Вице-премьер – ұлттық экономика министрі Серік Жұманғариннің төрағалық етуімен өткен экономикалық өсімді қамтамасыз ету жөніндегі штаб отырысында базалық салаларды дамытудың жыл қорытындысындағы алдын ала болжамы қаралды. Өсу драйверлері бұрынғыдай өңдеу өнеркәсібі, құрылыс және азық-түлік өндірісі болып қала бермек.
Өңдеу өнеркәсібі
10 ай бойы сала тұрақты серпінмен дамуда.
Машина жасауда (өңдеудегі үлесі – 17,5%) 11 айдың қорытындысы бойынша 14%, жыл қорытындысы бойынша 16,3% өсім болжануда.
Химия өнеркәсібінің өсуі (өңдеудегі үлесі – 5,4%) жыл қорытындысы бойынша 8% деңгейінде болмақ.
Өңдеу саласында нақты көлемнің 40%-дық өсімін қамтамасыз етіп отырған металлургия өткен жылмен салыстырғанда 0,7%-ға артты. 11 айдағы болжам – 0,8%, жыл қорытындысы бойынша 1,1%.
Жалпы, өңдеу өнеркәсібіндегі жылдық өсу болжамы – 6,2%. Бұл жоспардан 0,8 пайыздық тармаққа жоғары.
Құрылыс
Алдын ала бағалаулар бойынша, жыл соңына дейін 19,2 млн шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріледі, бұл өткен жылмен салыстырғанда 0,4%-ға артық. Жыл қорытындысы бойынша құрылыс жұмыстарының көлемі 10,4 трлн теңге деңгейінде болады деп күтілуде, бұл өткен жылғы көрсеткіштен 15%-ға артық.
АӨК-тегі қайта өңдеу
АӨК-тегі қайта өңдеу секторы 10 айда 9,1% тұрақты өсім көрсетіп отыр. Оған ұн және май өнеркәсібі көп үлес қосуда.
Ұн өндірісі 7%-ға – 2,6 млн тоннадан 2,8 млн тоннаға дейін артты. Өсімдік майын өндіру көлемі 21,7%-ға – 596 мың тоннадан 726 мың тоннаға дейін өсті.
Жалпы АӨК секторында қайта өңдеудегі негізгі капиталға салынатын инвестиция 60%-ға, қайта өңделген өнім экспорты 32,4%-ға өсті.
11 айдағы өсу болжамы – 9,2%, жыл қорытындысы бойынша – 9,3%, жоспар бойынша-4,5%.
2026 жылға АӨК-тегі өңделген өнімі үлесін 70%-ға арттыру міндеті қойылды.
Талқылау қорытындысында Серік Жұманғарин Өнеркәсіп және құрылыс министрлігіне металлургияның дамуына әсер ететін сыртқы және ішкі факторға талдау жүргізіп, өндіріс пен инвестицияның тиімділігін арттыру жөнінде ұсыныс беруді; Құрылыс істері жөніндегі комитетке құрылыс саласын одан әрі дамыту жөнінде ұсыныс дайындауды; Ауыл шаруашылығы министрлігіне АӨК-тегі өңделген өнім үлесін 2026 жылы 70%-ға дейін жеткізу мақсатын ескере отырып, қайта өңдеу көлемін қосымша ұлғайту жөнінде ұсыныс беруді тапсырды.
Қызылорда облысында Вице-премьер Қанат Бозымбаевтың төрағалығымен «Ауыл аманаты» жобасының іске асырылу барысы қаралды. Жиында Ұлттық экономика вице-министрі Бауыржан Омарбеков жобаның негізгі бағыттары мен атқарылған жұмыстар жөнінде баяндама жасады.
Қызылорда облысында 447 мыңға жуық тұрғын (53%) ауылдық жерлерде тұрады. Жоба басталғалы бері ауылдарда 782 жоба жүзеге асырылып, 1,1 мың жұмыс орны ашылды. Биылға 5,5 млрд теңге бөлінді. Әсіресе өнімді өндіруден бастап өткізуге дейін толық циклмен жұмыс істейтін қайта өңдеу кәсіпорындарын қолдауға басымдық беріліп отыр.
