,педагогикалық пәрменді көмек көрсетіледі. Соңғы үш жылда  10 мың. ата-аналарға және балаларға көмек көрсетілді.

1.2) Негізгі проблемаларды талдау

1. 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту төмен.

2018 жылы Қазақстанда 1-3 жастағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту 31,7% - ды құрады. Алайда, көрсеткіш ЭЫДҰ елдерінің орташа көрсеткішіне ғана жақындады.

Түркістан (68,0%), Жамбыл облыстарында 1-3 жастағы балаларды қамтудың ең жоғары көрсеткіштері(47,2%), (37,6%), Қарағанды (42,5%) облыстарында. Осы аймақтардың көрсеткіштері Данияда ерте жастағы балаларды қамтумен салыстыруға болады және ЭЫДҰ бойынша орташадан 2 есе артық.

2. Бейіндік мектепке дейінгі білімі бар кадрлардың тапшылығы.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың негізгі Кадрлық проблемасы арнайы кәсіби дайындығы жоқ педагогтардың басым болуы болып табылады.

3. Инклюзивті білім беру үшін жағдай жасаудың жеткіліксіздігі.

Жалпы республикада мектепке дейінгі ұйымдардың 20 % (2018-2019 оқу жылы - 15%) инклюзивті тәрбиелеу мен оқыту үшін жағдай жасалған.

Мектепке дейінгі оқыту мен тәрбиелеу жүйесін жан басына қаржыландыру ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды оқыту мен тәрбиелеу шығыстарын ескермейді.

4. Қалалық және ауылдық шағын жинақты мектептер арасында білім беру сапасының алшақтығының болуы.

2018-2019 оқу жылында республика бойынша ШЖМ санын төмендетудің жалпы көрсеткіштері кезінде олардың үлесі 41,1% (ШЖМ-2886) құрайды. Оларда білікті кадрлардың тапшылығы бар, материалдық-техникалық жарақтандырудың төмен деңгейі байқалады. Жаңа үлгідегі физика кабинеттері жоқ 69,9% мектеп (2017-2018 оқу жылы – 70%), химия – 76,6% (2017-2018 оқу жылы – 77%), биология – 77,1 % (2017-2018 оқу жылы – 77,1%). 2018 жылғы ҰБТ қорытындысы бойынша ШЖМ жалпы орташа балы 83 балды құрады(2017 жылғы ҰБТ-80 балл), бұл республикалық көрсеткіштен 3 балға төмен.

5. Қосымша білім берудің әлсіз инфрақұрылымы.

2018 жылы 850 ұйымның 376-ы типтік ғимараттарда орналасқан. Мектептен тыс ұйымдарда балаларды қосымша біліммен қамту 31,4%, мектеп үйірмелері мен секцияларда 52,1% құрайды. Жас туристер, техниктер, натуралистер станцияларының жеткіліксіз саны. Балаларға қосымша білім беру ұйымдарының басшылары, педагогтары мен мамандары біліктілікті жүйелі түрде арттыруды қажет етеді. Жыл сайын педагогтардың біліктілігін арттыру қажеттілігі 3 252 адам.

6. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды педагогикалық және түзетушілік қолдау дамытуды талап етеді.

Арнайы білімі бар педагогтарға қажеттілік бар, инклюзивті білім беру мәселелері бойынша жалпы білім беретін мектеп педагогтарының біліктілігін арттыру қажет.

Білім беру ұйымдарын арнайы оқу-әдістемелік кешендермен (көру қабілеті бұзылған балаларға арналған Брайль шрифтімен, интеллектімен) жарақтандырудың төмен деңгейі.

7. Қолайсыз отбасылармен және балалармен профилактикалық жұмыстың төмен тиімділігі, ата-ана құқықтарынан айыру және әлеуметтік жетімдіктен айыру тәжірибесінің таралуы.

2018 жылдың қорытындысы бойынша білім беру ұйымдарында 12 мыңнан астам мектеп психологтары, әлеуметтік педагогтар, қамқоршылық және қорғаншылық органдарында 5,6 млн.балаға 300-ден астам мамандар жұмыс істейді.

Өмірлік қиын жағдайға тап болған балалардың 2,9% (15 950) білім беру ұйымдарында (15 балаларды қолдау орталықтары, ТТЖ және 15 кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтары, 113 балалар үйі, девиантты мінез-құлықты және ерекше ұстау режимі бар балаларға арналған 8 ұйым) арнаулы әлеуметтік қызметтер алды.

Әлеуметтік-психологиялық, консультациялық және құқықтық қызметтерге кәмелетке толмағандар ғана емес, олардың ата-аналары, заңды өкілдері де мұқтаж.

1.3) Тәуекелдерді басқару

Мақсатқа қол жеткізуге әсер етуі мүмкін тәуекелдердің атауы	Тәуекелдерді басқару жөніндегі іс-шаралар
1	2
Көші-қон процестері және демографиялық жағдай	Мектепке дейінгі ұйымдардың инфрақұрылымын дамыту және мемлекеттік-жеке меншік әріптестікті белсенді дамыту

 

2-стратегиялық бағыт. Техникалық және кәсіптік білім беру

2.1) Реттелетін саланы немесе қызмет аясын дамытудың негізгі параметрлері

2018-2019 оқу жылында республиканың ТжКБ жүйесі 821 колледжді, оның ішінде 479 мемлекеттік ( 2017-2018 оқу жылында – 824, 2016-2017 оқу жылында – 817) колледжді құрайды. Оның 21%-ы ауылдық жерде орналасқан.

2018-2019 оқу жылында білім алушылардың саны 488,7 мың адамды құрады  (2017-2018 оқу жылында – 489,2 мың адам, 2016-2017 оқу жылында – 499,1 мың адам), оның 275,4 мың адамы немесе 56%-ы мемлекеттік тапсырыс бойынша оқиды.

Кадрларды даярлау 213 мамандық және 693 біліктілік бойынша жүргізіледі.

Кадрларды даярлаудың құрылымы 285 мың адам (58,2%) техникалық, технологиялық және ауыл шаруашылық мамандықтары бойынша жүргізілетінін көрсетті, бұл еңбек нарығының сұранысына сәйкес келеді.

Экономиканың кадрларға қажеттілігі оның жалпы сұранысының 20,5%-ы жұмысшы кадрларды, 38,5%-ы- орта білікті, 41%-ы жоғары білікті мамандарды қажет ететінін көрсетті.

Республика колледждерінде кадрларды даярлаудың талдауы контингенттің жылдан жылға төмендеуін көрсетеді. ЭЫДҰ-ның (экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы) мектеп және колледж оқушылары арасында жүргізген әлеуметтік зерттеуі оқушылардың 91,4%-ы ТжКБ-ға баруды жоспарламайтынын, 49,2%-ы мамандық таңдауда көмекті қажет ететінін, 45,9%-ы оқуға төлеуге мүмкіндігінің болмауын немесе қиналатындығын көрсетті.

Тиісінше жастардың жұмысшы мамандықтарын алуда тежеуші фактор жұмысшы мамандықтарының  мәртебесінің жоқтығы, ақылы білім алу, нашар кәсіптік бағдар беру жұмысы.

Осыған орай техникалық және кәсіптік білімнің мазмұнын жаңарту, қолжетімділігін арттыру және беделін көтеру бойынша шаралар қабылдануда.

Ел колледждерінің 69%-ы типтік ғимараттарда, 31%-ы бейімделген ғимараттарда орналастқан. Заманауи құралдармен 5179 шеберхана, зертхана және арнаулы пәндер кабинеттері жабдықталды, жалпы санның 41,6%-ын құрайды.

Техникалық және кәсіптік білім беру үшін арнайы білім беру қажеттіліктері бар балалардың құқықтарын қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдануда.

         247 (30%) колледжде арнайы білім беру қажеттіліктері бар балалар үщін (пандустар, лифтілер, әлеуметтік нысандар, жұмыс орындары, кітапхана, бағдарламалар, педкадрлар және т.б.) қолайлы жағдайлар жасалған.

Жалпы 2018-2019 оқу жылында ерекше білім беру қажеттілігі бар 2 928 адам қамтылды. ТжКБ оқу орындарына түсу кезінде ерекше білім беру қажеттілігі бар адамдар үшін  1% квота қарастырылған. 

         2018 жылы 486 колледжде дуалды оқыту енгізілді. 2015 жылы – 348 колледж, 2016 жылы – 421 колледж, 2017 жылы – 460 колледж  
4,2 мыңнан астам кəсіпорындардың қатысуымен 7,7 мыңнан астам шарт жасалды, оған 38,8 мыңнан астам студенті қамтылды.

«Мәңгілік ел жастары – индустрияға!» білім беру көші-қон арқылы еңбек ресурстарының өңірлік теңсіздігін реттеуге амалдар жасалуда. «Мәңгілік ел жастары – индустрияға!» жобасының аясында 1625 адам білім алады.

2018 жылы 2158 түлектер оқуын аяқтады, олардың 77% -ы жұмысқа орналасты.

Жалпы, ТжКБ жүйесі кәсіптік стандарттар негізінде әзірленген оқу бағдарламаларына көшіп, біріктірілген модульдік оқу бағдарламалары енгізілуде.

2018 жылы жұмыс берушілердің талаптары бойынша 246 типтік бағдарламалар мазмұнын 50 пайызға дейін өзгертуге, түлектерге үш туыстық жұмыс біліктіліктілігі мен орта буын маманын алуға, оқу процесін оңтайландыруға және оқыту мерзімін қысқартуға, оқу материалын игеруді бақылау оқыту нәтижелері мен бағалау критерийлері арқылы жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Бұдан әрі жаңа білім беру бағдарламаларын әзірлеу мен енгізу Worldskills стандарттары негізінде жүзеге асырылатын болады. Қазіргі уақытта 104 білім беру бағдарламалары әзірленді. Worldskills қозғалысы - бұл үздік әлемдік тәжірибе мен кәсіби стандарттарды ескере отырып, жұмысшы және кәсіптік білім беруді дамытудың кәсіби құзыреттілігін бағалау.

2012 жылдан бастап Қазақстан Турин процесіне қатысушы болып табылады.

Қазақстанның Турин процесіне қатысуының негізгі бағыттары: ТжКБ-ның негізгі индикаторларына талдау, индикаторлар негізінде ілгерілеушілік мониторингі, озық практика мысалдарын, саясатын әзірлеу, бағалау және тарату, мүдделі тараптардың барлық топтарын белсенді тарту, әдіснамалық құралдарды әзірлеу.

Турин процесі бойынша елдік баяндаманың нәтижесі Қазақстан Республикасында кәсіптік білімді дамыту саясатын жасаудың негізі болды. 

Колледждерді аккредиттеудің Жол картасы әзірленді және бекітілді.
Бүгінде 479 мемлекеттік колледждердің 113-і  23,5% аккредитациядан өтті.

Инженер-педагог қызметкерлердің әлеуетін дамыту бойынша жұмыс жүргізілуде. Республика колледждерінде 2018-2019 оқу жылы оқытушылар мен өндірістік оқыту шеберлерінің саны 25811 адамды (2017-2018 оқу жылында –  37029, 2016-2017 оқу жылында – 42 785 оқытушы, 2015-2016 оқу жылы – 43 112 оқытушы), 5 621 өндірістік оқыту шебері (2017-2018 оқу жылында – 5892, 2016-2017 оқу жылы – 5892, 2015-2016 оқу жылы – 5892) құрады.

Соңғы 3 жылда ТжКБ жүйесінің 15 мыңнан астам педагогикалық қызметкерлері біліктілігін арттырды.

Мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық дамуын есепке ала отырып, білімнің қолжетімділігімен қатар, жастардың қосымша біліктілік алуларына жағдай жасау мәселесін пысықтау қажет. Заманауи өндірісті автоматтандырудың қарқынды процесін игеруді колледж бітірушілерінің қосымша және шектес дағдыларды, бағдарламалау негіздерін және робототехниканы зерделеуді, ағылшын тілін білуді қажет етеді.

2.2) Негізгі мәселелерді талдау

1. Жастардың кәсіби дамуына деген шаралардың жеткіліксіздігі және ТжКБ алуға уәждемесінің төмендігі.

Қабылданып жатқан шараларға қарамастан, 2017 жылы типтік жастағы жастардың ТжКБ-дегі (14-24 жас) үлесі тек 17%-ды (2016 жылы - 16,6%)-ды құрады. Бұл көрсеткіш еуропалық одақ елдері мен ЭЫДҰ-дан 3 есе төмен. Халықтың 22% -ы ғана ТжКБ-ны беделді деп санайды. Ал Еуроодақ елдерінде  халықтың 71%-ы үшін жұмысшы мамандығының оң имиджі бар. Бұл жұмысқа орналасуды, қамтудың, еңбек ақы көлемінің және халық пікірінің көрсеткіштері.

Елдің жұмысшы кадрлары компьютерлік жобалау біліктіліктерін, күрделі дәнекерлеу құрылымдармен жұмыс істеуді және техникалық ағылшын тілін меңгермеген. Жыл сайын 30 мың шетелдік қызметкер жұмысқа тартылады, оның ішінде 24,9 мың (83%) - өнеркәсіп үшін.

2. Білім беру мазмұны мен сапасының халықаралық стандарттарға және жұмыс берушілердің талаптарына сәйкес келмеуі.

Қолданыстағы Кәсіптер мен мамандықтар жіктеуіші ХББА-ға сәйкес келмейді. Әзірленген оқу бағдарламалар өзектендіруді, білім берудің барлық деңгейінде сабақтастықтың болмауы модульдік-құзыреттілік тәсіл негізінде әзірленген бағдарламаларға көшуді талап етеді. Колледждердегі мамандардың даярлық сапасына талдау жүргізу үшін жұмыс берушілер тарапынан ТжКБ түлектерін тәуелсіз сертификаттау жүйесі жеткіліксіз дамыған.

3. Инженер-педагог қызметкерлерінің кәсіби өсуін ынталандыру тетіктерінің болмауы

Техникалық және кәсіптік білім мазмұнын жаңғырту процесі білім беру саласындағы инновациялық технологияларды меңгерген, педагогтардың кәсіби ұтқырлығын арттыруға бағытталған нақты кадрлық саясатты талап етеді. Алайда, қолданыстағы біліктілікті арттыру жүйесі педагогтарды ынталандыру мен уәждемелеуді көздемейді.

Жыл сайын 3 мыңнан астам инженер-педагог қызметкерлер өндіріске кетеді. Колледждердегі төменгі жалақы өндірістен қызметкерлерді тартуға мүмкіндік бермейді, жастар ТжКБ-ге қиналып барады.

Педагогикалық қызмет нәтижелері бойынша оқытушыларды ынталандыру және біліктілікті арттырудың айқын тетігі жоқ.

4) Жеткіліксіз дамыған инфрақұрылым мен кәсіптік және техникалық білім беруге қолжетімділік

Колледждердің материалдық-техникалық базасы кадрларды даярлау сапасын және ТжКБ жүйесінің тартымдылығын қамтамасыз етпейді. Басқа қаладан келген білім алушыларға жағдай жасау мәселелері толық шешілмеген. Ауылды жерлерден келген студенттердің 70%-ның ғана жатақханадан орын алуға мүмкіндіктері бар. Қазақстандағы ТжКБ шығыстары әлемдегі дамыған елдердің көрсеткіштерінен 2,5-3 есе төмен.

2.3) Тәуекелдерді  басқару

Мақсатқа жетуде әсер етуі мүмкін тәуекелдердің атаулары	Тәуекелдерді басқару бойынша іс-шаралар
1	2
Жастар арасында жұмысшы мамандығы беделінің төмендігі	Жұмысшы мамандығының беделін көтеру және танымал ету. Жастар арасында ақпараттық-түсіндірме жұмыстарын жүргізу.

 

3-стратегиялық бағыт. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім

3.1) Реттелетін саланы немесе қызмет өрісін дамытудың негізгі параметрлері

Республикада 2018-2019 оқу жылында 131 жоғары оқу орны (10 ұлттық, 31 мемлекеттік, 14 азаматтық емес, 1 АО, 1 халықаралық, 18 акционерлік, 56 жеке) жұмыс істеді (2015-2016 оқу жылы - 125, 2016-2017 оқу жылы - 130; 2016-2017 оқу жылы - 130, 2017-2018 оқу жылы - 130).

2017-2018 оқу жылында жоғары оқу орындарында оқитын студенттердің жалпы контингенті 586 661 адамды құрайды (2015-2016 оқу жылы - 455,1 мың адам, 2016-2017 оқу жылы - 512,6 мың адам, 2017-2018 оқу жылы – 534 421 адам), соның ішінде бакалавриатта 542 458, магистратурада 38 594 және докторантурада 5 609 адам.

2018-2019 оқу жылында педагогикалық кадрлардың саны 38 275 құрайды (2015-2016 оқу жылы – 38 087, 2016-2017 оқу жылы – 38 241, 2017-2018 оқу жылы – 38 212). Оқу бітіру деңгейі 49% құрайды (2015-2016 оқу жылы - 50,1%, 2016-2017 оқу жылы - 50,3%, 2017-2018 оқу жылы - 48,2%).

