2025 жылға дейін Қазсушар су саласындағы стратегиялық міндеттер кешенін жүзеге асырады

ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің «Қазсушар» РМК 2020 жылы кәсіпорынның 2020-2025 жылдарға арналған даму стратегиясын әзірледі. Құжат елдің су саласында тиімді көрсеткіштерге қол жеткізуге бағытталған стратегиялық шаралар мен міндеттер кешенін қамтиды.

Гидротехникалық құрылыстарды цифрландыру

2025 жылға дейін магистралды арналардың барлығы, яғни 119 арна цифрландырылатын болады. Қолданыстағы жүйені цифрландыру ақпарат берудің ұқсас нысанынан цифрлық нысанға көшуді қамтамасыз етуге, су тұтыну мен су тарату көлемдерін және гидротехникалық құрылыстардың жай-күйін автоматтандырылған есепке алуды енгізуге мүмкіндік береді. «Қазсушар» РМК Бас директоры Арман Қасеновтың айтуынша, бұл шара адам факторының әсерін барынша азайтады.
«Қазсушар» РМК балансында республикалық меншіктегі 4953 су шаруашылығы және гидромелиоративтік объектілер бар. Су деңгейі мен шығынын өлшеу үшін қолданылатын әдістері мен құрылғылар өлшеу қателіктерін жоққа шығармайды, жеткілікті дәлдік пен тиімділікті қамтамасыз етпейді, және қол еңбегін қажет етеді. Бұл ұзақ уақытты алады. Цифрландыру адам факторын болдырмайды және деректерді өңдеудің жеделдігін қамтамасыз етеді», - деп атап өтті кәсіпорын басшысы.
Осылайша, гидротехникалық құрылыстарды цифрландырудың арқасында икемді сүзгілеу және пайдалану есептері бар суды тұтынудың толық айқын көрініске қол жеткізілетін болады.

Су шаруашылығы саласында инновациялық және технологиялық шешімдерді әзірлеу және енгізу

Стратегия шеңберінде 2025 жылға қарай кәсіпорында инновациялық шешімдерді 100% енгізуді қамтамасыз ету жоспарланып отыр. Су шаруашылығын қазіргі заманғы жабдықтармен қамтамасыз ету, суды үнемдеудің жаңа жоғары технологиялық әдістерін енгізу көзделеді.
«Мысалы, 2023 жылы пилоттық өңірлерде: Түркістан және Алматы облыстарында жер асты суару жүйелерін құру үшін суды үнемдеудің техникалық-экономикалық негіздемесін мүмкін болады. Сондай-ақ суды үнемдеу және оны қайта пайдалану мүмкіндігі бойынша ауыл шаруашылығының қажеттіліктері үшін қайта өңдеуге болатын қалалардан шыққан сарқынды суларды пайдалану мүмкіндігі қарастырылады. Қалпына келтірілген суды суару үшін пайдалануға болады», - деп толықтырды Арман Қасенов.

Қазсушар басшысы қалалық ағынды суларды қайта пайдалану үшін ауылдық жерлер су көзін қамтамасыз ететін қалаға жақын орналасуы керек деп санайды.

«Мұндай мүмкіндіктер Қарағанды және Ақмола облыстарында бар. Бұл аймақтарды пилоттық аймақ ретінде таңдауға болады», - деді ол.

Халықты және экономика салаларын су ресурстарымен кепілді қамтамасыз ету

Арман Қасенов еліміздің су ресурстарын тиімді пайдаланудың негізгі міндеттерінің бірі оларды ұтымды пайдалану болып табылатынын, мұнда тасымалдау кезінде су шығынын азайту индикаторы негізгі көрсеткіш ретінде қабылданғанын атап өтті. Ол үшін ауыстыруды қажет ететін су құбыры желілері ұзындығының болжамды көрсеткіштерін есептеу және тасымалдау кезінде су шығынының есебі жүргізілді.

«Халықтың және экономика салаларының қажеттіліктері үшін су тартудың жалпы көлемі 25 текше километрді құрайды. Оның ішінде ауыл шаруашылығына - 65%, өнеркәсіпке – 30%, коммуналдық шаруашылыққа-1% келеді. Фермерлерді судың жеткілікті деңгейімен қамтамасыз ету үшін су үнемдеу технологияларын енгізу қажет. Біз осы бағытта жұмыс істеп жатырмыз», - деді Қазсушар басшысы.

Арман Қасенов суды суару үшін пайдалану тарифі қайта қаралатынын ерекше атап өтті. «Қазір тарифтер төмен, сондықтан фермерлер суды ұтымды пайдаланбайды», - деп сөзін жалғастырды.

«Қазсушар» РМК-ны акционерлік қоғам етіп қайта ұйымдастыру

Стратегия шеңберінде «Қазсушар» РМК-ның заңды нысанын «QazaqSu» акционерлік қоғамы етіп өзгерту көзделіп отыр. Кәсіпорын басшысының айтуынша, бұл шара ұйымның инвестициялық тартымдылығын арттырады.

«Алға қойылған міндеттерді іске асыру ауқымды қаржыландыруды талап етеді. Бірқатар заңнамалық шектеулерге байланысты біздің жүйемізді дамытуға инвесторлар тартуға мүмкіндігіміз болмады. РМК-ны АҚ-ға қайта құру инвесторлармен өзара іс-қимылды жолға қоюға мүмкіндік береді, бұл біз белгілеген бағыттарды тиімді іске асыруға ықпал етеді», - деп атап өтті ол.

Арман Қасеновтың пікірінше, су шаруашылығы құрылыстарын жаңарту мен қайта құрудың негізгі құралы жаңа су қоймаларын салу, сыртқы инвестицияларды тарту және мемлекеттік жеке меншік әріптестік жобаларын ұйымдастыру болып табылады. Сонымен қатар, бүгінгі күні суармалы және ауыз сумен жабдықтау қызметтеріне тұтынушылар сұранысы жоғары екені байқалады. Кәсіпорын табиғи монополиялар субъектісі бола отырып, өз қызметтеріне тарифтерді дербес реттей алмайды, бұл да дамудың тежеуші факторы болып табылады

Бүгінгі таңда қайта құру мәселесін ҚР Үкіметі қолдады.

2020 жыл санмен

Стратегия шеңберінде қабылданған кешенді шаралардың нәтижесінде Қазсушар ағымдағы сәтте операциялық шығындарды 2,7 млрд. теңгеге қысқартты. Бұдан басқа, әкімшілік шығыстар 20% - ға оңтайландырылды, бұл тек орталық аппаратта қаражатты 130 млн.теңгеге үнемдеуге қол жеткізуге мүмкіндік берді.

Осылайша, басқарушы персоналды ұстау мен еңбекақыны төлеуге шығындар 90 млн.теңгеге, кеңсе жалға алу - 20 млн. теңгеге, көлікті ұстауға, қызмет көрсетуге және жөндеуге, сондай-ақ ақпараттық қызметтер-15 млн. теңгеге, іссапар шығыстары-5 млн. теңгеге қысқартылды.

Сонымен қатар, құжат айналымы 100% Documentolog электронды форматына ауыстырылды. Кәсіпорынның барлық авто және арнайы техникасында күрделі салымдарсыз GPS-мониторинг жүйесі орнатылған.