2026–2028 жылдары ауылдарды дамыту жұмыстарын одан әрі күшейту үшін жалпы 450 млрд теңге бөлу жоспарланған. Оның 21,2 млрд теңгесі Қызылорда облысына тиесілі. Аталған қаражат есебінен 1 мыңнан аса жобаны жүзеге асыру көзделіп отыр. Бұл өңірдің ауылдық жерлерде кәсіпкерлікті кеңейту мен кооперацияны дамытуға зор әлеуеті бар екенін көрсетеді.
Жиында кооперативтерді басым бағыт ретінде қолдау мәселесі де жеке қаралды.
«Мемлекет басшысы жақында өткен ауыл әкімдерінің диалог-платформасында ауыл экономикасының тұрақты дамуы тікелей кооперативтердің тиімді жұмысына байланысты екенін атап өтті. Кооперативтерді құру процесі еліміз бойынша белсенді жүргізілуі тиіс, ал облыс әкімдіктерінің үйлестіру жұмысы қатаң бақылауда болуы қажет», — деді Қанат Бозымбаев.
Вице-премьер Ауыл шаруашылығы министрлігіне Ұлттық экономика министрлігімен және облыстардың әкімдіктерімен бірлесіп, екі апталық мерзімде ауыл шаруашылығы кооперативтерін құруды ынталандыруға бағытталған қажетті шараларды пысықтауды тапсырды.
Вице-премьер – ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин Азия даму банкінің (АДБ) Орталық және Батыс Азия бойынша бас директоры Лея Гутьерреспен кездесті.
Серік Жұманғарин Лея Гутьерресті жылы қарсы алып, осы жылғы шілдеде қызметке тағайындалуымен құттықтады. Ол 1994 жылдан бері жалғасып келе жатқан көпжылдық әріптестіктің маңызын атап өтті.
«Азия даму банкі біз үшін стратегиялық әріптес. Ынтымақтастық кезеңінде Банк көлік, энергетика, ШОБ, цифрлық даму, әлеуметтік бірқатар маңызды жобаны қаржыландырды. Бүгінгі кездесу әріптестігімізді одан әрі нығайтуға, жаңа перспективалық бастамаларды жүзеге асыруға ықпал ететініне сенімдіміз. АДБ-ның Қазақстан бойынша 2023–2027 жылдарға арналған елдік стратегиясының негізгі басымдықтары біздің ұлттық басымдыққа толық сәйкес келетінін атап өткім келеді. Қазақстан бұдан әрі де осы стратегияны тиімді жүзеге асыруды қолдамақ», — деді ол.
Ынтымақтастық орнаған сәттен бастап АДБ Қазақстанға техникалық көмек пен грант түрінде $7 млрд-тан аса қарыз берді.
Өз тарапынан Лея Гутьеррес қазақстандық тарапқа сындарлы диалог үшін алғыс білдіріп, АДБ Жарғысына түзету бойынша дауыс беру кезінде Қазақстанды қолдаудың маңыздылығын ерекше атап өтті. Қажетті дауыс беру шегіне жетудің нәтижесінде түзету Банктің кредиттеудің жиынтық көлемін 50%-ға — $36 млрд-тан асыруға мүмкіндік береді. Оның айтуынша, бұл шешім АДБ-ның дамушы мүше елдердің дамудағы басым міндеттерін шешудегі күш-жігерін қолдауды едәуір кеңейтеді.
«Біздің ынтымақтастығымыздың барысында 1994 жылдан бастап АДБ Қазақстанға $7 млрд-тан көп қаражат берді. Біз дәстүрлі бағытта да, жаңа секторда да әріптестікті одан әрі арттыруға сенеміз», — деп атап өтті ол.
Ол сондай-ақ биыл АДБ стратегиялық материалдардың құн тізбегін қолдауға арналған аса маңызды минералдар саласындағы жаңа саясатты жүзеге асыруға кіріскенін хабарлады. Банк осы салада тұрақты әлеуеті бар Қазақстандағы жаңа жобаларды зерделеуге дайын.
Вице-премьер сондай-ақ Қазақстан Үкіметі АДБ, ЕАДБ, ЕҚДБ және Дүниежүзілік банкті қосқанда, халықаралық қаржы ұйымдарының үздік әлемдік тәжірибесі мен ұсынымдарын ескере отырып, МЖӘ туралы заңнаманы жетілдіруде жүйелі жұмыс жүргізіп жатқанын хабарлады.