2018-2019 оқу жылына арналған кадрлар даярлауға мемлекеттік тапсырыс көлемі: бакалавриат – 53 594 грант, магистратура – 13 200 орын, PhD докторантура – 265 орын (2017-2018 оқу жылы: бакалавриат – 38 983 грант,  магистратура – 10 046– орын, PhD докторантура 1 279 – орын). Осылайша, ЖОО кейінгі білім мен жоғары білімге деген мемлекеттік тапсырыстың жалпы арақатынасы  2018 жылы – 29%, 2017 жылы – 25,4%,  2015 году – 24,4%.

«Мәңгілік ел жастары – индустрияға!» атты жоба жүзеге асырылуда. 2018-2019 оқу жылына білім алушылардың мемлекеттік тапсырысы – 5089 орын (2017-2018 оқу жылы – 3 793 орын).

2019 жылдан бастап ҰБТ ақылы негізде ЖОО-ға түсу үшін жылына 4 рет өткізіледі (қаңтар; наурыз; маусым-шілде; тамыз).

Бұл ретте білім беру грантын тағайындау конкурсына қатысу үшін оқуға түсушілер маусым-шілде айларында өтетін ҰБТ-ны тапсыруы қажет.

Сондай-ақ шет тілін меңгергендігін растайтын халықаралық сертификаттары бар тұлғаларды "Шет тілі" пәні бойынша ҰБТ-дан босату нормасы енгізілді.

Сондай-ақ, бірінші академиялық кезең аяқталғанға дейін ақылы негізде шекті балл жинамаған түсушілерді қабылдау нормасы сақталады.

ТжКБ түлектері үшін ұқсас мамандықтар бойынша ақылы оқуға түсушілер үшін ҰБТ тапсыру талап етілмейді.

Еңбек тапшы аймақтардың өндірістері мен кәсіпорындарын кадрлармен толықтыру мақсатында "Мәңгілік Ел жастары-индустрияға" әлеуметтік жобасын іске асыру жалғастырылатын болады. Жыл сайын еңбек тапшылығы бар өңірлердің жоғары оқу орындары үшін еңбек күші мол өңірлердің жастары арасынан кадрлар даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысы көзделген, кейіннен оларды оқу орны бойынша жұмысқа орналастыра отырып.

Жыл сайын Қазақстан Республикасы Үкіметінің 28.02.2012 жылғы №264 Қаулысы негізінде "Мәңгілік Ел жастары - индустрияға"әлеуметтік жобасы аясында кадрларды даярлауға мемлекеттік тапсырыстың жалпы көлемінің 10% көлемінде мемлекеттік тапсырыс бөлінеді.

ПОҚ үшін біліктілікті арттыру курстары ұйымдастырылды. Жыл сайын 800 адам көлемінде жоғары оқу орындарының ПОҚ біліктілігін арттыру курстары, сондай-ақ ЕМЦ мамандықтары бойынша күшейтілген тілдік дайындық курстары ұйымдастырылды.

2015-2019 жылдарға арналған "Нұрлы жол" инфрақұрылымдық дамуының мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс – шаралар жоспарына сәйкес ИИДМБ басым салалары үшін базалық жоғары оқу орындарының бейінді магистратурада даярланған кадрлар саны 2019 жылға дейін-8200 адамды құрайды.

Шетелдік серіктес ЖОО сарапшыларының және жұмыс берушілердің қатысуымен 24 инновациялық білім беру бағдарламасы әзірленді.  Оларды әзірлеу барысында базалық жоғары оқу орындарының 383 оқытушысы Назарбаев университетінде біліктілігін арттырудан, сондай-ақ серіктес-ЖОО мен кәсіпорындарда тағылымдамадан өтті.

 «Орта білімді жаңарту» жобасының 1.3. «Педагогикалық білім беруді жаңарту» тармақшасы бойынша педагогтың кәсіби стандарты әзірленіп бекітілді.

Тиісті кадрлардағы нақты өңірдің еңбек нарығының ерекшеліктерін ескеруге мүмкіндік беретін жоғары оқу орындарының академиялық еркіндігін арттыру мақсатында жоғары оқу орындарының бакалавриаттың білім беру бағдарламаларының мазмұнын анықтаудағы құқығы 80% - ға дейін, магистратураның 85% - ға дейін, докторантураның 95% - ға дейін кеңейтілді.

Болон үдерісі параметрлерін орындау отандық білім беру бағдарламаларын шетелдік бағдарламалармен үйлесімділікте болуына ықпал етіп қана қоймай, салғастырмалы білім беру бағдарламаларының үлес санының артуына, жоғары білімді халықаралық деңгейге көтеруге септігін тигізеді. ЕСTS типіндегі кредеиттерді қайта тапсырудың қазақстандық моделі енгізілді.

Студенттер мен оқытушылардың академиялық ұтқырлығы дамып келеді. 2011 жылдан бастап 2018 жылдар аралығында бюджеттік және бюджеттен тыс қаражат есебінен академиялық ұтқырлық бағдарламасы бойынша шетелге кеткен оқушылардың жалпы саны 14 140 адамды құрады. Соңғы 3 жылда шамамен 7 430 студент шетелдік ЖОО білім алды: 2015 жылы – 2 473 студент, 2017 жылы – 2 510 студент, 2018 жылы – 2 447 студент.

Бірлескен білім беру және зерттеу бағдарламаларын іске асыруға шетелдік ғалымдар тартылуда. 3 жыл ішінде Еуропа, АҚШ, Ресей Федерациясы, Оңтүстік-шығыс Азиядан және т.б. ЖОО-лардан 8 066 шетелдік ғалымдар мен оқытушылар шақыртылды (2016 жылы– 765 адам, 2017 – 688 адам, 2018 жылы – 842 адам).

2017 жылы қазақстандық ЖОО-лар әлемін 55 елдерінің ЖОО-ларымен 1059 халықаралық шарттар жасалынды. Осы шарттар білім беру – 707, ғылым – 398, сапалықты қамтамасыз ету саласы – 105, жастар саясаты – 33, академиялық ұтқырлық – 165, білім беру бағдарламаларын әзірлеу сасласы – 104 тәрізді салалардан тұрады.

ЖОО-лар арасындағы өзара байланыс және жан-жақты жобалардағы жұмысты орындау шеңберінде қазақстандық ЖОО-лардың профессорлары шетелдік елдерге шығуы белсенділік танытуда. 2017 жылы сабақ және зерттеулер жүргізу үшін  шетелдерде 1 765 қазақстандық профессорлар мен доценттер шетелдерде тәжірбие алды.

2017 жылы қазақстандық ЖОО-рындағы ғалымдар әлемнің 46  елдеріндегі шетелдік әріптестерімен бірлесіп 720 ғылыми зерттеулер жүзеге асырылды.

42 ЖОО-ның педагогикалық, техникалық және жаратылыстану мамандықтарында оқыту ағылшын тілінде жүргізіледі.

Еуропалық стандарттар мен сапаны қамтамасыз ету принциптерін (ESG) ескере отырып, сапаны қамтамасыз етудің ұлттық жүйесі әзірленді, оның шеңберінде жоғары оқу орындары мен білім беру бағдарламаларын тәуелсіз аккредиттеу рәсімі жүргізіледі. Қазіргі уақытта аккредиттеуді 10 аккредиттеу агенттігі жүзеге асырады: 6 қазақстандық (AQUA, AIR, KAZSEE, ARQA, ECAQA, тәуелсіз Қазақстандық Аккредиттеу орталығы) және 4 шетелдік агенттік (ASIIN, FIBAA, ACQUIN, MusiQuE).

IEA және IAR ұлттық агенттіктері толық мүше болды, 2018 жылы ECAQA жоғары білім беру сапасын қамтамасыз ету жөніндегі Еуропалық қауымдастықтың (ENQA) аффилиирленген мүшесі болды. IEA және IAAR агенттіктері еуропалық сапаны қамтамасыз ету тізіліміне (EQAR) енгізілген.

2018 жылы аккредиттелген жоғары оқу орындарының саны – 110 (2015 жылы – 72, 2016 жылы – 96, 2017 жылы – 104), мамандандырылған аккредиттеу – 105 ЖОО (2015 жылы – 55, 2016 жылы – 86, 2017 жылы-92) құрады. 3641 білім беру бағдарламасы аккредиттелді (бакалавриат - 2111, магистратура - 1214, докторантура - 316).

Назарбаев университетінің тәжірибесі бойынша корпоративті басқару енігізілуде. 28 ЖОО-ларда бақылау кеңестері жұмыс істеуде және 2 ЖОО КЕҚ-қа қайта өзгертілді. 64 ЖОО қамқоршылық кеңестерінің жұмыс істеу принциптері қайта қарастырылу үстінде.

Білім, ғылым және бизнестің интеграциясы күшеюде. ЖОО-нда 24 коммерцияландыру кеңсесі, 9 техносаябақ, 24 бизнес-инкубатор, 130 зертханалар, соның ішінде ИИДМБ дисциплина аралық зертханалар және 15 инженерлік бейіндегі зертханалар.

Қазақстан QS-2018 рейтингінде 8 позицияға ие болды. Еліміздің 1 университеті «Топ-300», «Топ-400» -де 1, «Топ-500» -де 1 және «Топ-651-700 +» 1-де «Топ-751-800», «ТОП-801+» сондай-ақ кейбір қазақстандық университеттерде өздерінің ұстанымдарын айтарлықтай арттырады.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ 220 орынды иеленіп, 300 орынға ие болды.Өз кезегінде, Л.Н.Гумилев атынғады ЕҰУ QS 2018 рейтингінде 394 орынды иеленді.

Қ. И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті 464 орынды иеленді, М. О. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті (#480) және Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті (#481) «Топ-500» қатарына енді.

«Топ-651-700» келесі университеттерді қамтиды: Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды ​​мемлекеттік университеті; Қазақ ұлттық аграрлық университеті, Қазақ-Британ техникалық университеті; Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті "Топ-751-800"позициясын иеленді; Абылай хан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті  «Топ-801+».

Бұған білім, ғылым және бизнестің интеграциясы, ғалымдардың жарияланымдық белсенділігініңартуы, халықаралықтандыру деңгейінің өсуі, шетелдік студенттер санының артуы, қосдипломдық білімді дамыту септігін тигізді.

Аталмыш жайттар Қазақстан ЖОО-ның имиджіне оң әсерін тигізіп, Қазақстан Республикасы жоғары білімінің табыстарын халықаралық деңгейде мойындатты.

3.2) Негізгі мәселелерді талдау.

1.Түлектер әрдайым жұмыс берушілердің болжалдарына сай келе бермейді.

ЖОО білім беру бағдарламалары еңбек нарығы қоятын талаптарға сәйкес құзіреттіліктерді бере алмайды, бұл жағдай көптеген қызмет салаларында кәсіби стандарттардың болмауы салдарынан орын алып отыр. Білім беру саласы мен еңбек нарығының өзара әрекеттесуінің төмен деңгейде болуы сондай-ақжұмыс берушілердің бірлесе кадр даярлауға, кейін жұмысқа орналасу мүмкіндігі бар өндірістік іс-тәжірибені  ұйымдастыруға деген қызығушылығының төмендігіненкөрініс табады.

2. Үштілді оқыту бағдарламалары бойынша білім алушылардың аз қамтылуы.

Күндізгі бөлімде оқитын 358 мыңнан астам студенттердің тек 5% үш тілде білім алады. ЖОО оқытушыларының 38 мыңы  шетел тілін еркін меңгерген, ал үш тілде сабақ жүргізетіндері 10% құрайды.

3. Материалдық-техникалық, оқу-зертханалық және ғылыми базаның төмен деңгейі.

ЖОО мемлекеттік қаржыландырылуының негізгі көзі білім гранттары болыр табылады, оның 70% оқу үдерісін қамтамасыз етуге қажетті ағымдағы шығындарға жұмсалады. Сәйкесінше, материалдық-техникалық базаны дамытуға және нығайтуға байланысты шығындар толық қаржыландырылмайды.  Жоғары білім беруге бағытталған мемлекеттік шығындардың 94% мемлекеттік тапсырысқа тиесілі. 6% – басқа да шығындар, оның ішінде материалдық-техникалық базаны қолдау. Бұл мақсатттарға бөлінетін бюджеттен тыс қаржыландыру шамалы ғана.

3.3) Тәуекелдерді басқару

 

 

Мақсатқа жетуде әсер етуі мүмкін тәуекелдер атаулары	Тәуекелдерді басқару бойынша іс-шаралар
1	2
Жұмыс орындарының тапшылығы	Жоо өз алдына басқаруын кеңейту, жұмыс берушілерді кадырларды даярлауға тарту. Жоғары біліммен қамтуды ұлғайту. Ұлттық біліктілік жүйесін енгізу арқылы нарықтың талабына сәйкес кадрларды даярлау. Жоо академиялық бостандығын ұлғайту және білім беру нәтижесіне бағытталған бәсекеге қабілетті білім беру бағдарламаларын әзірлеу.
Білім миграциясы, жастардың шетелдік жоо-ға кетуі	Талапкерлерді жоо-ға қабылдау ережелерін жетілдіру, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша үш тілде оқыту.

                

4-стратегиялық бағыт  Ғылымды дамыту

4.1) Реттелетін саланы немесе қызмет саласын дамытудың негізгі параметрлері

ҒЗТКЖ жүзеге асыратын ұйымдардың қызметін талдау ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың басым бағыты инженерлік әзірлемелер мен технологиялар саласындағы зерттеулер болып табылатынын көрсетті, олардың үлес салмағы ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға жұмсалған ішкі шығындардың жалпы сомасындағы - 49,29% - ды құрады. Жаратылыстану ғылымдары саласындағы зерттеулерге арналған шығындар - 29,19 %, ауыл шаруашылығы ғылымдары саласындағы зерттеулерге - 11,01 %, медицина ғылымдары - 3,06 %, гуманитарлық ғылымдар - 5,26% және әлеуметтік ғылымдар - 2,2% алады.

Кадр әлеуетімен жағдай тұрақтанды. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстармен айналысатын қызметкерлердің жалпы саны 2018 жылы - 22 378 (2017 ж. - 22,08 мың адам, 2016 ж. - 22,9 мың адам) құрады, олардың ішінде ғылыми қызметкерлер - 17 454 адам.

Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды орындаған ғылым докторларының саны - 1740 адамды, бейіні бойынша докторлардың саны - 336 адамды, PhD философия докторларының саны - 856 адамды, ғылым кандидаттарының саны - 4360 адамды құрады және магистрлер саны - 4472 адамды құрады.

Алайда, үш жыл ішінде 35 жасқа дейінгі ғалымдар саны 8167 – ден 7748 адамға дейін төмендеді (2018 жылы - 7748; 2017 жылы - 7733; 2016 жылы-8167).

Ғылыми - зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды орындайтын 384 ғылыми ұйым жұмыс істейді.

Ғалымдар үшін әл-Фараби атындағы ғылым мен техника саласындағы мемлекеттік сыйлық, ҚР БҒМ 6 атаулы сыйлық, жас ғалымдар үшін - 50, көрнекті ғалымдар үшін - 25 мемлекеттік ғылыми стипендиялар Елеулі ынталандыру болып табылады.

Ғылыми-техникалық сараптаманың тәуелсіз жүйесі жұмыс істейді.

Сараптаманы ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығы және ғылыми зерттеулерді қаржыландыру бойынша түпкілікті шешім қабылдайтын алқалы орган болып табылатын Жеті Ұлттық ғылыми кеңес (ҰҒК) жүргізеді.

Ғылыми зерттеулер бағдарламалық-нысаналы және гранттық қаржыландыру шеңберінде қаржыландырылады.

2018 жылы ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға ішкі шығындар өткен жылмен салыстырғанда 4,6% - ға артып, 72 224,6 млн.теңгені құрады. (2017 жылы - 68 884,2 млн.теңге.).

Ішкі шығындардың жалпы көлеміндегі қолданбалы зерттеулерге арналған шығындар үлесі - 59,9 %, іргелі зерттеулерге - 14,7% және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерге - 25,3% құрады.

Барлық ғалымдар үшін әлемдік ақпараттық ресурстарға қол жеткізу қамтамасыз етілді - ірі шетелдік компаниялар мен Clarivate Analytics және Scopus баспаларымен лицензиялар мен келісімдерге қол қойылды.

Халықаралық рейтингтік басылымдарда қазақстандық ғалымдардың жарияланым белсенділігінің айтарлықтай өсуі байқалады. 2018 жылы Web of Core Collection (Clarivate Analytics) деректері бойынша қазақстандық ғалымдардың жарияланымдары саны 3059 бірлікті (2017 жылы – 2321 бірлік) құрайды, Scopus деректері бойынша 3846 бірлікті (2017 жылы - 3282 бірлік) құрайды.

Қаржыландырудың жаңа нысандарын енгізу тұтастай алғанда республиканың ғылыми процесін жандандырды. Мемлекеттік ғылыми ұйымдар мен жоғары оқу орындары базалық қаржыландыру алады. Ғылыми зерттеулердің өздері бағдарламалық-нысаналы және гранттық қаржыландыру шеңберінде қаржыландырылады.

Гранттық қаржыландыру бойынша ғылыми жобаларды қаржыландыру ғылыми қызмет субъектілерінің тең шарттарында конкурстық негізде жүзеге асырылады.

