Астанада ауылдық әкімдердің диалог-платформасы аясында панельдік сессиялар өтті

Астанада ауылдық әкімдердің диалог-платформасы өтті. Бұл іс-шара өңірлерді дамыту мәселелерін талқылау үшін маңызды алаңға айналды. Шара барысында ұлттық экономика бірінші вице-министрі Азамат Амрин және вице-министр Бауыржан Омарбеков қатысқан панельдік сессиялар өткізілді. Спикерлер Үкіметтің жүзеге асырып отырған кешенді шараларын, соның ішінде жаңа Салық және Бюджет кодекстерінің негізгі ережелерін жан-жақты түсіндірді.

Талқылау ауылдық жерлерді дамыту, жергілікті тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыру, өңірлердің қаржылық тәуелсіздігін күшейту, сайлауалды міндеттемелерді орындау сияқты мәселелерге арналды.

Панельдік сессияда сөз сөйлеген Азамат Амрин 2020–2024 жылдары жергілікті бюджеттердің кірісі 3,1 трлн теңгеден 7,9 трлн теңгеге өскенін атап өтті. 2026 жылдан бастап өңірлерге кейбір салық түрлері мен барлық әкімшілік айыппұлдар берілетін болады, ал аудандардың бюджетіне шағын және орта бизнестен алынатын жеке табыс салығы мен корпоративтік табыс салығы түседі. Бұл жергілікті бюджеттердің кіріс базасын ұлғайтуға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар ол жаңа Бюджет кодексі аясында енгізіліп отырған Аймақтық стандарттар жүйесін (АСЖ) түсіндірді. АСЖ – бұл тұрғындар, ірі қалалардан бастап ауылдарға дейін, әлеуметтік, инженерлік және транспорттық инфрақұрылыммен қамтамасыз етілуі тиіс міндетті объектілер мен қызметтердің тізбесі. Жалпы трансферттерді бөлуде 12 бағыт бойынша қамтамасыз етілу деңгейі ескеріледі: білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қамсыздандыру, инженерлік және транспорттық инфрақұрылым, жол желісі, мәдениет пен спорт, қауіпсіздік, экология, инфокоммуникация, тұрмыстық қызметтер, демалыс пен бос уақыт. АСЖ базалық инфрақұрылымға қолжетімділіктегі теңсіздіктерді азайтуға және бюджет жоспарлаудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

Өз кезегінде Бауыржан Омарбеков 2021 жылы ауылдық әкімдердің тікелей сайлауы енгізілгенін және олардың тұрақты түрде өткізілетінін атап өтті. Ел бойынша 2 334 ауылдық әкім, сондай-ақ 48 аудандық және 4 облыстық мәндегі қалалық әкім сайланған.

Сондай-ақ ол Мәжіліске енгізілген сайлау процестерін жетілдіруге бағытталған заң жобалары туралы айтты. Оған кандидаттардың сайлау қорларын құру және олардың қаржылануын бақылауды күшейту мәселелері кіреді. Сонымен қатар Мәжілісте ауылдық әкімдердің өкілеттіктерін кеңейтуге бағытталған заң жобасы қарастырылуда, онда қажетті мамандарды тарту мүмкіндігі мен инфрақұрылым мен абаттандыруды бақылаудың жаңа функциялары қарастырылған.

Ашық диалог форматында шағын қалалардың әкімдері «Дипломмен – ауылға» бағдарламасын 15 мың адамға дейінгі шағын қалаларға енгізу мүмкіндігін көтерді. Олар медицина, білім беру және әлеуметтік саладағы кадр тапшылығына назар аударды. Бауыржан Омарбеков бұл мәселе жыл сайын талқыланатынын, бірақ шағын қалаларды бағдарламаға қосу ауылдық жерлерден мамандардың кетуіне әкеп соғатынын түсіндірді. Сондықтан бағдарлама қазіргі уақытта тек ауылдық елді мекендерге арналған, алайда шағын қалаларды дамыту да жеке назар аударуды қажет етеді.

Тағы бір мәселе жобалық-сметалық құжаттаманы (ЖСҚ) дайындауға көп қаржы жұмсалып, жобалар кейін қаржыландырылмай қалатын жағдайлар болды. Осыған жауап бере отырып, Азамат Амрин басты проблеманың сапалы жоспарлаудың жоқтығында екенін атап өтті. Алдыңғы түсіндірмелерге сүйене отырып, ол жаңа Бюджет кодексі ауданның міндетті өңірлік даму жоспарын және жобаларды жіктеу жүйесін енгізетінін айтты. Ауылдық округтер өз ұсыныстарын қалыптастырады, ал аудан бюджет шектеулерін ескере отырып оларды жинап, басымдыққа қояды.

«Қаржыландырылуы тиіс жобалар – ең көп тұрғындарды қамтитын және бюджет қаражатының тиімділігін арттыратын жобалар. ЖСҚ тек бірінші кезектегі объектілерге дайындалуы тиіс. Негізгі назар аймақтық стандарттар жүйесі бойынша қамтамасыз етілетін көрсеткіштері ең төмен елді мекендерге аударылады – солар бірінші кезекте қаржыландырылады», – деп түйіндеді Азамат Амрин.