Соңында тараптар көлік және өнеркәсіптік инфрақұрылымда, технологияда, энергетикада, сыни материалдар саласында, тұрғын үй құрылысында және басқа да сектордағы ынтымақтастықтың ағымдағы және перспективалық бағытын талқылады.
Анықтама:
Азия даму банкі (АДБ) – 69 мүше елден тұратын көпжақты даму қаржы институты. Оның 50-і Азия-Тынық мұхиты аймағында және 19-ы одан тыс жерде орналасқан. Қазақстан 1994 жылғы 19 қаңтарда АДБ мүшесі болды. АДБ-ның негізгі құралдары нақты жобалар мен бағдарламаларды жүзеге асыру үшін мүше елдердің үкіметтері мен жеке секторына берілетін қарыздар, гранттар, техникалық көмек. 1994–2024 жылдар аралығындағы АДБ-ның Қазақстандағы инвестициялық жобалар мен техникалық көмекті қаржыландыру көлемі $7 млрд-тан асады.
Мәжіліс Қазақстан Үкіметі мен ОРЕС Халықаралық даму қоры арасындағы жеке сектордағы операцияларды ұйымдастыру туралы негіздемелік келісімді ратификациялады. Аталған құжатты Ұлттық экономика бірінші вице-министрі Азамат Әмрин таныстырды.
Жұмыс тобының жетекшісі Бауыржан Смағұлов өзінің қосымша баяндамасында атап өткендей, келісім Қордың инвестициялық жобаларды қаржыландыруы үшін Үкімет кепілдіктерін талап етпей, 2,5-5 пайыз мөлшерлемемен несие беруін көздейді.
– Бұл ретте Қор активтері мен кірістері тікелей салықтан босатылып, валюта айырбастау және қаражат аудару мүмкіндігі беріледі. Құжатта сондай-ақ Қордың мәртебесі мен режимін айқындау, оған артықшылықтар мен иммунитет беру, Қор мен оның бенефициарларының құқықтарын қорғау және дауларды төрелік сот арқылы шешу қарастырылған, – деді депутат.
Келісімді ратификациялау Қорға энергетика, өнеркәсіп, көлік инфрақұрылымы, қаржы, ауыл шаруашылығы, су, телекоммуникация, білім беру және денсаулық сақтау сияқты салалардағы экономикалық даму мақсаттары ретінде Қазақстанға қаржылық қолдау көрсетуге мүмкіндік береді. 2026-2030 жылдар аралығында елдегі түрлі жобаларды жүзеге асыру үшін жеке компанияларға 400 миллион долларға дейін қаражат бөлу жоспарланған.
Ұлттық экономика бірінші вице-министрі Азамат Әмрин ҚР Парламенті Мәжілісінің пленарлық отырысында баяндама жасады. Ол депутаттарға Қазақстан Республикасының Үкіметі мен ОПЕК Халықаралық даму қоры арасындағы жеке сектордағы операцияларды ұйымдастыру туралы Негіздемелік келісімді ратификациялау жөніндегі заң жобасын таныстырды.
Жалпы ОПЕК Қоры дамушы елдерге қарыздар мен техникалық көмек арқылы қаржылық қолдаумен айналысады.
Қор құрылған сәтінен бастап (49 жыл ішінде) әлемнің 125 елінде 4 мыңнан астам жобаны іске асыруға 30 млрд доллардан астам қаражат бөлді.
Орталық Азия елдеріне 20 жыл ішінде 1,4 млрд доллардан астам қаржы салды.
«Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры Қазақстан Ұлттық банкінің қолдауымен «Өрлеу» бағдарламасы бойынша алғашқы жеңіл несиені жылына 12,6%-бен Halyk Bank арқылы берді.
Цифрлық теңгені пайдаланған тұңғыш клиент – павлодарлық кәсіпкер Виталий Кремберг. Оның жобасы үй жануарларының түбегіне гигиеналық толтырғыш ретінде қолданылатын түйіршік/абсорбент шығаратын кәсіпорнын салу, сондай-ақ құрылыс, ауыл шаруашылығына және экологиялық мақсаттарды (мысалы, жанар-жағармай төгілген апаттың салдарын жою) көздейді.