2018 жылы гранттық қаржыландыру бойынша 1096 жобаны және 2018-2020 жылдарға арналған бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру бойынша 94 ғылыми-техникалық бағдарламаны іске асыру басталды.

«Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы» ҚР Заңын жүзеге асыру аясында 2016-2018 ж.Ж. жалпы коммерцияландыру жобаларын гранттық қаржыландыруға 5 конкурс өткізілді. «Ғылым қоры» АҚ желісі бойынша - 3 конкурс, Дүниежүзілік банк «Өнімді инновацияларды ынталандыру» жобасы аясында - 2 конкурс.

Ғылыми және ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру бойынша гранттық қаржыландыруға өткізілген конкурстардың қорытындылары бойынша жалпы сомасы 19 млрд. теңгеге 193 жоба іріктелді, қоса қаржыландыру – 5,5 млрд.теңгеден астамды құрайды, бұл 28,9% құрайды.

Сонымен қатар, 2017-2018 жылдары Дүниежүзілік банк жобасы аясында «Өндірістік сектор консорциумдары» гранттық бағдарламасы бойынша 2 конкурс өткізілді. Ғылым және коммерцияландыру жөніндегі халықаралық кеңестің ұсынымдарына сәйкес 2,6 млрд.теңге сомасына технологиялық консорциумдарға 6 жоба іріктеліп алынды, онда қоса қаржыландыру көлемі шамамен 1,1 млрд. теңгені құрайды.

Жоба аясында гранттық бағдарлама бойынша пилоттық режимде тағы бір конкурс, «инклюзивтік инновациялар консорциумдары» іске қосылды. Бағдарлама гранттар беру арқылы Қазақстанда әлеуметтік және инклюзивтік инновацияларды ілгерілету және дамыту үшін ғылыми ұйымдар мен бизнес арасында инклюзивтік инновациялар консорциумдарын құруға бағытталған. 95 өтінім берілді, ғылым және коммерцияландыру жөніндегі халықаралық кеңес 12 жобаны қаржыландыруға ұсынды, оның ішінде ҚР БҒМ жанындағы конкурстық комиссия 9 кіші жобаны іріктеп алды.

2018 жылдың қорытындысы бойынша ҚР БҒМ Ғылым комитетінің қарамағында 29 ғылыми ұйым бар (12 - биологиялық бейін, 8 - гуманитарлық бейін, 5 - математикалық және ақпараттық, 2 - мұражай бейіндері, сондай-ақ «Ғылым қоры» АҚ және «МҒТС ҰО»АҚ).

Халықаралық ынтымақтастық 58 келісім шеңберінде дамуда, оның ішінде 44 екіжақты және 14 – көпжақты негізде жасалған.

2018 жылы «МҒТС ҰО» АҚ Scopus, Science Direct және Clarivate Analytics өкілдерімен бірлесіп ҚР бойынша 739 көшпелі оқыту семинарларын ұйымдастырды және өткізді (2016 ж. - 208, 2017 ж. - 226), сондай - ақ 130 онлайн семинар өткізілді (2016 ж. - 122, 2017 ж. - 109).

4.2) Негізгі проблемаларды талдау:

1. Ел экономикасының тұрақты дамуы үшін ғылымның үлесі төмен деңгейде қалып отыр.

Ғылыми кәсіпкерлік нашар дамыған. Ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелері бизнес үшін талап етілмеген болып қалады және кәсіпорындармен өндірістік процестерде қолданылмайды.

Қазақстан ҒЗТКЖ нәтижелілігінің көрсеткіштері бойынша дамыған елдерден айтарлықтай артта қалып отыр. 5 жыл ішінде тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерге арналған шығындар өсті,алайда олар ЭЫДҰ елдеріне қарағанда айтарлықтай төмен.

2. Ғылыми зерттеулер нәтижелерін коммерцияландырудың әлсіздігі.

Ғылыми әзірлемелерді коммерцияландырудың төмен деңгейі.

Кейіннен өндіріске енгізу үшін ғылыми зерттеулердің нәтижелерін ақпараттық жариялаудың жеткіліксіздігі.

3. Ғылыми салада менеджмент жеткілікті дамымаған. ҒЗИ-ның бытыраңқылығы байқалады.

Ғылыми салада менеджмент және ғылыми жобаларды әкімшілендіру мен басқарудың, материалдық-техникалық базаны пайдаланудың бірыңғай тетігі жоқ. Соңғы үш жылда ведомствоға қарасты ғылыми ұйымдардың даму жоспарларын іске асыру мониторингі жүргізілмеген.

4.3) Тәуекелдерді басқару

Негізгі мақсатқа жетуге ықпал етуі мүмкін тәуекелдердің атауы	Тәуекелдерді басқару жөніндегі  іс-шаралар
1	2
ҒЗТКЖ төмен нәтижелілігі	Ғылыми және ғылыми-техникалық жобаларды басқару тетіктерін жетілдіру.
Өзінің ғылыми-интеллектуалдық әлеуетін іске асырудың анағұрлым қолайлы перспективалары болғандықтан ғалымдардың елден кетуі	Ынталандыру, ғылыми-техникалық базаларды жаңарту; ғылыми зерттеулерді қаржыландыруды ұлғайту; ғылыми зерттеу нәтижелерін енгізу үшін жағдайлар жасау.

 

 

3-бөлім. Салалардың басым бағыттары

 

1-стратегиялық бағыт. Мектепке дейінгі және орта білім беру

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жүйесін жаңғыртудың тұжырымдамалық негіздері Қазақстанның 2050 жылға дейінгі Даму Стратегиясында, Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарында көрсетілген.

1-басым бағыты «Мектепке дейінгі білім берудің 4К-моделіне бағытталған білім беру үдерісін жетілдіру».

Латын графикасына көшуімен тәрбиеленушілер мен білім алушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуға бағытталған 12 жылдық оқытуға көшуді синхрондау.»

Білім беру жүйесін дамытудың қазіргі кезеңінде мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың тиімді нысандарын әзірлеу мен енгізудің жаңа тәсілдерінің қажеттілігі туындады.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды дамытудың қазіргі заманғы және тиімді жүйесін қалыптастыру үшін жаңартылған Мемлекеттік мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды, мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың типтік оқу бағдарламасын, балалардың іскерлігі мен дағдыларын дамыту индикаторлары жүйесін енгізу жалғастырылады.

2019 жылдан бастап балаларды ерте дамыту үшін әлеуметтік дағдылар мен өзін-өзі оқыту дағдыларын дамытатын балаларды ерте дамыту бағдарламасы енгізілетін болады.

Оқытудың техникалық құралдарын: мультимедиялық кешендер, сенсорлық интерактивті тақталар мен жабдықтар, смарт-карталар, сөйлейтін қаламдар, компьютерлік ойындарды дамытатын компьютерлік ойындар; анимациялық бейне және фотоматериалдар қолдана отырып, инновациялық әдістер мен технологияларды енгізуді көздейтін балалардың мүдделері бойынша вариативтік бағдарламалар әзірлеу жалғастырылатын болады. Бұл инновациялық әдістер мен технологияларды енгізудің жүйелілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

4К моделін, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға арналған арнайы бағдарламаларды ескере отырып, мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың білім беру бағдарламасы өзектіленеді.

2025 жылға қарай 4К моделін іске асыру бойынша инновациялық авторлық бағдарламаларды пайдаланатын мектепке дейінгі ұйымдардың үлесі 90%-ды құрайды.

Мектепке дейінгі ұйымдарға балалары келмеген ата-аналар үшін жұмыс істеп тұрған мектепке дейінгі ұйымдардың жанынан кенес беру пункттер құрылатын болады.

Тең құқықтарды, балаларды мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарына бөлу және қабылдау рәсімдерінің ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында Мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру жалғастырылатын болады.

Электрондық үкімет порталы арқылы мемлекеттік қызметтермен қамтылған мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарының үлесі артады.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтуды ұлғайту мақсатында кедергісіз қол жеткізуді қамтамасыз ету және білім беру процесін ұйымдастыру үшін жағдай жасау жөніндегі жұмыс жалғастырылатын болады.

Ұлт жоспарының 76 қадамы аясында Назарбаев Зияткерлік мектептерінің тәжірибесін ескере отырып, елдің жалпы білім беретін мектептерінде 12 жылдық білім беруге көшу міндеті қойылды.

2019-2020 оқу жылында жаңартылған білім беру мазмұнына 4, 9 және 10 сыныптар көшеді. Сондай-ақ 2019-2020 оқу жылында 30 пилоттық мектепте 11 сынып үшін жаңартылған мазмұндағы оқу бағдарламаларын сынақтан өткізу жалғастырылады.

Бүгінгі күні 2021 жылы елдің жалпы білім беретін мектептерінде білім берудің жаңартылған мазмұнын енгізудің аяқталуына байланысты 12 жылдық оқытуға кезең-кезеңмен көшу және латын графикасына көшу кестесін қайта қарау қажеттігі туындайды.

12 жылдық оқытудың құрылымы бастауыш мектептің оқу мерзімін бір жылға (1-5 сыныптар) арттыру және негізгі орта деңгейді (6-10 сыныптар) және жалпы орта білім беру деңгейін (11-12 сыныптар) оқыту мерзімдерін сақтау есебінен қамтамасыз етілетін болады. Негізгі орта және жалпы орта білім беру деңгейінің оқыту ұзақтығы өзгермейді.

Бұл құрылым 2021-2022 оқу жылынан бастап, білім берудің барлық деңгейлерінде білім берудің жаңартылған мазмұны енгізілетін болады.

12 жылдық білім беруге көшу шеңберінде мемлекеттік мектепке дейінгі және орта білім беруге өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін және 12 жылдық білім берудің үлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламалары әзірленетін болады.

Жалпы білім беретін оқу бағдарламаларына сәйкес латын графикасындағы 12 жылдық білім беруді ескере отырып, оқулықтар мен ОӘК мазмұны жетілдірілетін болады.

2025 жылға қарай білім алушылардың 100%-ы 12 жылдық оқуға және латын әліпбиіне көшеді.

Оқу бағдарламалары жаңа технологияларды, ғылыми инновацияларды, математикалық модельдеуді дамытуға бағытталған STEM-элементтерді (ғылым) қамтитын болады.

Оқыту «Рухани жаңғыру» қоғамдық санасын жаңғырту қағидаттарына негізделеді және адамгершілік құндылықтарды, ұлттық-мәдени дәстүрлерді нығайтуға және ұрпақтар сабақтастығын қамтамасыз етуге, сондай-ақ өз Отаны үшін жауапты болуға қабілетті тұлғаның қалыптасуына бағытталатын болады. Бұл академиялық пәндер, элективті курстар, әлеуметтік жобалар, сыныптан тыс және қосымша жұмыстар арқылы жүзеге асырылатын патриоттық, саяси, құқықтық және адамгершілік білім беру кешені.

2019 жылдан бастап Дүниежүзілік банк қарызы шеңберінде «Қазақстан Республикасында орта білім беруді жаңғырту» жобасын (бұдан әрі – ОББЖ жобасы) іске асыру басталады.

ОББЖ жобасы шеңберінде білім беру материалдарына қолжетімділікті арттыру, мультимедиялық жабдықтармен жабдықтау және мұғалімдердің әлеуетін арттыру арқылы ауылдық жалпы білім беретін мектептер мен ШЖМ оқушыларының үлгерімін жақсарту жоспарлануда.

ШЖМ проблемаларын шешу үшін тірек мектептер (ресурстық орталықтар) құру бойынша, сондай-ақ балаларды мектепке және мектептен үйге жеткізуді ұйымдастыру бойынша жұмыс жалғастырылатын болады. 2020 жылға қарай тірек мектептер саны 200 бірлікке дейін жеткізіледі.

Қала мен ауыл арасындағы білім беруді теңестіру шалғайдағы мектептер мен ШЖМ-да қашықтықтан оқыту тетігін енгізу жолымен жүзеге асырылатын болады.

Мектептің жоғары сыныптары бағдарламаларының мазмұнын техникалық және кәсіптік, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының білім беру бағдарламаларымен үндестіру жолымен жалпы орта, техникалық және кәсіптік және жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру деңгейлерінің сабақтастығы қамтамасыз етілетін болады.

Мектепке оқу жылының ішінде және қорытындысы бойынша оқу сапасы туралы деректерді өңдеу мен талдаудың автоматтандырылған жүйесі енгізіледі.

2022 жылға қарай барлық жалпы білім беретін мектептер осы автоматтандырылған жүйемен нормативтік және техникалық қамтамасыз етілетін болады.

Ерекше білім беру қажеттілігі бар оқушылардың ең осал тобы ретінде мүмкіндігі шектеулі балаларды оқу процесіне барынша тартуға ерекше назар аударылады.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды оқытуға арналған оқулықтар мен ОӘК, сондай-ақ зағип балаларға арналған бедерлі-нүктелі қаріппен (Брайль шрифті), нашар көретін балаларға және интеллекті бұзылған балаларға арналған ірілендірілген қаріппен оқулықтар мен ОӘК әзірленеді.

Көзі көрмейтін, нашар көретін балалар мен интеллектісі бұзылған балалардың ЖАО-мен бедерлі-нүктелі (Брайль шрифті), ірілендірілген қаріппен оқулықтармен және ОӘК-мен қамтамасыз ету жалғастырылуда.

Тұрақты, уақытша және күндізгі стационар жағдайында арнаулы әлеуметтік қызметтер спектрін кеңейту мақсатында балалар үйлерін өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларды қолдау орталықтарына ауыстыру жөніндегі жұмыс жалғастырылатын болады.

Өмірлік қиын жағдайға тап болған отбасылар мен балаларға кәсіби психологиялық көмек көрсету жөніндегі жұмыс жалғастырылатын болады.

Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы мамандардың біліктілігін арттыру курстары ұйымдастырылатын болады.

Отбасылар мен балаларға арнайы-психологиялық қызмет көрсету жүйесі жолға қойылады. Әлеуметтік қызметтер көрсету және өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларды толық қамту үшін мамандарды ұлғайту мақсатында Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы жекелеген мемлекеттік функциялар коммерциялық емес, үкіметтік емес ұйымдарға берілетін болады.

Орта білім беруді жаңғырту жобасы шеңберінде бағалау жүйесін жетілдіру мақсатында Дүниежүзілік банкпен бірлесіп 2022 жылға қарай:

1) білім алушылардың оқу жетістіктерін мониторингтік зерттеу рәсімдері жетілдірілді;

2) білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау жетілдірілді;

3) білім алушылардың құзыреттілігінің кең спектрлі дағдылары мен біліктілігін тексеру үшін тест тапсырмаларының базасы құрылды.

Қазақстанның TIMSS, PIRLS, PISA және т.б. халықаралық зерттеулерге қатысуы жалғастырылатын болады.

Барлық толық жиынтықты қалалық мектептерде білім беру мекемелерінің шығындарын қаржыландырудан олардың санына байланысты оқушыларды оқытуға арналған шығындарды қаржыландыруға көшуді көздейтін жан басына шаққандағы қаржыландыру тетігі енгізілетін болады.

2019-2020 оқу жылынан бастап оқушылардың қалауы бойынша және 10-11-сыныптарда жаратылыстану-ғылыми цикл пәндерін (информатика, физика, химия және биология) ағылшын тілінде оқытуға кезең-кезеңмен көшу басталады.

Жоғары мектеп үшін төрт пән бойынша (информатика, физика, химия және биология) ағылшын және басқа да шет тілдерінде отандық оқулықтар мен ОӘК әзірленетін және енгізілетін болады.

Үш тілде оқыту процесінде қазақ тілінің мәртебесі күшейтіледі.

Орыс тілінде оқытатын мектептерге арналған Қазақ тілі оқулықтары лексика-грамматикалық минимумда салынады. Орыс тілі орыс тілінде оқытатын барлық мектептерде оқыту тілі ретінде және оқыту тіліне қарамастан барлық мектептерде міндетті пән ретінде сақталады.

2015-2020 жылдарға арналған үштілді білім беруді дамытудың Жол картасын іске асыру шеңберінде 2019-2020 оқу жылының басынан бастап жекелеген мектептерде «Қазақстан тарихы» - қазақ тілінде, «дүние жүзі тарихы» - орыс тілінде оқыту бойынша пилоттық жоба басталады.

12 жылдық білім берудің, оның ішінде арнайы білім беру ұйымдарында және ШЖМ-да әдістемелік және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету, сондай-ақ қазақ тілінде «Қазақстан тарихы», орыс тілінде «Дүниежүзі тарихы», орыс тілінде «Физика», «Химия», «Биология», «Информатика» пәндерін ағылшын тілінде оқыту жетілдірілетін болады.

Мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарында мемлекеттік тілді сапалы оқытуды қамтамасыз ету жөніндегі шаралар кешені іске асырылатын болады.

Оқу әдебиетінің сапасын арттыру мақсатында қазіргі заманғы оқулықтың тұжырымдамалық моделі әзірленеді, пәндердің ерекшелігін, сараптама әдістемесін ескере отырып, орта білім деңгейі бойынша оқулықтарға қойылатын талаптарды жетілдіру бойынша жұмыс жүргізіледі, сарапшылардың біліктілігін арттыру курстары ұйымдастырылады, құпиялылықты сақтай отырып, оқытылған сарапшылар қатарынан сарапшылар базасы қалыптастырылады.

Оқу бағдарламаларындағы өзгерістер МЖБС күтілетін нәтижелеріне сәйкес бағалау құралдарын жүйелі қайта қарауды, қорытынды аттестаттау мен Бірыңғай ұлттық тестілеудің форматы мен мазмұнын жаңартуды талап етеді.

Демек, жаңартылған мазмұнға көшу шеңберінде оқушылар мен мектеп түлектерінің білім жетістіктерін бағалау жүйесі кезең-кезеңмен PISA, SAT, ACT және т. б. халықаралық стандарттарына өзгертілетін болады.

Қазақстандық оқушылардың ЭЫДҰ (PISA) және IEA (TIMSS, PIRLS, ICILS) халықаралық зерттеулеріне қатысуы жалғасады.

Халықаралық тәжірибе, сондай-ақ зерттеу нәтижелері (PIRLS, PISA) негізінде халықаралық салыстырмалы зерттеулердің ұлттық үйлестірушісі ата-аналар, мұғалімдер, мектеп директорлары, мектеп кітапханашыларына оқушыларды оқу дағдыларын жақсарту бойынша практикалық нұсқаулықтар әзірлейтін болады.

Шаралар:

• 4К моделіне бағытталған білім беру процесін жетілдіру;
• оқу-әдістемелік кешендерді, оның ішінде бұзушылықтардың 8 түрі бойынша ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға арналған арнайы бағдарламаларды әзірлеу және енгізу;
• НЗМ тәжірибесі бойынша 12 жылдық оқыту моделіне көшу;
• жыл сайын үш тілде оқыту үшін оқу-әдістемелік кешендерді әзірлеу;
• үш тілде оқытуды енгізу бойынша семинарлар мен тренингтер өткізу;
• педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыру курстарын ұйымдастыру;
• мектептер арасында спорттық жарыстар өткізу;
• балаларды тәрбиелеудің қолданыстағы интернаттық жүйесін отбасылық үлгідегі ұйымға қайта бағдарлау (жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарды қайта ұйымдастыру, оңтайландыру, жабу));
• өмірде қиын жағдайға тап болған отбасылар мен балаларды қолдау орталықтарын құру жөніндегі жұмысты жалғастыру;
• қиын өмірлік жағдайға тап болған балаларға арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету бойынша стандарттар әзірлеу.

 

2-басым бағыт «педагогтің мәртебесі мен кәсіби құзыреттілігін арттыру»

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жүйесінің педагог кадрларының сапалы құрамын жақсарту мақсатында педагогтардың кәсіби шеберлігін арттыруға бағытталған жұмыс жоспарлы түрде жалғастырылатын болады.

Мамандандырылған жоғары және техникалық және кәсіптік білімі бар мектепке дейінгі ұйымдардағы педагогтардың үлесін арттыру үшін жоғары оқу орындары мен колледждерде «Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту» мамандығы бойынша педагог кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы ұлғайтылатын болады. Нәтижесінде 2020 жылға дейін олардың үлесі 50%-ға дейін артады деп күтілуде.

Сондай-ақ, 2020 жылдан бастап педагогтарды аттестациялаудың жаңа жүйесіне қосу жоспарланып отыр.

Жыл сайын мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарының педагогтары 12 жылдық оқытуға көшу жағдайында мектепке дейінгі ұйым мен мектеп арасындағы сабақтастықты қамтамасыз ету бойынша педагогикалық шеберлікті жетілдіруге мүмкіндік беретін аудиториялық және қашықтықтан оқыту нысанында біліктілікті арттыру курстарынан өтетін болады.

Педагогтердің біліктілігін арттыру курсының мазмұны тәрбиеленушілер мен оқушыларда 21 ғасырдың дағдыларын дамыту үшін педагогтардың әлеуетін арттыруға, оның ішінде эмоциялық интеллект, Сандық сауаттылық, ақпаратпен жұмыс, зерттеу дағдылары және т.б. бағытталатын болады. 

Сондай-ақ, орта білім беру ұйымдарының латын графикасына көшу және үш тілді білім беру аясында қазақ тілінде оқытатын мектептердің педагогтары үшін латын графикасына, сондай-ақ Қазақстан тарихы мен дүниежүзілік тарихтың пән мұғалімдері үшін пәндерді мемлекеттік және орыс тілдерінде оқыту әдістемесі бойынша курстар енгізілетін болады. Балаларды қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде НЗМ тәжірибесі бойынша оқытуды тиімді іске асыру үшін курстарда коммуникативтік тәсілді іске асырудың, функционалдық сауаттылық пен сыни ойлауды қалыптастырудың әдістері мен тәсілдері қолданылатын болады.

Бұл үшін жыл сайын жергілікті бюджет және жұмыс берушілер есебінен «мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту» мамандығы бойынша колледждер мен жоғары оқу орындарында педагог кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы мен гранттардың саны ұлғаяды.

Жоғары оқу орындарында жаңартылған білім беруге көшуді ескере отырып, жаңа білім беру бағдарламалары негізінде педагог кадрларды даярлау бөлігінде педагогикалық білім берудің үлгілері мен орта мектептердің жоғары оқу орындарымен өзара іс-қимыл схемасы жетілдірілетін болады.

Орта білім беру ұйымдарының базасында педагогикалық практикадан өту рәсімдері көзделетін болады.

Мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарының педагогтары мен басшы құрамының кәсіби өсуі ұлттық біліктілік тестін тапсыру арқылы аттестаттаудан өту арқылы айқындалатын болады.

2025 жылға қарай шебердің, зерттеушінің, сарапшының және модератордың біліктілік деңгейі бар педагогтардың үлесі, сондай-ақ орта білім беру ұйымдары педагогтерінің жалпы санынан жас педагогтардың үлесі артады.

Мектепке дейінгі ұйымдардың педагогтары арасында тәжірибе алмасуды қамтамасыз ету мақсатында онлайн-қоғамдастықтың кәсіптік желісі жұмыс істейтін болады.

Мектеп педагогын одан әрі әдістемелік қолдау үшін практикалық-бағдарлы бағыттағы іс-әрекеттің қазіргі заманғы құралдарын қамтитын жүйелі әдістемелік кешендерге (СМЖ) жалпы қолжетімділік қамтамасыз етіледі. Ол үшін СМЖ платформасының контентін қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде толтыру бойынша жұмыс жалғасатын болады, барлық пәндерді оқыту мен оқытудың инновациялық тәсілдері бойынша әдістемелік ұсынымдар әзірленетін болады.

2020 жылдан бастап жас мамандарды қолдау үшін тәлімгерлік жүйесі енгізілетін болады. Мектепке дейінгі және орта білім беру көшбасшыларының – кадр резервін даярлау институты жұмыс істейтін болады және «жаңа формация басшысы» бағдарламасы іске асырылатын болады.

Педагог мамандығының беделін арттыру және инновациялық жобаларды дамыту мақсатында меценаттар есебінен орта білім беру ұйымдарының педагогтары арасында жыл сайынғы «Ұлағат» ұлттық сыйлығы бекітілетін болады.

Жас мамандарды қолдау үшін республикалық және өңірлік деңгейлерде «Jas ustaz» жас педагогтардың кәсіби мектебі ұйымдастырылатын болады.

«Үздік педагог» республикалық конкурсын өткізу және қазақстандық педагогтардың TALIS оқыту мен оқытуды халықаралық зерттеуге қатысуы жалғасады.

Педагогтердің жалақысын арттыру бойынша шаралар көзделетін болады.

Материалдық және материалдық емес көтермелеу түрінде ынталандыру арқылы педагогтар мамандығының беделін арттыру, сондай-ақ өңірдің білім беру ұйымдарының үздік педагогтары туралы телерадиохабарлар циклін ұйымдастыру жөніндегі шаралар кешені іске асырылатын болады.

Жалпы, педагогтардың әлеуметтік мәртебесін арттыру үшін «педагог мәртебесі туралы» ҚР Заңынан туындайтын барлық шаралар мен ынталандырулар іске асырылатын болады.

Білім беру мекемелері арасындағы бәсекелестікті арттыру және жеке капиталды тарту мақсатында 2020 жылы оң сынақ қорытындысы бойынша қала мектептерінде жан басына шаққандағы қаржыландыруды енгізу процесі аяқталады.

Орта білім беру жүйесін жаңғырту кезіндегі маңызды бағыт басқару болып табылады. Дұрыс және жүйелі түрде қойылған менеджмент білім беру сапасын арттыруға ықпал етеді, бұл жұртшылықпен тығыз байланыс орнатуға мүмкіндік береді.

Орта білім беру ұйымдарының басқару және қаржылық қызметіне қоғамдық бақылауды жүзеге асыру мақсатында Қамқоршылық кеңестердің өкілеттіктерінің спектрі кеңейтілетін болады. Қамқоршылық кеңестер мектептер мен балалар үйлерінің ішкі өмірін ұйымдастыруда маңызды органдардың бірі болады, мектептердің өзін-өзі бағалау рәсімі жетілдірілетін болады. Қамқоршылық кеңестердің қызметі шеңберінде мектеп басшыларының жыл сайынғы есеп беруі мектеп сайтында орналастырылатын болады.

Мектептер мен білім басқармаларының деңгейінде жетістіктерді жария ететін кең ауқымды PR-кампаниялар жүргізілетін болады.

Өзекті мәселелер белгіленетін және олар бойынша белгілі бір шешімдер қабылданатын мектептердің директорлар кеңесі жұмыс істейтін болады.

Әрбір мектеп серіктес ретінде басқа мектептермен өзара іс-қимыл жасайды, өзінің оң тәжірибесімен алмасады және өздерінде басқа мектептердің оң тәжірибесін енгізеді.

Шаралар:

- жоғары оқу орындары мен колледждерде педагог кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы мен білім беру грантын жыл сайын ұлғайту;

- мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарының педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру курстарын ұйымдастыру, оның ішінде онлайн оқыту;

-12 жылдық білім беруге көшу жағдайында мектептерді білікті кадрлармен қамтамасыз ету;

- TALIS оқыту мен оқытуды халықаралық зерттеуге қатысу;

- жыл сайын «Үздік педагог» республикалық конкурсын өткізу.

3-басым бағыт «белсенді өмірлік стратегиясымен және патриотизмнің жоғары сезімімен жеке тұлғаны қалыптастыру арқылы ұлттық бірегейлікті сақтау»

Бірыңғай білім беру процесінің маңызды құрамдас бөлігі балаларға қосымша білім беру болып табылады.

Оқушылардың рухани-адамгершілік құндылықтарын дамыту «Рухани жаңғыру» қоғамдық сананы жаңғырту бағдарламасы жағдайында балалар мен жасөспірімдерді Тәрбиелеудің тұжырымдамалық негіздерінің іс-шаралар жоспарын іске асыру шеңберінде жалғасады. 

Елбасы Н. Назарбаевтың бағдарламалық мақаласын іске асыру шеңберінде А. Назарбаев «Ұлы Дала мұралары» атты ауқымды жоба «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ тәжірибесі бойынша басталады, жалпы республикалық «Туған елге тағзым» экспедициясынан, «Тарих тағылымы» (мемлекеттің дамуына үлес қосқан қалалар мен ауылдардың, көшелер мен тұлғалардың тарихын зерттеу) және «қазақ мәдениетінің антологиясы» (ақындар, жыраулар, күйшілер шығармашылығы арқылы ұлттық фольклорды зерттеу) әлеуметтік жобаларынан тұрады.

Жалпы білім беретін мектептердегі үйірмелер мен секциялар санының өсуі есебінен балаларға шығармашылық және танымдық белсенділікті, жеке қасиеттері мен қабілеттерін іске асыруға мүмкіндік беріледі. Осылайша, 2020 жылға қарай балаларды қосымша біліммен қамтуды 80%-ға дейін арттыру жоспарлануда.

Орта білім беру ұйымдарында кәсіптік бағдар беру жұмысы жалғасады. Орта білім беру ұйымдарында (7-10 сыныптар) «JuniorSkills» мектеп оқушыларын, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды ерте кәсіптік бағдарлау және кәсіптік даярлау негіздері жобасы іске асырылатын болады.

«Қоғамға қызмет» еріктілер жобасының әлеуметтік жобаларын іске асыру жоспарлануда.

Қоғамдық тыңдау онлайн режимде ата-аналар қауымдастығының алдында оқу тоқсанының қорытындысы бойынша жалғасады.

Сондай-ақ жергілікті бюджет қаражаты есебінен спорт залдары мен қосымша білім беру ұйымдарын қазіргі заманғы жабдықтармен жабдықтау жөніндегі жұмыстар жалғастырылады.

Оқушыларды бұқаралық спорт түрлерімен қамтуды арттыру бойынша жұмыстар жалғастырылады. Мектептер спорт залдарымен, оның ішінде мектептердің 10%-ы – 2 спорт залдарымен жарақтандырылады.

Тұрақты негізде ұлттық спорт түрлері, футбол, баскетбол және волейбол бойынша мектеп спорт лигалары жұмыс істейтін болады.

Қазақстан алғаш рет Қытайда оқушылар арасында Бүкіләлемдік жазғы гимназияға қатысады.

Тәрбиеленушілер мен оқушылардың тәрбиелілік, әлеуметтенуі және азаматтық сана-сезімдік деңгейін, мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарындағы тәрбие қызметінің тиімділігін зерттеу жүргізілетін болады.

Зерттеу қорытындысы бойынша аналитикалық есеп дайындалып, тәрбие жұмысының сапа деңгейін арттыру бойынша ұсыныстар әзірленеді.

Қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерде тәрбиелеу компоненті күшейтілетін болады.

Шаралар:

- қосымша білім берудің барлық бағыттары бойынша әртүрлі іс-шаралар, ұлттық спорт түрлері, футбол, баскетбол және волейбол бойынша мектептер арасында спорттық жарыстар мен мектеп спорт лигаларын өткізу.

4- басым бағыт. «Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалар үшін қолжетімділікті ескере отырып, білім беру ұйымдарының инфрақұрылымын дамытуды қамтамасыз ету, технологиялық жаңарту және цифрландыру»

Мектеп инфрақұрылымын дамыту, атап айтқанда, білім беру объектілерінің функционалдық және техникалық сипаттамасы оқу-тәрбие процесін табысты іске асыруға тікелей немесе жанама ықпал етеді.

Балаларға мектепке дейінгі және қосымша білім беру ұйымдарының желісі, оның ішінде мемлекеттік тапсырысты орналастыру шеңберінде кеңейтілетін болады.

Жаңа орындарды құру балаларды, оның ішінде аз қамтылған отбасыларынан шыққан балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту көрсеткішін арттыруға мүмкіндік береді.

Мектепке дейінгі ұйымдарда мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мәселелері бойынша ұйымдаспаған балалардың ата-аналары үшін консультациялық пункттер құрылатын болады.

Меншік нысанына қарамастан балалардың, ата-аналардың және мектепке дейінгі ұйымдардың қызметкерлерінің құқықтарын бұзу бойынша ақпараттық кеңістікте жарияланған фактілерге мониторинг жүргізіледі.

Балабақшаларға бөлу процесін автоматтандыру бойынша жұмыс жалғастырылатын болады.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды инклюзивті ортада сүйемелдеу қамтамасыз етіледі және психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттері мен психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялар желісін ашу жөніндегі жұмыс жалғастырылатын болады.

Шаралар:

- мемлекеттік-жеке меншік әріптестікті белсенді дамыту жолымен республикадағы демографиялық жағдайды ескере отырып, мектепке дейінгі ұйымдар желісін ұлғайту;

- орта білім беру инфрақұрылымын одан әрі дамыту және мектептердің материалдық-техникалық жабдықталуын жақсарту, оның ішінде МЖӘ есебінен.

   Мемлекет баланы отбасында тәрбиелеу үшін барлық қажетті жағдайларды жасауда. Тұрақты, уақытша және күндізгі стационар жағдайында арнаулы әлеуметтік қызметтер спектрін кеңейту мақсатында балалар үйлерін өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларды қолдау орталықтарына ауыстыру жөніндегі жұмыс жалғастырылатын болады.

Өмірлік қиын жағдайға тап болған отбасылар мен балаларға кәсіби психологиялық көмек көрсету жөніндегі жұмыс жалғастырылатын болады.

 

Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы мамандардың біліктілігін арттыру курстары ұйымдастырылатын болады.

Отбасылар мен балаларға арнайы-психологиялық қызмет көрсету жүйесі жолға қойылады. Әлеуметтік қызметтер көрсету және өмірлік қиын жағдайда жүрген балаларды толық қамту үшін мамандарды ұлғайту мақсатында Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы жекелеген мемлекеттік функциялар коммерциялық емес, үкіметтік емес ұйымдарға берілетін болады.

Шаралар:

- мектептер арасында спорттық жарыстар өткізу;

- балаларды тәрбиелеудің қолданыстағы интернаттық жүйесін отбасылық үлгідегі ұйымға қайта бағдарлау (жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарды қайта ұйымдастыру, оңтайландыру, жабу));

- өмірде қиын жағдайға тап болған отбасылар мен балаларды қолдау орталықтарын құру жөніндегі жұмысты жалғастыру;

- қиын өмірлік жағдайға тап болған балаларға арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету бойынша стандарттар әзірлеу.