Бизнеске жаңашыл көзқарастағы бұл кәсіпкер заманауи технологияларды қолдана отырып өндірісті дамыту үшін соны өнім – цифрлық теңге несиесін таңдады.
Жаңа қаржылық құрал бизнес үшін ыңғайлы. Артықшылықтары:
Онлайн рәсімдеу;
Өтінім жылдам қаралып, қаражат тез түседі;
Мемлекеттік бағдарламалардың шарттары жариялы түрде орындалады;
Салық тексерісі болмайды. Бұл – әкімшілік және қаржылық кідірістер туғызбайды;
ҚҚС қайтару мерзімі 55-75-тен 15 жұмыс күніне дейін қысқарады.
Тартылған инвестиция сомасы жылына 12,6%-бен 7 жыл мерзімге 250 млн теңгені құрайды. Қаражатқа клиент жер учаскесі мен жабдық сатып алып, өндіріс ғимаратын салуды жоспарлап отыр. Бірінші жылы 10-ға жуық жұмыс орнын ашу жоспарланған. Өндіріс жылына 1200-1400 тонна өнім шығарады деген болжам бар.
Несие «Даму» Қоры мен Halyk bank арасында «Өрлеу» бағдарламасы аясында, цифрлық теңгемен берілді. Цифрлық теңге – Қазақстанның ұлттық валютасының тек қана Ұлттық банк шығаратын электрондық нұсқасы.
«Өрлеу» бағдарламасына қатысу үшін кәсіпкерлер Қордың серіктесі – екінші деңгейлі банктерге жүгінуі қажет. Қазір Halyk bank, ЦентрКредит Банк, Forte Bank, Bereke bank, Еуразиялық банк, Freedom Bank, Nurbank, RBK Bank, KZI bank өтінім қабылдайды. Сонымен қатар, бағдарламаға қатысушылар Қордың кепілдігін де пайдалана алады.
Бағдарламаның шарттары, сондай-ақ өңірлік филиалдардың мекенжай, деректері жайлы ақпаратты 1408 нөмірлі сall-орталықтан немесе www.damu.kz. сайты арқылы алуға да болады.
ҰЭМ, Ұлттық банк және ҚНРДА 2026-2028 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл бағдарламасын түсіндіру бойынша кеңестерді жалғастыруда.
2026-2028 жылдарға арналған және макроэкономикалық тұрақтылық пен халықтың әл-ауқатын арттыруға бағытталған Үкімет, Ұлттық банк және ҚНРДА бірлескен іс-қимыл Бағдарламасын іске асыруға арналған онлайн-кеңестер легі жалғасуда. Павлодар, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Атырау, Ақтөбе, Маңғыстау облыстары мен Абай облыстары үшін кезекті бейнеконференц байланыс арқылы кеңестер өткізілді.
Қатысушыларға бағдарламаның негізгі бағыттары ұсынылды: шикізаттық емес салаларды дамыту, еңбек өнімділігін арттыру, экономиканы технологиялық жаңарту және цифрландыру. Жыл сайын өңдеу өнеркәсібі мен АӨК-те 100-ден астам инвестициялық жобаны іске қосу, сондай-ақ металлургия, машина жасау, мұнай-газ химиясы және АӨК-те жоғары қайта бөлудің 17 ірі жобасын іске асыруды жалғастыру жоспарлануда. Екінші деңгейдегі банктер мен "Бәйтерек" холдингі нақты секторды кредиттеудің негізгі көздеріне, сондай-ақ экономиканың өсу нүктелері мен сала көшбасшыларын қаржыландырудың негізгі арналарына айналады. Ұлттық инвестициялық холдингке айналған Бәйтерек ең көп мультипликативтік әсері бар 15-20 жүйе құраушы жобаларға шоғырланады. Қаржыландырудың басым бағыттары ТМК, машина жасау, энергетика, инфрақұрылым, туризм, АӨК, тамақ өнеркәсібі, химия, мұнай-газ химиясы, агрохимия және құрылыс материалдарын өндіру болып айқындалды. 2026 жылға арналған жобалар портфелінде 42% химия және мұнай - газ химиясына, 19,6% - көлік және логистикаға, 12,1% - энергетикаға, 7,1% - ТМК, 6,4% - АӨК және тамақ өнеркәсібіне тиесілі. Қаржыландыруды қамтамасыз ету үшін 2026 жылы 1 трлн теңгеге дейін бюджет қаражатын бөлу көзделген.