 

2-стратегиялық бағыт. Техникалық және кәсіптік білім беру.

1-басым бағыт «ТжКБ жүйесінің беделін және тартымдылығын арттыру"

ТжКБ жүйесін танымал ету және хабардар ету мақсатында білім берудің барлық деңгейлерін қамтитын кәсіби бағдар беру және мансаптық республикалық орталық құрылады.

Барлық өңірлерде жастарға «Мамандықтар навигаторы» мобильді қосымшасы ұсынылады, ал жұмыс ТжКБ ұйымының табысты түлегінің имиджін алға жылжытады.

«Қазақстан Республикасының колледждерінің TOP-100 оқушылары» жобасы іске қосылады, сондай-ақ, WorldSkills, JuniorSkills, DeafSkills және Abilimpics қозғалыстарында мектеп оқушылары мен студенттерді кеңінен тарту қамтамасыз етіледі. Бітірушілерді дамыту үшін жеке кәсіптік траекторияны құруға мүмкіндік беретін барлық мемлекеттік ТжКБ-ұйымдарда жұмыспен қамту орталықтары мен мансаптар құрылады.

2022 жылға қарай барлық білім беру ұйымдары кәсіби бағдар беру және мансап  бойынша бірыңғай ақпараттық жүйеге қосылады.Ұлттық құраманың, оның ішінде WorldSkills республикалық чемпионатын өткізуге көзделген қаражат шегінде әлемдік чемпионатқа қатысу үшін сарапшылар мен қатысушылардың кәсіби және тілдік даярлық деңгейін арттыру жолымен олимпиадалық резерв мектебі қағидаты бойынша WorldSkills (JuniorSkills, DeafSkills және Abilimpics) өңірлік және республикалық чемпионатын ұйымдастыру және өткізу жүйесі жетілдірілетін болады. Ұлттық құрама заманауи құралдармен (тулбоксалармен), оның ішінде жұмыс берушілер есебінен жарақтандырылады. Ұлттық құрамаға қатысушылардың WorldSkills, Hi-TechSkills, DigitalSkills, AgroSkills чемпионаттарында жаттықтыру қамтамасыз етіледі.

ТжКБ ұйымдарының үздік түлектері, оның ішінде WorldSkills халықаралық чемпионатының жүлдегерлері жергілікті бюджет және демеушілер есебінен жоғары оқу орындарына түсуге ваучер алады.

Жастарды кәсіпкерлік қызметпен айналысуға ынталандыру үшін жағдай жасау мақсатында «Атамекен» ҰКП-нің елдегі колледждердің студенттеріне бизнес дағдыларын үйретеді.

Кәсіпкерлік дағдыларын дамыту үшін стартап, коворкинг орталықтары, бизнес-мектептер және түрлі іс-шаралар ұйымдастырылады.

Шаралар:

- «Кәсіпқор» КЕАҚ базасында кәсіптік бағдар және мансаптық

республикалық орталық құру;

- ТжКБ ұйымдары базасында мансаптық және жұмыспен қамту

орталықтарын құру;

- «Қазақстан Республикасының колледждерінің TOP-100 студенттері»

жобасын іске асыру;

- ТжКБ мамандықтарын насихаттау бойынша іс-шараларды

ұйымдастыру және өткізу;

- организация и проведение мероприятий по популяризации профессий

ТиПО;

- жыл сайынғы аймақтық, ұлттық WorldSkills Қазақстан

чемпионаттарының өткізілуі.

 

2-басым бағыт «Педагог қызметкерлерінің сапалы құрамы мен мәртебесін көтеру»

Біліктілік санаты үшін қосымша төлемдер мен қосымша ынталандырушы қосымша төлемдерді белгілей отырып, Ұлттық біліктілік сыныбы арқылы орта білімге ұқсас жаңа аттестация жүйесіне ауысуды көздейтін ТжКБ ұйымдарының педагогикалық қызметкерінің мәртебесін көтеру мәселесі әзірленетін болады.

ТжКБ ұйымдарының профессорлық-оқытушылық құрамының және ұйым басшыларының кәсіби біліктіліктерін арттыру және ТжКБ ұйымдарында білім беру сапасын арттыру мақсатында мұғалімдер мен ТжКЖ жүйелік менеджерлері, соның ішінде арнайы білім беру қажеттіліктері бар адамдармен жұмыс істеу, сондай-ақ технология мен әдістерді жетілдіру жалғасады. оқыту (кейстер, интерактивтік және жобалық әдістер және т.б.).

Тәжірибелі және жас инженерлік-педагогикалық қызметкерлердің қатысуымен конкурстар және «Үздік оқытушы» республикалық байқауы өткізіледі.

ТжКБ ұйымдарының басшылары үшін, оның ішінде бюджеттен тыс қорлар арқылы менеджмент саласы бойынша біліктілігін арттыру курстарын ұйымдастыру жұмысы жалғасады.

Шаралар:

- мемлекеттік ТжКБ ұйымдарының қызметкерлеріне арналған біліктілікті арттыру курстарын ұйымдастыру және өткізу;

- біліктілік санаты үшін қосымша төлемдерді белгілей отырып, ТжКБ

жүйесінің қызметкерлеріне Ұлттық біліктілік сынағын ұйымдастыру және өткізу;

- мемлекеттік ТжКБ  ұйымдарының басшылары үшін менеджмент саласындағы біліктілікті арттыру курстарын ұйымдастыру және өткізу.

 

3-басым бағыт «ТжКБ-ның қолжетімділігін және оқыту сапасын қамтамасыз ету»

«Баршаға арналған тегін кәсіптік-техникалық білім беру» жобасын іске асыру жалғасатын болады.

Жергілікті бюджет қаражаты есебінен «Мәңгілік ел жастары – индустрияға!» («Серпін»)  жобасы жалғасады.

«Серпін» жобасының бітірушілері оқу және мемлекеттік қолдау, соның ішінде тұрғын үй алумен қамтамасыз етіледі.

Біртұтас білім беру траекториясы шеңберінде ТжКБ ұйымдарының түлектерінің оқу нәтижелері жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуға бағытталады.

Жергілікті атқарушы органдар инфрақұрылымдық жағдайларды және қол жетімді ортаны қамтамасыз ету бойынша жұмысын жалғастырады, арнайы білім беру қажеттіліктері бар адамдар үшін ТжКБ кедергісіз арнайы жабдықпен жабдықтайды.

Тренингтерді жүйелендіру үшін ТжКБ оқу орындарын құру жұмыстары жалғастырылады.

Студенттерді даярлаудағы сапалы өзгерістер, ең алдымен, технологиялық дамудың алдыңғы қатарлы бағыттарында «АPEC PetroTechnic» жоғары  колледж негізінде ең озық әлемдік тәжірибені тарату үшін кадрлар даярлау және қайта даярлау орталықтарын құру арқылы қабылданатын болады.

Осы мақсатта колледждер инфрақұрылымын жетілдіруге бағытталған «Жас Маман» жобасын қоса алғанда, жұмыс істеп жатқан колледждерді дамыту бойынша кешенді жұмыс жүргізілетін болады.

Әр облыста дамыған материалдық-техникалық базасы, шетелдік серіктестері мен оқытушылары, жаңа оқу бағдарламалары мен бағдарламалары, сондай-ақ іскерлік ортадағы серіктестік бар кемінде 5 заманауи колледж құрылады. Бұл білім беру мекемелері білім берумен қатар құзыреттілік орталықтарына айналады.

Құзыреттілік орталықтарында өмір бойы білім алуға және олардың құзыреттілігі мен перспективаларына, соның ішінде онлайн курстар мен қашықтан оқыту арқылы оқуға дайын студенттер мен мамандардың кәсіби өсуіне жағдай жасалады.

Орталықтар халықаралық стандарттарды, соның ішінде WorldSkills-ді іске асыру үшін инновациялық жобаларды, оқу алаңдарын және лагерьлерді қолдау үшін бастапқы орталық ретінде жұмыс істейді және кадрларды дайындаудағы озық тәжірибені жинақтайды.

2024 жылға қарай колледждер базасында экономика салалары бойынша 180 біліктілік орталығы құрылады.

         2020 жылдан бастап дуалды оқыту бойынша кадрларды даярлауға қатысатын кәсіпорындарды ынталандыру үшін, өндірісте кәсіптік тәжірибе мен өндірістік оқытуды өткізу кезінде оқу орны тәлімгерлердің еңбекақысын өтейді.Кәсіпорындарға оқытудың жүйелі қызығушылығы дуалды оқытуға және жұмысқа орналасу деңгейін көтеруге мүмкіндік беретін студенттердің санын көбейтеді.

Колледждердің тиімділігін арттыру және олардың арасындағы бәсекелестікті қалыптастыру, сондай-ақ сапалы білім беруді қамтамасыз ету үшін елдегі колледждердің тәуелсіз рейтингі жыл сайын жасалады, онда негізгі көрсеткіш түлектердің жұмысқа орналасуы болып табылады.

Шаралар:

- ТжКБ-мен кадрларды даярлауға мемлекеттік тапсырысты арттыру, оның ішінде: жастарға алғашқы жұмысшы біліктілігін тегін беру;

- ТжКБ ұйымдарында ерекше білім беру қажеттілігі бар студенттері үшін тең жағдайлар мен кедергісіз қолжетімділікті қамтамасыз ету;

- дуалді оқытуға тартылған кəсіпорындарды ынталандыру арқылы дуалды оқытуды дамыту.

4-басым бағыт «Елдің индустриялық-инновациялық даму талаптарымен ТжКБ-нің мазмұнын жаңарту»

ТжКБ жүйесінде WorldSkills және жұмыс берушілердің халықаралық талаптарын ескере отырып, модуль-құзыретті тәсіл негізінде бағдарламаларды іске асыру жалғасатын болады (кәсіби стандарттар).

Бұл бағдарламалар студентке әрбір біліктілікті алғаннан кейін еңбек нарығына шығу мүмкіндігімен бір оқу кезеңінде бірнеше біліктілік алуға мүмкіндік береді.

Дегенмен, студент біліктілігін арттыру үшін оқуын жалғастыра алады.

Жоғары мектеп бағдарламаларының мазмұны ТжКБ бағдарламалары бойынша синхрондалады. Бұл мектеп бітірушілеріне біліктілік куәлігімен бірге жұмыс біліктілігі туралы куәлігін алуға мүмкіндік береді.

ТжКБ ұйымдарына және жоғары оқу орындарына түсу кезінде түлектердің жұмыс біліктілігі ескеріледі.

1-2 жоғары білім беру курстарының бағдарламаларымен интеграцияланған, орта білім беруді (қолданбалы бакалавриат) енгізу бойынша жұмыстар жалғасады,

ТжКБ ұйымдарында алған оқу нәтижелерi мен кредиттерi жоғары оқу орындарында оқу ұзақтығын қысқарту арқылы автоматты түрде танылады.

ТжКБ-нің жоғары білімімен сабақтастықты қамтамасыз ету үшін оқытудың нәтижелеріне негізделген Еуропалық кредиттік жүйенің әдіснамасын бейімдеуді ескере отырып, кредиттік-модульдік оқыту технологиясына көшу жүзеге асырылатын болады (ECVET).

Кредиттік бірліктерді оқу нәтижесі бойынша ауыстыру академиялық және еңбек ұтқырлығын арттырады, біліктілік және (немесе) құзіреттіліктерді бір оқытудан екінші (формальды - бейресми), оқытудың бір деңгейінен және оқытудан екіншіге дейін (техникалық және кәсіби - ортадан кейінгі - жоғары ).

Шаралар:

- шетелдік оқу әдебиетін аудару;

- ТжКБ білім беру бағдарламаларының тізілімін жасау;- WorldSkills халықаралық талаптарына және кәсіптік стандарттарға негізделген ТжКБ білім беру бағдарламаларын әзірлеу;

- ТОБ-ды жаңарту, соның ішінде кәсіби стандарттар негізінде;

- кредиттік технологияларды оқытуды енгізу.

5-басым бағыт «Тұрақты өмірлік стратегиямен және патриотизмнің жоғары сезімімен тұлғаны қалыптастыру арқылы ұлттық сәйкестікті сақтау»

«Рухани жаңғыру» бағдарламасының орындалуы және Елбасы мақаласының негізгі бағыттары бойынша Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласы жобасы іске қосылатын болады, ол студенттердің отансүйгіштік сезімін, белсенді азаматтығын, салауатты өмір салтын дамытуға бағытталған 10-дан астам маңызды әлеуметтік жобаларды жүзеге асыруды көздейді.

Колледж студенттерін жергілікті билік органдарына, жастар ісі жөніндегі комитеттерге, еріктілер мектептеріне, спорт клубтарына және іс-шараларға тарту жалғасады.

Студенттер арасында құқық бұзушылықты болдырмау мақсатында ТжКБ-ның барлық ұйымдары құқықтық сауаттылық, әлеуметтік жауапкершілік, салауатты өмір салты, рухани-адамгершілік дамуын қалыптастыруға бағытталған іс-шараларды қамтитын «Жас сарбаз» мамандандырылған топтарын құрады.

Қоғамдық тәртіпті қорғау, қылмыстың алдын алу, бос уақытты ұйымдастыру жөніндегі іс-шараларды жетілдіруге арналған спорт клубтарына, студенттік белсенділікке қатысуды жалғастыру.

Шаралар:

- ТжКБ ұйымдарында мемлекеттік жастар саясаты саласындағы іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу;

- ТжКБ ұйымдарында жастар ісі жөніндегі комитеттердің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

- ТжКБ оқушылары арасында спорттық іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу;

- «Рухани зарубы» бағдарламасын іске асыру шеңберінде «Zhastar KZ»  жобасын жүзеге асыру.

 

3-стратегиялық бағыт.  Жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім

1-басым бағыт «Бәсекеге қабілетті кадрларды сапалы даярлауды қамтамасыз ету»

Мемлекеттік білім беру тапсырысын қалыптастыру, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлаудың мазмұны мен құрылымы өңірлік ерекшеліктерді ескере отырып, еңбек нарығының қажеттіліктеріне сәйкес, сондай-ақ ұлттық біліктілік шеңбері мен кәсіптік стандарттарда айқындалған құзыреттер мен дескрипторлар негізінде жүзеге асырылатын және жаңартылатын болады.

Инновациялық экономика үшін кадрларды даярлау мақсатында бакалавриаттың білім беру бағдарламаларының мазмұнына кәсіпкерлік білім беру имплементацияланатын болады, бұл жоғары оқу орындарының студенттеріне кәсіпкерлік құзыреттер беретін пәндерді (модульдерді) енгізуді білдіреді.

Білім беру бағдарламалары жетекші шетелдік серіктес жоғары оқу орындарымен бірлесіп әзірленетін болады.

Конкурстық негізде жоғары технологиялық және ғылымды қажетсінетін өндірістерді құру үшін экономиканың басым салаларында ғылыми зерттеулер жүргізілетін болады.

2021 жылдан бастап орта білім берудің жаңартылған мазмұнын ескере отырып, тест тапсырмаларының мазмұны қайта қаралатын болады.

Үміткердің жоғары оқу орнын таңдау құқығын бере отырып, докторантураға қабылдау тетігі жетілдірілетін болады.

Ақылы негізде жоғары білім алуға қол жеткізуді кеңейту мақсатында үміткердің түсу емтихандарының нысанын таңдау құқығын беру жөніндегі мәселе пысықталатын болады.

Өңірлерді кадрлармен қамтамасыз ету мақсатында олардың әлеуметтік-экономикалық дамуын ескере отырып, ЖАО - ға нысаналы трансферттер жолымен "Мәңгілік Ел жастары-индустрияға" әлеуметтік жобасының білім беру гранттарын беру мәселесі пысықталатын болады.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар Студенттер үшін (пандустар, көтергіштер, лифтілер, сондай-ақ ақпараттық және кітапханалық ресурстармен қамтамасыз ету және басқалар) тең жағдайлар жасау және кедергісіз қол жеткізу жөніндегі жұмыс жалғастырылатын болады.

Студенттердің, магистранттар мен докторанттардың оқу кезеңінде жатақханалардағы төсек-орындармен, оның ішінде МЖӘ шеңберінде қамтамасыз етуге мемлекеттік тапсырысты орналастыру жолымен тұру жағдайлары жақсаратын болады.

Білім беру қызметтерін қамтитын өнімділікті арттыра отырып, қызметтер экспортын жаңғырту және кеңейту жөніндегі жұмыс жалғасатын болады.

Шаралар:

- жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын бөлу және орналастыру;

- оқыту нәтижелеріне бағытталған және білім алушыларға құзыреттілік беретін, жұмыс берушілердің болжамдарына сәйкес келетін білім беру бағдарламаларын әзірлеу, оның ішінде шетелдік серіктес жоғары оқу орындарымен және ғылыми орталықтармен бірлесіп;

 

- мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп түлектерді жұмысқа орналастыру бойынша жұмыс берушілермен байланысты нығайту және кеңейту;

- бәсекеге қабілетті кадрларды даярлау мәселелері бойынша ақпараттық кампаниялар өткізу;

- еліміздің жоғары оқу орындарына шетелдік студенттерді тарту.