Ауыл шаруашылығы министрлігі мен Өнеркәсіп және құрылыс министрліктері импортты алмастыру әлеуеті жоғары өсу нүктелерін қалыптастыруға кірісті. Тек аграрлық салада 4 трлн теңге сомасына 200-ден астам жоба іріктелді. Бұл жобаларды әкімдіктермен бірлесіп "Бәйтерек" холдингі компаниялардың қаржылық тұрақтылығы мен басқарушылық сапасын ескере отырып талдамақ.
Әкімдік өкілдері "Инвестицияға тапсырыс" бағдарламасына ерекше қызығуда. Оның іске қосылуы келесі жылға жоспарланған. Қатысушылар оның тетіктерін егжей - тегжейлі зерделеуге дайын екендіктерін білдіріп, қосымша түсініктемелер сұрады - оларды кредиттеу шарттары, жобалар пулын қалыптастыру принциптері және іріктеу критерийлері қызықтырды. Сондай-ақ, бағдарламаның жан-жақты талқылау үшін Бәйтерекпен жеке кездесулер ұйымдастыру ұсынылды.
Кәсіпкерлердің қолдау шараларына қол жеткізуін жеңілдету және барлық негізгі қызметті алуды қамтамасыз ету үшін бірыңғай терезе режимінде "Даму" қорының филиалдары базасында фронт-офистер ашылады. Олардың тұжырымдамасы бекітілген. Фронт-офис мамандары "Бәйтерек" холдингінің барлық өнім желілері бойынша кеңес береді. Жобаларды бастапқы іріктеуді жүргізіп, құжаттың бастапқы топтамасын дайындауға көмектеседі. Осылайша, кәсіпкерлер бір жерден кешенді қолдау ала алады. Қазір «Даму» қорының өңірлік филиал мамандары арнайы оқытудан өтіп жатыр.
Ұлттық банк Бағдарлама шеңберінде өз жұмысының бағытын егжей-тегжейлі түсіндірді. Негізгі назар тұтынушылық кредит тәуекелін азайтуға және бизнесті банктік кредиттеуді ынталандыруға аударылады. Бағдарлама бюджеттік есеп айырысулар мен әлеуметтік төлемдерде цифрлық теңгенің қолданылуын кеңейтуді көздейді. Бұл мемлекеттік қаражаттың бөліну ашықтығын арттырады.
Келесі жылы ҚНРДА бизнесті кредиттеуді арттыру үшін пруденциалдық шараларды жүзеге асыруды жалғастырады. Тұтастай алғанда, банктердің ресурсын нақты секторды кредиттеуге барынша тартуға бағытталған шаралар қабылданады.
Астанада ауылдық әкімдердің диалог-платформасы өтті. Бұл іс-шара өңірлерді дамыту мәселелерін талқылау үшін маңызды алаңға айналды. Шара барысында ұлттық экономика бірінші вице-министрі Азамат Амрин және вице-министр Бауыржан Омарбеков қатысқан панельдік сессиялар өткізілді. Спикерлер Үкіметтің жүзеге асырып отырған кешенді шараларын, соның ішінде жаңа Салық және Бюджет кодекстерінің негізгі ережелерін жан-жақты түсіндірді.
Талқылау ауылдық жерлерді дамыту, жергілікті тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыру, өңірлердің қаржылық тәуелсіздігін күшейту, сайлауалды міндеттемелерді орындау сияқты мәселелерге арналды.