 

2-басым бағыт «Әлемдік үрдістер контекстінде жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім мазмұнын жаңғырту»

 

Академиялық дербестікті кеңейту шеңберінде таңдау бойынша компонент бакалавриатта 80% – ға дейін, магистратурада 85% – ға дейін, докторантурада 95% - ға дейін ұлғайтылады. Бұл жоғары оқу орындарының білім беру бағдарламаларын қалыптастыруда, оның ішінде жалпы білім беретін пәндер циклы бойынша, интеграцияланған модульдерді немесе пәндер бағдарламаларын, сондай-ақ пәнаралық білім беру бағдарламаларын әзірлеуде академиялық дербестігін көздейді. Студентке бағытталған оқыту жоғары оқу орындарының білім беру қызметінің негізгі трендіне айналады.

Жеке қаржыландыруды тарту шеңберінде жоғары оқу орындары мен компаниялардың өзара іс-қимылын ұйымдастыру жоспарлануда. Компаниялар тарапынан әріптестік үлес білім беру гранттарын қоса қаржыландыруды, тағылымдамадан өту мүмкіндігін, тәлімгерлік жүйесін, тренингтер мен практикалық оқыту іс-шараларын өткізу үшін алаңдар беруді қамтитын болады.

Астана қаласында Халықаралық ІТ және гуманитарлық-педагогикалық және медициналық университетті, сондай-ақ Әлемдік университеттер кампустарын ашу мәселесі пысықталатын болады.

Жоғары оқу орындарына оқу бағдарламаларын әзірлеуге, кадр жұмысын ұйымдастыруға, сондай-ақ бюджетті басқаруға дербестік берілетін болады.

Жоғары оқу орындарын басқаруға белсенді қатысатын, академиялық, операциялық және қаржылық қызметті бақылауды жүзеге асыратын, сондай-ақ жоғары оқу орны басшылығы қызметінің тиімділігіне баға беретін бақылау кеңестерінің рөлі арттырылатын болады.

Сондай-ақ білім беру бағдарламалары жаңа экономиканың сұраныстарына халықаралық стандарттарды ескере отырып өзектілендірілетін болады, педагог кадрларды даярлау мен уәждемелеу сапасын арттыру жөнінде шаралар қабылданатын болады.

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің бағдарламалары үш тілде, бірінші кезекте техникалық, педагогикалық және жаратылыстану-ғылыми мамандықтар бойынша іске асырылатын болады.

Оқытушылардың тілдік деңгейін арттыру үшін біліктілікті арттыру курстары, жаппай онлайн-курстар, қашықтықтан оқыту технологиялары көзделеді. Сонымен қатар, оқытушыларды, студенттерді, магистранттар мен докторанттарды ағылшын тіліне оқыту курстары ұйымдастырылады.

Сондай-ақ тілдік дайындық деңгейін арттыру үшін жоғары оқу орындарындағы дайындық бөліміне гранттар бөлінеді (жыл сайын конкурстық негізде 450 орын).

Сабақ беруге ЖОО-нан, ҒЗИ-дан және өндірістен үздік отандық және шетелдік мамандар тартылатын болады.

Академиялық ұтқырлықты, оның ішінде Эразмус+ жобаларына қазақстандық жоғары оқу орындары мен олардың білім алушыларының белсенді қатысуы есебінен және шетелдік студенттердің қазақстандық жоғары оқу орындарына оқуға келуі есебінен дамытуды жалғастырады.

Жоғары оқу орындарын мемлекеттік аттестаттаудан тәуелсіз аккредиттеуге толық көшу жөніндегі жұмыс жалғастырылатын болады.

Шаралар:

- жоғары оқу орындарына қабылдау ережелерін жетілдіру;

- жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша үш тілде оқыту;

- оқытушылар мен білім алушылардың тілдік құзыреттілігін арттыру бойынша қашықтықтан оқыту технологиялары, біліктілікті арттыру курстары, тағылымдамалар;

- академиялық дербестік беру шарты ретінде жоғары оқу орындарының халықаралық аккредиттеуден өтуі бойынша жұмысты жандандыру;

- жоғары оқу орындарының қаражаты есебінен әлемдік үрдістер контекстінде жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мазмұнын жаңғырту мәселелері бойынша ақпараттық кампаниялар өткізу.

 

3-басым бағыт «Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді дамыту менеджменті мен мониторингін жетілдіру»

Азаматтық жоғары оқу орындарында академиялық және басқарушылық дербестік мәселелерінде Назарбаев Университетінің тәжірибесін кезең-кезеңмен енгізу жалғастырылады. Жоғары оқу орындарының әкімшілігі мен оқытушылары тиісті біліктілікті арттыру курстары арқылы, оның ішінде бюджеттен тыс қаражат есебінен академиялық және басқарушылық дербестік жағдайында жұмыс істеу үшін оқытылады.

Институционалдық деңгейді қоса алғанда, білім берудегі менеджмент одан әрі жетілдірілетін болады. Бұл басқарудың корпоративтік принциптерімен (қадағалау немесе қамқоршылық кеңестер, директорлар кеңестері) жоғары оқу орындарының санын ұлғайту, жоғары оқу орындарының топ-менеджментіне шетелдік мамандарды тарту, меншік нысанына қарамастан барлық азаматтық жоғары оқу орындарының басшы құрамының жоғары білім берудегі қазіргі заманғы менеджмент бойынша біліктілікті арттыру курстарынан, оның ішінде бюджеттен тыс қаражат есебінен өтуін көздейді.

Мемлекеттік жоғары оқу орындарын мемлекет 100% қатысатын коммерциялық емес Акционерлік қоғамдар етіп қайта құру жөніндегі жұмыс жалғасатын болады.

Шаралар:

- азаматтық ЖОО-да академиялық және басқарушылық дербестік мәселелерінде Назарбаев Университетінің тәжірибесін кезең-кезеңмен енгізу;

- азаматтық ЖОО ректорларының қоғам алдында жыл сайынғы есеп беру практикасын енгізу;

- ЖОО-ның жаңа ұйымдық-құқықтық нысанына көшу мәселелері бойынша ақпараттық кампаниялар өткізу.

 

4-басым бағыт «Жоғары оқу орындарының инфрақұрылымын дамыту»

Ғылыми зерттеулер нәтижелерін коммерцияландыру үшін жағдай жасау тиісті инфрақұрылымның болуын көздейді, сондықтан ЖОО-да коммерцияландыру кеңселері, технопарктер, бизнес-инкубаторлар және басқа да инновациялық құрылымдар құрылатын болады.

Гранттық қаржыландыру, мемлекеттік-жеке меншік әріптестік шеңберінде жоғары оқу орындарының ғылыми жобаларын коммерцияландыру тетігі әзірленетін болады.

ГИПЕР-2 базалық жоғары оқу орындары ЖОО, ғылыми ұйым және бизнес арасында үшжақты келісімдер жасасу жолымен қаржыландырылатын ғылыми жобаларды іске асыруға қатысатын болады. Оқыту бағдарламаларының сапасы артады және өндіріспен неғұрлым тығыз өзара іс-қимыл қамтамасыз етіледі.

Университеттердің инфрақұрылымын жетілдіру, оның ішінде                               М. Қозыбаев Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті ШЖҚ-ғы РМК жаңа оқу-зертханалық корпусын салу есебінен жұмыстар жалғастырылатын болады.

Шаралар:

- жоғары оқу орындарының инновациялық құрылымдарды құруы, мониторинг және олардың жұмыс істеу тиімділігін бағалау;

- базалық жоғары оқу орындарының ПИИР-2 ЖОО, ғылыми ұйым және бизнес арасында үш жақты келісімдер жасауы және іске асыруы;

- педагогикалық білім беру мазмұнын жаңғырту бойынша Дүниежүзілік Банктің жобасын жүзеге асыру;

- мемлекеттік университетті қазіргі заманғы оқу жағдайларымен қамтамасыз ету, жаңа оқу - зертханалық жабдықтарды сатып алу, оқыту сапасын арттыру, «М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті» ШЖҚ-ғы РМК оқу-зертханалық корпусының құрылысын салу, оқыту бағдарламаларын қолданбалы дамыту, білім алушыларды ғылыми ортаға тарту және шетелдік студенттердің үлесін арттыру.

.

 

4-стратегиялық бағыт  Ғылымды дамыту

 

1 -басым бағыт «Ғылымның зияткерлік әлеуетін дамыту»

Ғылыми әлеуеттің бәсекеге қабілеттілігін қойылған міндеттерді шешуге мүмкіндік беретін деңгейге дейін арттыру.

Дарынды жастарды қолдау және отандық ғылымның ұтқырлығы деңгейін дамыту арқылы ғалымдардың мәртебесін арттыру.

Ғылыми гранттар шеңберінде квоталар бөле отырып, біздің жас ғалымдарды қолдау жөніндегі жүйелі саясат. Жас ғалымдардың қызметін қозғайтын мәселелер бөлігінде ғылыми, ғылыми-техникалық қызмет және ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі шараларды әзірлеу.

Әл-Фараби атындағы ғылым мен техника саласындағы мемлекеттік сыйлық, атаулы сыйлықтар мен мемлекеттік ғылыми стипендиялар беру.

Докторанттар мен магистранттарды дайындау үшін білім, ғылым және өндірістің интеграциясы.

Шаралар:

- ғылыми, ғылыми-техникалық және ғылыми-педагогикалық ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз ету, оның ішінде ғылыми-техникалық ақпараттың халықаралық базасына қол жеткізуді қамтамасыз ету;

- әл-Фараби атындағы ғылым мен техника саласындағы мемлекеттік сыйлық беру жолымен қазақстандық ғалымдардың қызметін ынталандыру;

- жас ғалымдардың іргелі және қолданбалы зерттеулерін гранттық қаржыландыруды ұлғайту. 

- ҚР БҒМ жанындағы Жас ғалымдар кеңесінің қызметін қамтамасыз ету..

 

2-басым бағыт «Ғылыми инфрақұрылымды жаңғырту және ғылымды цифрландыру»

Ғылымды мемлекеттік қаржыландырудың тиімділігін арттыру және ғылымның стратегиялық менеджментін енгізу.

Ғылыми ұйымдардың жаңа түрін қалыптастыру (ұйымдық-құқықтық нысанын өзгерту, корпоративтік басқаруды енгізу).

Ғылыми ұйымдарға зерттеу дербестігін беру.

Зерттеулерді басқарудың инновациялық процестерін қолдану

Шаралар:

- халықаралық ғылыми гранттар мен жобалар туралы ақпараттың интернет – платформа-агрегаторын құруды аяқтау;

- Ұлттық ақпараттық жүйені құру - E-science;

- ғылыми ұйымдардың сандық ресурстарын дамыту;

- ҒЗТКЖ, өнеркәсіп, технология, бәсекеге қабілеттілік арасындағы байланыстар бойынша деректер базасын қалыптастыру;

- ғылыми ұйымдарда кадр саясаты мен жоспарлау жүйесін жаңғырту.

3-басым бағыты «Әлемдік ғылыми кеңістікке ықпалдасу және ғылыми әзірлемелердің қажеттілігін арттыру»

Басым зерттеулерге ресурстарды шоғырландыру және нәтижелердің әлеуметтік-экономикалық дамуға әсерін бағалау жүйесін құру.

Ғылыми ұйымдардың транспаренттілігі және қоғамға есеп беруі ретінде ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз ету жолымен ғылымның ашықтығын жасау. Қоғамға қазақстандық ғалымдар мен ғылыми ұйымдардың қызметін бағалауға мүмкіндік беру, ғылыми зерттеулердің өзектілігін және қоғамның қажеттілігін анықтау үшін іске асырылатын жобалар бойынша ғылыми ұйымдардың жыл сайынғы есептерін енгізу.

Халықаралық интеграция ғылыми-техникалық ынтымақтастық жөніндегі халықаралық комиссиялар (кіші комитеттер, кіші комиссиялар, жұмыс тобы) шеңберінде және ғылым мен техника саласындағы екі жақты негізде халықаралық ұйымдармен жүзеге асырылатын болады.

Ғылыми және ғылыми-техникалық қызмет саласында халықаралық ұйымдармен және әлемнің бәсекеге қабілетті 30 елдерімен тұрақты негізде ынтымақтастық жалғастырылатын болады.

Шаралар:

- ХҒТО-мен, сондай-ақ ғылыми-техникалық ынтымақтастық жөніндегі халықаралық комиссиялардың (кіші комитеттердің, кіші комиссиялардың, жұмыс тобының) бірлескен отырыстарында мақұлданған Халықаралық ғылыми-техникалық бағдарламалар мен ғылыми жобалар шеңберінде халықаралық жобаларды бірлесіп іске асыру;

- шетелдік ғылыми ұйымдармен ғылыми-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыру;

- ғылыми зерттеулерді гранттық, бағдарламалық-нысаналы, базалық қаржыландыру жүйесін дамыту;

- коммерцияландыру жобаларының өнімдерін сатуға қол жеткізу;

- форсайттық зерттеулер жүргізу;

- ғылыми ұйымдардың, ғалымдардың ғылыми-зерттеу қызметіне рейтингтік бағалау жүргізу;

- қолданбалы ғылыми зерттеулерді ағылшын тіліне кезең-кезеңімен көшуді жүзеге асыру;

- шетелдік ресурстарға отандық ғылыми журналдарды ағылшын тілінде жылжыту.

 

 

4-бөлім. Стратегиялық және бюджеттік жоспарлаудың өзара байланысының құрылысы

 

"Қазақстан-2050" Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты, Қазақстанның әлемнің ең дамыған 30 мемлекетінің қатарына кіруі жөніндегі тұжырымдама

Мемлекеттік органдардың құрылымы алда тұрған міндеттерді шешуге сәйкес болуы және Стратегия – 2050 мақсаттарын іске асыруды қамтамасыз етуі тиіс. Барлық әлем елдері сияқты Қазақстанға да мектепке дейінгі білім берудің жаңа әдістеріне көшу қажет. Балаларды мектепке дейінгі біліммен және тәрбиемен 100% қамтуға қол жеткізу. Білім беру саласында 2030 жылға қарай 6 жасқа дейінгі балалар мектепке дейінгі сапалы біліммен және тәрбиемен толық қамтылатын болады. Мектепке дейінгі білім беру мен тәрбиелеу бағдарламалары халықаралық практикада пайдаланылатын үздік стандарттар мен әдіснамаларға сай келетін болады.

PISA, TIMSS сияқты немесе соларға ұқсас мектептегі білім беру сапасын бағалау индекстері бойынша Қазақстан рейтингтері өте жоғары 30 елдің қатарына кіреді. 2050 жылға қарай қазақстандық мектептердің түлектері қазақ, ағылшын және орыс тілдерін еркін меңгеретін болады. Орта білім беру жүйесін дамыту үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестік желісін құру. Біздің жерімізде туған кез келген сәби – қазақстандық. Сондықтан мемлекет оны қамқорлығына алуға тиіс. Білім беру саясаты функционалды сауаттылықты түбегейлі арттыруға, заманауи құзыреттілікті қалыптастыруға, жас буынды сындарлы әлеуметтендіруге, бүкіл өмір бойы білім алудың қолжетімділігіне, сондай-ақ оқыту сапасындағы өңірлік теңсіздікті төмендетуге бағытталатын болады. Мемлекетіміз бен қоғамымыз жетім балалардың асырап алынуын және отбасы үлгісіндегі балалар үйлерінің салынуын көтермелеуі қажет. Практикалық дағдыларды оқыту және практикалық  біліктілікті алу  бойынша бағдарламаларды қоса отырып, орта білім берудің оқу жоспарларының бағыты мен екпінін өзгерту.

2030 жылға қарай орта, кәсіптік-техникалық және жоғары білім беретін барлық ұйымдарда корпоративтік басқару және академиялық дербестік қағидаттары енгізілетін болады. Кәсіптік-техникалық беру жүйесін дамыту еңбек нарығының бұрыннан бар және болашақ қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталатын болады. Кәсіпкерлікке бағдарланған оқу бағдарламаларын, білім беру курстары мен институттарын құру.

2030 жылға қарай орта, кәсіптік-техникалық және жоғары білім беретін барлық ұйымдарда корпоративтік басқару және академиялық дербестік қағидаттары енгізілетін болады. Жоғары және орта білім беру жүйесін дамыту үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестік желісін құру. Елдің басты университеттері әлемнің жүз жетекші ЖОО қатарына кіреді. Педагогикалық шеберліктің және білім беру технологиясының үздік әлемдік практикалары енгізілетін болады, сондай-ақ үздік шетелдік профессорлар мен мамандар тартылатын болады. Жоғары білім беру жүйесін дамыту еңбек нарығының бұрыннан бар және болашақ қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталатын болады. Астана, Алматы және Шымкент сияқты агломерациялардағы университеттерде инновациялық әлеуетті дамытуға ерекше көңіл бөлінбек. Университеттерде инновациялық қызметті қаржыландыру қосылған құн тізбегінің барлық деңгейін – инновациялық әлеуетті және зерттеулерді дамытуды, технологияларды коммерцияландыруды, стартаптарды қолдауды қамтитын болады.

Экономиканың жаңа жоғары технологиялық салаларын құру  ғылымды қаржыландырудың ІЖӨ 3 пайызынан кем емес деңгейге дейін өсуін қажет етеді. Технологиялық парктердің жұмысын, әсіресе ірі қалалық агломерацияларда, ең алдымен Астана және  Алматы қалаларында  жандандыру қажет. Елде инновациялық белсенділік артады және ғылыми-зерттеу әзірлемелеріне жұмсалатын шығыстар ұлғаяды. Ғылыми зерттеулер мен әзірлемелерге жұмсалатын ішкі шығындар көлемінің ІЖӨ-ге қатынасы 0,2%-дан 3%-ға дейін өседі, бұл Қазақстанды ғылымды қажетсінетін экономикасы бар елдердің даму деңгейіне жақындатады.

­

­

­

­

­

Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары

1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі білім берумен қамтуды арттыру мақсатында МЖӘ тетігін пайдалана отырып, жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдар желісін дамыту жалғастырылады. Денсаулықты қамтамасыз етуге, ұтымды тамақтануға, қауіпсіздік пен ерте жастан когнитивтік, әлеуметтік дағдыларға және өз бетімен оқу дағдыларына оқытуға бағытталған балаларды ерте дамытудың кешенді жүйесі қалыптастырылатын болады.       Ғылыми жетістіктерге және ерте жастан тәрбиелеу мен оқытудың озық практикасына негізделген жаңа тиімді білім беру бағдарламалары енгізіледі. Ата-аналарды балаларды ерте жастан тәрбиелеу мен оқыту бойынша ақпараттық оқыту мен үйрету бағдарламасы іске асырылатын болады. Балаларды бала бақшаларға қабылдау процесі автоматтандырылатын болады. Мектепке дейінгі мекемелердің педагогикалық кадрларының сапалық құрамын жақсартуға ерекше назар аударылатын болады. «Мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту» мамандығы бойынша жоғары оқу орындары мен колледждерде педагогикалық кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын кезең-кезеңімен ұлғайту жоспарлануда.

Балаларды бастауыш білім алуға дайындау үшін мектепке дейінгі және бастауыш білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыруда сабақтастық жасалатын болады. Ерекше білім берілуіне қажеттіліктері бар адамдар үшін барлық білім беру деңгейіне қол жеткізуді қамтамасыз ету жұмыстары жүргізілетін болады, жан басына қаржыландыру шеңберінде қаржыландырудың жоғарылатылған нормативі көзделетін болады, оларды оқытуға арналған мемлекеттік тапсырыс ұлғаятын болады. Инклюзивті білім беруді психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу қамтамасыз етілетін болады, арнайы кабинеттер құрылады. Орта білім беру жүйесіне оқушылардың бойында функционалдық сауаттылықты, сыни ойлауды, нақты өмірде білім мен дағдыларды қолдану қабілеттерін қалыптастыруға бағдарланған жаңартылған мазмұнды енгізу жалғастырылады. Оқу бағдарламаларына жаңа технологияларды, ғылыми инновацияларды, математикалық модельдеуді, бағдарламалауды, робот техникасын және бастапқы технологиялық даярлықты дамытуға бағытталған STEM-элементтері қосылатын болады. Бұл үшін қосымша білім беру бағдарламалары, сыныптан тыс іс-шаралар, ғылыми үйірмелер мен сыныптан тыс сабақтар ұйымдастырылады, барлық қажетті инфрақұрылымы және оларды күтіп-ұстау тетіктері бар балалар технопарктері мен бизнес-инкубаторлар желісі құрылады. Жоғары сыныптарда бірқатар пәндер ағылшын тілінде оқытылатын болады. 12 жылдық білім беру жүйесіне көшу апробациялау мен педагогикалық және ата-аналар қоғамдастықтарымен кең талқылау қорытындылары бойынша жүзеге асырылатын болады. Орта білім беру ұйымдарының басқарушылық және қаржылық қызметіне қоғамдық бақылауды жүзеге асыру мақсатында қамқоршылық кеңестер өкілеттіктерінің спектрі кеңейтілетін болады. Қамқоршылық кеңестер мектептер мен балалар үйлерінің ішкі өмірін ұйымдастырудағы маңызды органдардың бірі болады, мектептердің өзін-өзі бағалау рәсімдері жетілдірілетін болады. Мектептерді мемлекеттік бақылау білім беру саласындағы заңнамаға сәйкес жүзеге асырылатын болады. Барлық толық жинақталған қалалық мектептерде білім беру мекемелерінің шығындарын қаржыландырудан – «әрбір оқушыға бекітілетін ақша» қағидаты бойынша оқушылардың санына байланысты оларды оқытуға арналған шығындарды қаржыландыруды көздейтін жан басына шаққандағы қаржыландыру тетігі енгізілетін болады. Бұл білім беру ұйымдары арасындағы бәсекелестікті және білім беру қызметінің сапасын арттыруға мүмкіндік береді. Бұл ретте, білім беру тапсырысы меншік нысанына қарамастан мектептерде орналастырылатын болады, бұл жеке секторды жеке мектептер желісін кеңейтуге ынталандыратын болады. Мектептердің СанЕжН мен ҚНжЕ қайта қаралады, мектептерді сенімгерлік басқаруға беру мәселесі пысықталатын болады. Орта білім беруде электрондық күнделіктер мен журналдар енгізілетін болады.  Мұғалімдерге еңбекақы төлеу деңгейі жаңартылған мазмұнға көшу және мұғалімдердің біліктілік деңгейі ескеріле отырып, кезең-кезеңімен артатын болады. Бұдан басқа, үлгілік оқу жоспарларын қайта қарау педагогикалық қызметкерлерге нормативтік оқу жүктемесін төмендетуге мүмкіндік береді, бұл оқыту сапасын, педагогтерді кәсіптік даярлау мен қайта даярлау деңгейін арттырады, сондай-ақ мұғалімдерге қосымша ақылы білім беру қызметтерін көрсету үшін жағдайлар жасайды. Жаңа оқыту әдістерін енгізу, оның ішінде цифрлық технологияларды пайдалану және ағылшын тілінде оқыту мақсатында педагогикалық кадрларды даярлауға арналған оқу жоспарлары мен білім беру бағдарламалары жаңартылатын болады. Жаңартылған жоспарлар мен бағдарламалар бойынша оқытушы құрамның біліктілігін арттыру бойынша қажетті тренингтер өткізілетін болады.    Санаттар арасындағы алшақтықтың ұлғаюына байланысты мұғалімдер үшін біліктілік деңгейін ескеретін жаңа санаттар торы енгізілетін болады. Санаттар кәсіптік даярлық деңгейін, құзыреттіліктерін, жеке қасиеттерін бағалайтын ұлттық біліктілік тестілеуінің қорытындысы бойынша берілетін және расталатын болады.

Барлық тілек білдірушілерге жұмыс біліктілігі, оның ішінде курстық даярлық бойынша тегін техникалық және кәсіптік білім алу тетігі кеңейтіледі. Курстық даярлықпен барлық тілек білдірушілер, оның ішінде біліктілігі жоқ жастар, аз қамтылған отбасылардың балалары, жұмыссыздар, мемлекеттік бюджет қаражаты, сондай-ақ жұмыс берушілер есебінен оқу орталықтары мен колледждер базасында өз бетінше жұмыспен қамтылған адамдар қамтылады. ТжКБ жүйесінде жұмыс берушілердің қатысуымен және жаңа кәсіби стандарттар негізінде әзірленген WorldSkills халықаралық талаптарын, робот техникасын, цифрлық дағдыларды, көптілділікті ескеретін жаңартылған білім беру бағдарламалары енгізілетін болады. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берумен сабақтастықты қамтамасыз ету үшін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру жүйесінде оқытудың кредиттік-модульдік технологиясына көшу жүзеге асырылатын болады. ТжКБ жүйесінде халықаралық және кәсіби стандарттарға сәйкес келетін білім беру бағдарламаларын әзірлеу және тарату базалық колледждер мен кәсіпорындармен бірлесіп құрылған құзыреттілік орталықтары арқылы жүзеге асырылатын болады. Кадрларды даярлауды жүйелендіру мақсатында ТжКБ оқу орындарын бейіндеу бойынша жұмыстар жалғастырылады. Жұмыс берушілердің жәрдемімен ТжКБ білім беру бағдарламаларын өзектілендіру үшін қазіргі бағдарламаларға бағалау жүргізілетін болады, оның қорытындысы бойынша неғұрлым талап етілетін мамандықтар бойынша білім беру бағдарламаларының тізілімін жаңарту жоспарлануда. ТжКБ жүйесінде жан басына шаққандағы қаржыландыру нормативтері қайта қаралып, ТжКБ ұйымдарын сенімгерлік басқаруға беру мәселесі пысықталатын болады. Дуальді оқыту шеңберінде студенттерге практикалық сабақтарды бергені және ұйымдастырғаны үшін қосымша ақы түрінде өндірістен инженерлік-педагогикалық кадрларды тарту үшін ынталандыру шаралары көзделетін болады. ТжКБ жүйесінің педагогикалық кадрлары мен басшыларын қайта даярлау үшін практикалық бағдарлануды және кәсіби-тұлғалық әлеуетті дамытуды көздейтін инженерлік-педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттырудың жаңа моделі енгізіледі. Өндірістен келген мамандарды педагогикалық шеберлікке оқытқанда WordSkills стандарттарын пайдалану жоспарлануда.

Жоғары оқу орнының ақылы бөліміне еркін түсу мақсатында талапкерлерге оқуға түсу емтихандарының нысанын таңдау құқығы берілетін болады. Жұмыс берушілердің жәрдемімен жоғары білім беру бағдарламаларын өзектілендіру үшін қазіргі бағдарламаларға бағалау жүргізілетін болады, оның қорытындысы бойынша неғұрлым талап етілетін мамандықтар бойынша білім беру бағдарламаларының тізілімін жаңарту жоспарлануда. Мемлекеттік білім беру тапсырысының құрылымы кадрларға болжанатын қажеттіліктер мен бизнестің қатысуымен айқындалатын салалар арасындағы жұмыспен қамтылғандардың болжамды ағындары бойынша деректер ескеріле отырып, қайта қаралатын болады. ЖОО студенттеріне негізгі білім беру бағдарламаларын игеру кезеңінде қосымша біліктілік алу мүмкіндігі берілетін болады. Оқу орындарын орталықсыздандыру және олардың академиялық, басқарушылық дербестігін арттыру саясаты жалғасады. Жоғары оқу орындарына оқу бағдарламаларын әзірлеуде, кадрлық жұмысты ұйымдастыруда, бюджетті басқаруда дербестік ұсынылады. Студенттерді жалға алу процесіне дайындауға және практикадан өтуге, одан әрі жұмысқа орналасуға жәрдемдесу үшін ЖОО-ның кәсіби бағдарлану офистері өзектілендірілетін болады. Сондай-ақ, жыл сайын түлектер мен жұмыс берушілерді жыл сайынғы бағалаудың негізінде білім беру бағдарламалары мен жоғары оқу орындарының рейтингі жүргізілетін болады. Бұл білім беру сапасын және білім беру бағдарламаларының бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді. Жеке қаржыландыруды тарту шеңберінде жоғары оқу орындары мен компаниялардың өзара іс-қимылын ұйымдастыру жоспарлануда. Компания тарапынан әріптестік үлес қосу білім беру гранттарын бірлесіп қаржыландыруды, тағылымдамадан өту мүмкіндігін, тәлімгерлік жүйесін, тренингтер мен практикалық оқу іс-шараларын өткізу үшін алаңдар беруді қамтитын болады. Жоғары білікті педагогикалық кадрлардың жаңа буынын тәрбиелеу үшін, тәлімгер-педагогтерді ынталандыру шараларын қоса алғанда, оқу орындарында тәлімгерлік жүйесі қайта іске қосылатын болады. Өңірлік оқу орындары мен алдыңғы қатарлы оқу орындарындағы (Назарбаев Университеті, ҚМЭБИ, ҚБТУ, Назарбаев Зияткерлік мектептері және басқалар сияқты) педагогикалық кадрлар арасында білім алмасу жалғастырылады. Оқытушылар құрамы үшін халықаралық алмасу бағдарламасы ұйымдастырылады, бұл ретте озық педагогикалық практикалар мен цифрлық және технологиялық дағдыларды дамытуға, ағылшын тілін зерделеуге ерекше назар аударылатын болады. Ағылшын тілінде мамандандырылған пәндерді оқытуға қабілетті педагогтерді даярлау мен қайта даярлаудың барабар деңгейі мен мерзімдері қамтамасыз етілетін болады. Сондай-ақ, цифрлық технологияларды ескере отырып, мұғалімдер үшін біліктілікті арттыру курстары ұйымдастырылады. Педагогтердің педагогикалық шеберлігін арттыру және озық оқу орындарының тәжірибесін тарату үшін білім берудің онлайн-платформасы құрылады. Бұл шара өңірлердегі педагогтердің үздік білім беру материалдарын алуына ықпал етеді. Елді білікті педагог кадрлармен қамтамасыз ету үшін университеттерде педагогика кафедралары мен факультеттері дамытылады. Білім берудің барлық деңгейлерінде математикалық және жаратылыстану ғылымдарын оқыту сапасы жақсартылады. Еңбек күші тапшы өңірлерді педагогикалық кадрлармен толықтыру «Мәңгілік Ел жастары – индустрияға» атты әлеуметтік жобаны іске асыру шеңберінде жалғасады. Жыл сайын еңбек күші артық өңірлердің жастарынан педагог кадрларды даярлауға еңбек күші тапшы бар өңірлердің жоғары оқу орындары үшін мемлекеттік білім беру тапсырысы көзделетін болады. Бұдан әрі жобаны іске асыру шеңберінде магистранттар мен докторанттарды даярлауға басты назар бағытталатын болады. Қазақстан Орталық Азияның білім беру хабына айналуға ұмтылатын болады. Қазақстандық жоғары оқу орындарына шетел студенттерін тарту бойынша жұмыс жүргізіледі. Бұл үшін университеттер өзіне тән, әлемдік стандарттарға сәйкес келетін қазіргі заманғы инфрақұрылымы бар халықаралық деңгейге қол жеткізу үшін барлық жағдайларды жасайтын болады. Шетелдік әріптестермен: бірлескен білім беру бағдарламаларын енгізуде, шетелдік оқытушыларды, топ-менеджерлер мен студенттерді тартуға, ғылыми жобаларды іске асыруда, әріптестердің университетті басқаруға қатысуы үшін әлемдік университеттердің кампустарын ашуда кеңінен ынтымақтастық болжанады. Шетелде (талапкерлерді тарту әлеуеті неғұрлым үлкен елдерде) қазақстандық форумдар, көрмелер және білім күндерін өткізу практикасы кеңінен жүргізілетін болады. Ағылшын тіліндегі білім беру бағдарламаларының саны, ағылшын тілінде сөйлетін мамандарды даярлауға берілетін гранттар үлесі артады, ағылшын тілінде оқыту үшін профессор-оқытушылар құрамының біліктілігі арттырылады, ағылшын тілінде оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер әзірленетін болады. Ғылыми-зерттеу институттары мен жоғары оқу орындары арасында кооперацияны арттыру жұмысы (пилоттық жобалар шеңберінде) жалғасады, оның мақсаты студенттерді зерттеу жұмысына, ал ғылыми-зерттеу институттарының профессор-оқытушылар құрамын жоғары оқу орындарында сабақ беруге тарту болып табылады. Бұл студенттер үшін оқытудың зерттеу және қолданбалы бөлігін арттырады – оларды инновациялар мен технологияларды әзірлеу және ендіру процесіне тартады. Жоғары білім беру жүйесіндегі шетелдік студенттер үлесі, %.  QS-WUR, ТОП-200, Times Higher Education-500, Shanghai Academic Ranking-500 сияқты жалпыға танылған  кемінде екі халықаралық рейтингте көрінген Қазақстанның жоғары оқу орындарының саны.