Панельдік сессияда сөз сөйлеген Азамат Амрин 2020–2024 жылдары жергілікті бюджеттердің кірісі 3,1 трлн теңгеден 7,9 трлн теңгеге өскенін атап өтті. 2026 жылдан бастап өңірлерге кейбір салық түрлері мен барлық әкімшілік айыппұлдар берілетін болады, ал аудандардың бюджетіне шағын және орта бизнестен алынатын жеке табыс салығы мен корпоративтік табыс салығы түседі. Бұл жергілікті бюджеттердің кіріс базасын ұлғайтуға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар ол жаңа Бюджет кодексі аясында енгізіліп отырған Аймақтық стандарттар жүйесін (АСЖ) түсіндірді. АСЖ – бұл тұрғындар, ірі қалалардан бастап ауылдарға дейін, әлеуметтік, инженерлік және транспорттық инфрақұрылыммен қамтамасыз етілуі тиіс міндетті объектілер мен қызметтердің тізбесі. Жалпы трансферттерді бөлуде 12 бағыт бойынша қамтамасыз етілу деңгейі ескеріледі: білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қамсыздандыру, инженерлік және транспорттық инфрақұрылым, жол желісі, мәдениет пен спорт, қауіпсіздік, экология, инфокоммуникация, тұрмыстық қызметтер, демалыс пен бос уақыт. АСЖ базалық инфрақұрылымға қолжетімділіктегі теңсіздіктерді азайтуға және бюджет жоспарлаудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.
Өз кезегінде Бауыржан Омарбеков 2021 жылы ауылдық әкімдердің тікелей сайлауы енгізілгенін және олардың тұрақты түрде өткізілетінін атап өтті. Ел бойынша 2 334 ауылдық әкім, сондай-ақ 48 аудандық және 4 облыстық мәндегі қалалық әкім сайланған.
Сондай-ақ ол Мәжіліске енгізілген сайлау процестерін жетілдіруге бағытталған заң жобалары туралы айтты. Оған кандидаттардың сайлау қорларын құру және олардың қаржылануын бақылауды күшейту мәселелері кіреді. Сонымен қатар Мәжілісте ауылдық әкімдердің өкілеттіктерін кеңейтуге бағытталған заң жобасы қарастырылуда, онда қажетті мамандарды тарту мүмкіндігі мен инфрақұрылым мен абаттандыруды бақылаудың жаңа функциялары қарастырылған.
Ашық диалог форматында шағын қалалардың әкімдері «Дипломмен – ауылға» бағдарламасын 15 мың адамға дейінгі шағын қалаларға енгізу мүмкіндігін көтерді. Олар медицина, білім беру және әлеуметтік саладағы кадр тапшылығына назар аударды. Бауыржан Омарбеков бұл мәселе жыл сайын талқыланатынын, бірақ шағын қалаларды бағдарламаға қосу ауылдық жерлерден мамандардың кетуіне әкеп соғатынын түсіндірді. Сондықтан бағдарлама қазіргі уақытта тек ауылдық елді мекендерге арналған, алайда шағын қалаларды дамыту да жеке назар аударуды қажет етеді.
Тағы бір мәселе жобалық-сметалық құжаттаманы (ЖСҚ) дайындауға көп қаржы жұмсалып, жобалар кейін қаржыландырылмай қалатын жағдайлар болды. Осыған жауап бере отырып, Азамат Амрин басты проблеманың сапалы жоспарлаудың жоқтығында екенін атап өтті. Алдыңғы түсіндірмелерге сүйене отырып, ол жаңа Бюджет кодексі ауданның міндетті өңірлік даму жоспарын және жобаларды жіктеу жүйесін енгізетінін айтты. Ауылдық округтер өз ұсыныстарын қалыптастырады, ал аудан бюджет шектеулерін ескере отырып оларды жинап, басымдыққа қояды.
«Қаржыландырылуы тиіс жобалар – ең көп тұрғындарды қамтитын және бюджет қаражатының тиімділігін арттыратын жобалар. ЖСҚ тек бірінші кезектегі объектілерге дайындалуы тиіс. Негізгі назар аймақтық стандарттар жүйесі бойынша қамтамасыз етілетін көрсеткіштері ең төмен елді мекендерге аударылады – солар бірінші кезекте қаржыландырылады», – деп түйіндеді Азамат Амрин.
Бүгін Астанада вице-премьер – ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин Қазақстан-Швейцария іскерлік кеңесінің V отырысын ашты.
Өз сөзінде ол Швейцария Қазақстан экономикасындағы жетекші инвестордың бірі болып қала беретінін атап өтті. Швейцариялық компаниялар энергетика, машина жасау, тамақ және фармацевтика өнеркәсібінде, бірқатар технологиялық салада жұмыс істейді.
2025 жылдың тоғыз айының қорытындысы бойынша екі ел арасындағы тауар айналымы шамамен $1,1 млрд-ты құрады. Қазақстан машина жасау, фармацевтика, медицина және биотехнология, цифрландыру, көлік-логистикалық инфрақұрылым мен жаңартылатын энергия көздері салаларында швейцариялық бизнестің қатысуын арттыруға ниетті. Вице-премьер Қазақстанның инвесторларға барынша қолайлы жағдай жасауға дайын екенін атап өтті.
Екі ел ынтымақтастығындағы маңызды жобаның бірі – Астанадағы «Штадлер Қазақстан» компаниясының базасында жолаушылар вагоны өндірісін локализациялау. Бүгінде 557 жоғары технологиялық вагон жеткізуге келісімшарт жасалды. Оның алғашқы тобы жыл соңына дейін жеткізіледі.
Серік Жұманғарин Қазақстан Швейцарияның, соның ішінде Лугано қаласының, цифрлық валютаны дамытудағы және блокчейн технологиясын қолданудағы тәжірибесіне қызығушылық танытатынын бөлек атап өтті.
«Қазақстан – бүгінде өнеркәсіптік кластер қалыптастыруға дайын алаң. Біз консорциумдар құруға, технологиялық кооперацияны дамытуға дайынбыз», — деді вице-премьер.
Отырыс соңында қатысушылар ынтымақтастықты дамытуға және өзара іс-қимылдың әртүрлі саласында екіжақты сауда-экономикалық қатынасты нығайтуға бағытталған бірқатар құжат пен келісімге қол қойды.
Анықтама:
Қазақстан-Швейцария іскерлік кеңесі (ҚШІК) — екі елдің іскер топтары арасындағы ынтымақтастықты дамыту үшін 2012 жылы құрылған үйлестіру және консультациялық орган.
ҚШІК-нің негізгі міндеттері:
сауда-инвестициялық өзара іс-қимылды нығайту;
Қазақстан мен Швейцария бизнесі арасындағы тікелей байланыс пен ақпарат алмасуды қолдау;
сауда-экономикалық ынтымақтастықтағы кедергілерді жою;
бизнес жүргізу жағдайын жақсарту бойынша ұсынымдар дайындау.
Ынтымақтастықтағы басым бағыттар: энергетика, машина жасау, КТО және кадрлар даярлау, өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды басқару, фармацевтика, теміржол көлігі.
Жыл басынан бері «Даму» қоры арқылы кәсіпкерлерге 1 трлн 739 млрд теңге көлемінде қолдау көрсетілді. 9 мыңнан астам жоба қаржыландырылды. Қор мемлекеттен ірі субсидиялауды қажет ететін модельден бас тартып, оның орнына орнықты және болжамды тетіктерді енгізу көздеді. Бұл туралы «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ басқарма төрағасының орынбасары Талғат Смағұлов ОКҚ алаңында өткен баспасөз мәслихатында хабарлады.
Оның айтуынша, бұл – кепілдендіру және ұзақ мерзімді жеңілдікті қаржыландыру құралдары.
«Осы жылы біз екі кепілдік қорын «Даму» базасында құрдық. Кәсіпкерлер үшін ең маңызды міндет – жеткіліксіз кепілзат проблемасын шешу. Егер кәсіпкерлерге толық кепіл болмаса, банк тәуекелдің бір бөлігін «Дамудың» кепілдігі арқылы шешіп, кәсіпкерге несие беру мүмкіндігі туады. Нәтижесінде 700 млрд теңгеден астам несие берілді. Оның ішінде Қор берген кепілдіктің мөлшері 447 млрд теңгеге жетті. Бұл нәтиже өткен жылмен салыстырғанда 158%-ға артты», – деді спикер.
Бірінші кепілдік қорында айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізілді. Қазір 383 млрд теңгеге несие берілді. Оның ішінде 212 млрд теңге «Даму» қоры арқылы берілді.
Кепілдік қорының резерві бұрын тек қана мемлекеттік бюджеттен ғана қаржыландырылатын. Қазір жарна көлемі де ұлғайды. Екінші деңгейлі банктер міндетті жарналар құяды. Қаржы институттары ерікті жарналар төлейді, сондай-ақ кәсіпкерлер комиссиясы және қордың меншікті қаражаты бар.
Кепілдіктер портфельдік тәсілмен беріледі. Банк оң шешім қабылдағаннан кейін «Даму» қоры екі жұмыс күні ішінде шешімін береді.