Қолданыстағы ғылыми зерттеулер жүйесі технологиялық жаңғыртуды белсенді қолдауға қайта бағдарланатын болады. Мемлекет ғылыми-зерттеу жобаларына, ғылыми және/немесе ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін (бұдан әрі – ҒҒТҚН) коммерцияландыруға гранттар беру кезінде бірлесіп қаржыландыру тетігі арқылы ғылымды өндіріспен байланысқа бағдарлайды. Жас ғалымдарды қолдау гранттық қаржыландыру үшін өткізілетін конкурстар шеңберінде, сондай-ақ тікелей ЖОО-лар мен ғылыми ұйымдар ішінде жүзеге асырылады. Барлық кезеңдерде жас ғалымдарды белсенді қолдау PhD-ге және тағылымдамаларға гранттар санын ұлғайту, жас ғалымдар топтары үшін ғылыми гранттар бөлу, қазақстандық жобаларды іске асыру үшін шетелдік ғалымдарды тарту арқылы жүзеге асырылады. Қазақстандық ғалымдардың Қазақстан үшін маңызы бар халықаралық бағдарламалар мен жобаларға қатысу пайызы артады. Міндетті түрде қазақ және ағылшын тілдеріндегі нұсқалары бар 3-4 ғылыми-танымал бұқаралық журналды немесе интернет-басылымдарды дамыту арқылы отандық ғылымды әлемдік ғылыми кеңістікке интеграциялау бойынша жұмыс жалғасады. Кемінде 1-2 қазақстандық ғылыми журнал, оның ішінде ағылшын тілінде басылып шығатын болады және оны ең ірі ғылыми базалар индекстейтін болады. Ғылыми әзірлемелер нәтижелерінің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігіне ықпал ететін қолданыстағы тетіктер мен процестерді жетілдіру, оның ішінде ғылымды үш жылдық бюджеттеуге көшу (үшжылдық шарттар жасасу) бойынша жүйелі мәселелер шешіледі. Бұл ғылыми процестердің үздіксіздігін қамтамасыз етеді, төрешілдік және әкімшілік кедергілерді азайтады, ҒҒТҚН-ды коммерцияландыру жөніндегі мемлекеттік бюджеттік бағдарламаның іске асырылу тиімділігін арттырады. Мемлекеттік қолдау шараларын, жобалар мен бағдарламаларды, олардың орындаушылары мен нәтижелерін, ғылыми инфрақұрылым, материалдық-техникалық база туралы ақпаратты қоса алғанда, өзекті ғылыми-техникалық ақпаратты қамтуды көздейтін ғылым жөніндегі ұлттық ақпараттық жүйе енгізілетін болады. Экономикада ҒЗТКЖ-ға жұмсалатын шығыстар ІЖӨ-ден %, ғылыми және/немесе ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын жеке қоса қаржыландыру көлемі.

­

­

­

­

­

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің стратегиялық бағыттары

1.   Стратегиялық бағыт Мектепке дейінгі және орта білім беру

2. Стратегиялық бағыт Техникалық және кәсіптік білім беру

3. Стратегиялық бағыт   Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру

4. Стратегиялық бағыт Ғылымды дамыту

­

­

­

­

­

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің мақсаттары

1.1. Мақсат Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың функционалдық сауаттылығы мен дағдыларын дамыту деңгейін арттыру

2.1.  Мақсат Еңбек нарығының қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін сапалы техникалық және кәсіптік білімнің қолжетімділігін қамтамасыз ету

3.1.  Мақсат Өзгермелі жағдайларға бейімделе алатын, 21 ғасырдың дағдылары бар ұрпақты даярлауға бағдарланған өзін-өзі реттейтін жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру

4.1.  Мақсат Экономиканы әртараптандыруда және елді тұрақты дамытуда ғылымның үлесін арттыру

­

­

­

­

­

Бюджеттік бағдарламалар

098 «Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға қол жетімділікті қамтамасыз ету» 221  Мектепке дейінгі мемлекеттік білім беру ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру және қайта даярлау 019 «Сауықтыру, оңалту және балалардың демалысын ұйымдастыру» 060 «Назарбаев Зияткерлік мектеп» ДБҰ мақсатты үлес» 099 «Сапалы мектептік білімге қолжетімділікті қамтамасыз ету» 222 Мемлекеттік орта білім беру ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру және қайта даярлау. 227 «Орта білімді жаңғырту» 017 «Елдің орнықты дамуы үшін экологиялық мәдениет жолындағы білім берудің инновациялық мүмкіндіктері мен модернизациясы»

203 «Техникалық және кәсіптік білім берумен кадрларды  қамтамасыз ету» 223  Техникалық және кәсіптік білім беру мемлекеттік ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру және қайта даярлау

092 «Назарбаев Университеті» ДБҰ мақсатты үлес» 204 «Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берумен  кадрларды  қамтамасыз ету»  204 «Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар  кадрлармен қамтамасыз ету» 224 Мемлекеттік жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру және қайта даярлау

024 «Сейсмологиялық ақпараттың мониторингі»  130 «Ғылыми немесе  ғылыми-техникалық қызметінің субъектілерін қаржыландыру» 217 «Ғылымды дамыту » 219 «Ғылыми-тарихи құндылықтарына, ғылыми-техникалық және ғылыми-педагогикалық ақпаратқа қолжетімділікке қамтамасыз ету»

001 «Білім және ғылым саласында мемлекеттік саясатты қалыптастыру және жүзеге асыру»

 

 

5-бөлім. Стратегиялық бағыттар, мақсаттар және нысаналы индикаторлар

 

р/с №	Нысаналы индикаторлар	Жауаптылар	Ақпарат көзі	Өлшем бірлігі	есепті кезеңде	есепті кезеңде	жоспарлы кезеңде
					2018 жыл	2019 жыл	2020 жыл	2021 жыл	2022 жыл	2023 жыл	2024 жыл

 

1	2	3	4			5			6				7			8				9	10	11	12
1-стратегиялық бағыт. Мектепке дейінгі және орта білім беру.
1.1. Мақсат.  Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың функционалдық сауаттылығы мен дағдыларын дамыту деңгейін арттыру
1.	Мектепте білім алу үшін мектепалды жастағы балалардың дайындық деңгейі	Вице-министр (мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мәселелеріне жетекшілік ететін)	Әкімшілік есеп мәліметтері			%			-				80			81,1				82,5	84,5	86,2	94,7
2.	Біліктілікті арттыру курстарынан өткен Мектепке дейінгі ұйымдар педагогтерінің үлесі	Вице-министр (мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мәселелеріне жетекшілік	Әкімшілік есеп мәліметтері			%			-				-			13				19	24	30	35
3.	Білім беру мониторингі қорытындылары бойынша бастауыш және негізгі орта білім беру ұйымдары оқушыларының оқу жетістіктерінің нәтижелері	Вице-министр (орта білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	ҚР БҒМ БҒССҚК ресми  деректері				балл	-					-				-			4- сынып – 18,6 балл, 9- сынып – 46,5 балл	4-сынып –19,2 балл, 9- сынып – 48 балл	4- сынып – 19,8 балл, 9 сынып – 49,5 балл	4 сынып – 20,4 балл, 9-сынып – 51 балл
4.	Педагогтердің жалпы санынан біліктілікті арттыру курстарынан өткен педагогтердің үлесі	Вице-министр (орта білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	Әкімшілік есеп мәліметтері				%	-					-				20			21	22	24	25
5.	3-9-сыныптағы балалардың жалпы санынан оңалтудан және сауықтырудан өткен балалардың үлесі	Вице-министр (орта білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	Әкімшілік есеп мәліметтері				%	0,7					0,8				0,8			0,8	0,8	0,8	0,8
6.	Зияткерлік  мектептерінің қатысушы-оқушыларының жалпы санынан мектеп оқушыларының республикалық және халықаралық олимпиадалары  мен ғылыми жарыстары жүлдегерлерінің үлесі	Вице-министр (орта білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	НЗМ деректері				%	-					35				40			45	47	49	50
7.	Балалардың құқықтық қорғалу деңгейі	Вице-министр (балалар құқығын қорғау мәселелеріне жетекшілік ететін)	Әлеуметтік зерттеулердің деректері				%	76					78				81			83	85	87	89
8.	Қазақстандық азаматтардың отбасыларына асырап алуға  берілген жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған мекемелер тәрбиеленушілерінің үлесі (жыл сайын)	Вице-министр (балалар құқығын қорғау мәселелеріне жетекшілік ететін)	РДБ* мәліметтері				%	22,1					22,5				23			24	24,5	25	25,5
9.	Білім беру мониторингі қорытындысы бойынша бастауыш және негізгі орта білім беру ауылдық оқушыларының оқу жетістіктерінің нәтижесі	Вице-министр (орта білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	ҚР БҒМ БҒССҚК ресми  деректері				балл	-					-				-			4- сынып – 17,5 балл, 9- сынып – 41 балл	4-сынып –18,5 балл, 9- сынып – 43 балл	4- сынып – 19,2 балл, 9 сынып – 45 балл	4 сынып – 19,8 балл, 9-сынып – 47 балл
10.	Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың жалпы санынан құрылған өңірлерде экологиялық білім берудің демонстрациялық  алаңдарының үлесі	Вице-министр (орта білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	БҰҰДБ деректері				%	-					-				5,9			23,5	23,5	23,5	23,5
2-стратегиялық бағыт. Техникалық және кәсіптік білім беру
2.1. мақсат. Еңбек нарығының қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін сапалы техникалық және кәсіптік білімнің қолжетімділігін қамтамасыз ету
11.	Дуальды оқытумен қамтылған мемлекеттік тапсырыс бойынша оқитын техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарындағы студенттер үлесі	Вице-министр (ТжКБ мәселесіне жетекшілік ететін)	Әкімшілік есеп мәліметтері			%			-				16					18		20	23	25	28
12.	WorldSkills стандарттарын ескере отырып демонстрациялық емтихандар өткізетін техникалық және технологиялық бейіндегі мемлекеттік колледждердің үлесі	Вице-министр (ТжКБ мәселелеріне жетекшілік ететін)	ЖАО есеп мәліметтері			%			-				-					10		20	40	60	80
13.	Жаңартылған және арнайы білім беру бағдарламаларын іске асыратын және оқу процесіне оқытудың жаңа технологияларын енгізетін педагог қызметкерлердің үлесі	Вице-министр (ТжКБ мәселелеріне жетекшілік ететін)	БҒМ есеп деректері			%			-				20					20		20	20	20	20
3-стратегиялық бағыт.  Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім.
3.1. Мақсат.  Өзгермелі жағдайларға бейімделе алатын, 21 ғасырдың дағдылары бар ұрпақты даярлауға бағдарланған өзін-өзі реттейтін жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру
14.	Мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша жоғары оқу орындарын бітіргеннен кейін бірінші жылы жұмысқа орналастырылған бітірушілердің үлесі	Вице-министр (жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	ӘТВЕО (ЗТЖМ) деректері		%					-		-		70					71		72	73	74
15.	QS-WUR, ТОП-200, Times Higher сияқты кемінде екі жалпыға танылған халықаралық рейтингтерде белгіленген Қазақстан ЖОО саны	Вице-министр (жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	QS-WUR ресми ақпараты		бірлік					-		-		-					2		2	2	2
16.	Жоғары білім беру жүйесіндегі шетелдік студенттердің үлесі	Вице-министр (жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	ҰЭМ СК « ҚР жоғары оқу орындары» статистикалық бюллетені		%					4		5		5,32					6		7	8	9
17.	Назарбаев Университетінің оқуын жалғастыратын, жұмысқа орналасқан түлектерінің үлесі	Вице-министр (жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	«Назарбаев университеті» ДБҰ-ның есептік деректері		%					-		85		86					87		88	89	90
18.	Білім беру және зерттеу жобаларына қатысатын мемлекеттік ЖОО-ның ППҚ үлесі	Вице-министр (жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін)	ЖОО-ның ақпараты							-		1,05		1,18					1,31		1,44	1,57	1,70
4-стратегиялық бағыт  Ғылымды дамыту
1.1.   Мақсат.  Экономиканы әртараптандыруда және елді тұрақты дамытуда ғылымның үлесін арттыру
19.	Аяқталған ғылыми-зерттеу жұмыстарының жалпы санынан коммерцияланатын жобалардың үлесі	Вице-министр (ғылым мәселелеріне жетекшілік ететін)	БҒМ есептік деректері	%							23,5		24		-					26	27	28	29
20.	ҒЗТКЖ-ға жұмсалатын шығындардың жалпы көлеміндегі кәсіпкерлік сектор шығыстарының үлесі	Вице-министр (ғылым мәселелеріне жетекшілік ететін	Статистикалық есеп	%							32,3				48,8					50,6	52,4	54,2	55,8
21.	Web of Science (Clarivate Analytics) және Scopus (Elsevier) платформасындағы ақпараттық ресурстар деректері бойынша 2018 жылғы жарияланымдардың жалпы санынан (4873 бірлік) рейтингтік басылымдарда қазақстандық жарияланымдардың өсуі	Вице-министр (ғылым мәселелеріне жетекшілік ететін)	Clarivate Analytics ресми деректері	%							-		-		25,1					37,7	50,3	62,9	75,5
22.	Болжамдық комиссияның қызметін жүзеге асыру, сондай-ақ сейсмология саласындағы ҒЗТКЖ-ні іске асыру үшін қажетті Қазақстан Республикасы аумағының сейсмологиялық ақпаратын мониторингілеуді уақытша қамту	Вице-министр (ғылым мәселелеріне жетекшілік ететін)	БҒМ есептік деректері	%							-		100		100					100	100	100	100
23.	ҒЗТКЖ-ні іске асыратын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің субъектілерін базалық қаржыландыруды қамтамасыз ету коэффициенті	Вице-министр (ғылым мәселелеріне жетекшілік ететін)	БҒМ есептік деректері	%							-		100		100					100	100	100	100

 

6-бөлім. Ресурстар

 

Ресурстар	Өлшем бірлігі	2018 жыл	2019 жыл	Жоспарлы кезеңде
				2020 жыл	2021 жыл		2022 жыл
1	2	3	4	5	6		7
Қаржылық, барлығы	мың тг.	429 271 649	570 281 672	832 274 871	1 264 730 525		1 620 227 724
оның ішінде:
1.1-мақсат.  Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың машықтарын, дағдыларын және функционалдық сауаттылығын дамыту деңгейін арттыру
098 «Мектепке дейінгі тәрбие мен білім беруге қолжетімділікті қамтамасыз ету» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	3 405 089	3 957 723	24 710 291	121 875 405		186 511 202
221  «Мектепке дейінгі мемлекеттік білім беру ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру және қайта даярлау» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	328 551	420 995	272 730	280 951		280 310
019 «Балаларды сауықтыру, оңалту және олардың демалысын ұйымдастыру» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	531 808	669 595	781 532	830 226		853 829
060 «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДБҰ-ға нысаналы салым» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	20 203 526	21 630 823	26 120 728	19 931 241		19 920 884
099 «Сапалы мектеп біліміне қолжетімділікті қамтамасыз ету» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	146  936  915	269 716 824	422 458 381	673 660 715		910 744 984
222 «Мемлекеттік орта білім беру ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру және қайта даярлау» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	8 010  796	10 541 792	4 383 794	3 474 869		3 012 218
227 «Орта білім беруді жаңғырту» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	37 365	315 535	686 607	9 197 140		8 189 760
017 «Елдің орнықты дамуы үшін экологиялық мәдениет жолындағы білім берудің инновациялық мүмкіндіктері мен модернизациясы» бюджеттік бағдарламасы				313 000	507 653		503 249
1.1-мақсат бойынша жиыны	мың тг.	179 454 050	307 253 287	479 727 063	829 758 200		1 130 016 436
2.1-мақсат. Еңбек нарығының қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін сапалы техникалық және кәсіптік білімнің қолжетімділігін қамтамасыз ету
203 «Техникалық және кәсіптік білімі бар кадрлармен қамтамасыз ету» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	2 897 784	6 969 343	44 280 342	91 926 654		106 818 575
223  «Техникалық және кәсіптік білім беру мемлекеттік ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру және қайта даярлау» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	207 000	287 130	282 543	278 438		285 824
2.1-мақсат бойынша жиыны		3 104  784	7 256 473	44 562 885	92 205 092		107 104 399
3.1-мақсат. Өзгермелі жағдайларға бейімделе алатын, 21-ғасырдың дағдылары бар ұрпақты даярлауға бағдарланған өзін-өзі реттейтін жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру
092 «Назарбаев Университеті» ДБҰ-ға нысаналы салым» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	36 273 480	11 010 411	7 690 899	5 756 642	5 256 084
204 «Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрлармен қамтамасыз ету» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	166 259  459	199 203 155	246 709 870	263 823 831	279 618 353
224 «Мемлекеттік жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру және қайта даярлау» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	229 441	274 848	1007	76 184	78 029
3.1-мақсат бойынша жиыны		202 762 380	210 488 414	254 401 776	269 656 657	284 952 466
4.1-мақсат. Экономиканы әртараптандыруда және елді тұрақты дамытуда ғылымның үлесін арттыру
024 «Сейсмологиялық ақпарат мониторингі» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	400 147	409 295	414 444	414 444	414 444
130 «Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін базалық қаржыландыру» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	6 295  675	5 121 626	5 317 451	5 697 099	5 700 652
217 «Ғылымды дамыту» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	26 209 988	27 705 734	37 955 774	48 578 722	68 803 615
219 «Ғылыми-тарихи құндылықтарға, ғылыми-техникалық және ғылыми-педагогикалық ақпаратқа қолжетімділікті қамтамасыз ету» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	1 650  007	1 783 673	1 419 397	1 773 160	1 772 836
226 «Өнімді инновацияларды ынталандыру» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	2 685  923	3 224 316
4.1-мақсат бойынша жиыны	мың тг.	37 241 740	38 244 644	45 107 066	56 463 425	76 691 547
Стратегиялық жоспардың мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған қаржы ресурстары
001 «Білім беру және ғылым саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру» бюджеттік бағдарламасы	мың тг.	6 708  695	7 038 854	8 476 081	16 647 151		21 462 876
Адами	адам	501	501	501	501		501

 

Дата публикации

25 января 2021