Қазіргі жағдайда Қазақстандағы жазаларды орындау жүйесі қоғамнан қарапайым оқшаулау шеңберінен шығады. Бүгінде сотталғандарды әлеуметтендіруге және оңалту барысында Қарағанды облысы мен Ұлытау облысы бойынша ҚАЖД   мекемелерінде қысқа мерзімді кәсіптік оқыту курстары өткізілуде.

 Осыған орай Қарағанды облысы мен Ұлытау облысы бойынша ҚАЖД  және "ТАНДЕМ XXI" ЖШС-мен ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойды. Құжатқа сәйкес бұл ретте 3 ай мерзімге тігін курс бойынша курстар өткізу көзделіп отыр және компания сотталғандарға өнімді дайындауға нақты тапсырыстар беруге дайын, ал бұл оларға кәсіби тәжірибе беріп қана қоймай, өз еңбегімен табыс табуға мүмкіндік береді. Мұндай ынтымақтастық мемлекеттік органдар мен бизнестің әлеуметтік мәселелерді шешу үшін бірлесіп жұмыс істей алатындығының мысалы болып табылады.

 2024 жылы Қарағанды облысы және Ұлытау облысы бойынша қылмыстық-атқару жүйесі департаменті 150 электрондық бақылау құралын алды. Бұл құрылғылар қоғамнан оқшаулаусыз сотталғандарды бақылау практикасын кеңейтуге мүмкіндік берген пробациялық бақылаудағы адамдармен жұмыс істеуге арналған. Білезіктердің жалпы санының 120-сы Қарағанды облысына,    30-ы Ұлытау облысына таратылды.

- Электрондық бақылау құралдары бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазаларды орындау тиімділігін арттыру мақсатында белсенді қолданылады. Ағымдағы жылы Электрондық бақылау құралдарын пайдалану арқасында 40 сотталушыға қатысты қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес жазаның өтелмеген мерзімі бас бостандығынан айыру түріндегі жазаға ауыстырылды. Мұндай шара сотталғандардың әлеуметтiк бейiмделуiне ықпал етiп қана қоймай, пробациялық қадағалаудағы басқа адамдарға олардың заңды мiнез-құлқын қалыптастыра отырып, тәртiптiк ықпал етедi.
Электрондық білезіктерді қолдану да жазаларды өтеу тәртібі мен шарттарының сақталуын бақылауды күшейтуге мүмкіндік берді. 2024 жылы осы технологиялардың көмегімен белгіленген тәртіптің 100 бұзылуы анықталды, ал 2025 жылдың басынан бері осындай 76 жағдай тіркелді. Бұл электрондық құралдарды алдын ала бақылау және бұзушылықтарға уақтылы ден қою құралы ретінде пайдаланудың жоғары тиімділігін куәландырады.

2025 жылғы 23 сәуірде Қарағанды қаласындағы «Атамекен» кәсіпкерлер палатасында Қарағанды облысы бойынша Қылмыстық-атқару жүйесі департаментінің мекемелері мен «Еңбек-Қарағанды» РМК филиалдарының өндірістік өнімдерінің кең көлемді көрмесі ұйымдастырылды. Іс-шара Мемлекет басшысының 2025 жылды «Жұмысшы мамандықтар жылы» деп жариялауына орайластырылды. Көрменің негізгі мақсаты – сотталғандардың кәсіби дағдыларын көрсету, бизнес-қауымдастықпен ынтымақтастық орнату және өндірілген тауарларға сұранысты арттыру болды. Көрмеде 40-тан астам өнім түрі ұсынылды.

2025 жылғы наурыз айының соңы мен сәуір айының басында Қарағанды және Ұлытау облыстары бойынша ҚАЖД-ның №29 және №31 мекемелеріне Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің өкілдері мониторингтік сапармен келді.

28 наурызда №31 мекемесіне Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің Қарағанды облысы бойынша аға өкілі Лошкарёва Л. келіп, мекеме басшылығымен және қызметкерлерімен кездесіп, сотталғандарды жеке қабылдады. Кездесу барысында ұстау жағдайлары мен қайта әлеуметтендіру шаралары талқыланды.

4 сәуірде №29 мекемесіне Уәкіл Артур Ластаев бастаған делегация келіп, сотталғандардың медициналық қызмет алу, тамақтану, еңбек ету және білім алу құқықтарының жүзеге асырылуымен танысты.

Сапар қорытындысы бойынша оң баға беріліп, бірқатар ұсыныстар айтылды. Мекеме басшылығы ынтымақтастыққа дайын екенін білдірді.

Дүниежүзілік денсаулық күні қарсаңында №31 мекеменің тәрбие бөлімі қызметкерлері донорлық қан тапсыру акциясына белсене қатысты. Қан тапсырған 10 отряд бастығы қоғамға көмектесуге әрдайым дайын екендіктерін көрсетті.

Денсаулық сақтау жүйесін қолдауға бағытталған бұл қайырымдылық шарасы адам өмірін сақтап қалуға үлес қосқысы келген жанашыр қызметкерлерді біріктірді. Олар жыл сайын осындай акцияларға тұрақты түрде қатысады.

Алайда бұл күн тек донорлықпен ғана емес, тағы бір оқиғамен есте қалды. Қан тапсыру орталығының маңында жүрген әйелдің жағдайы кенеттен нашарлап кетті. Абырой болғанда, сол сәтте оның жанында медицина білімі бар, отряд бастығы, әділет капитаны Анна Ярославқызы Либас болды. Ол жағдайды жедел бағалап, алғашқы көмек көрсетті. Осылайша, дәрігерлер келгенге дейін әйелдің жағдайының нашарлауына жол бермеді.

«Осындай сәттерде тек қан тапсыру емес, сонымен қатар төтенше жағдайларда дұрыс әрі жылдам әрекет ету маңызды екенін.

ҚАЖ департаментінде 2025 жылғы 14-23 наурыз аралығында Наурызман онкүндігі өтті, оның шеңберінде Ұлттық дәстүрлер мен мәдениетті сақтауға және насихаттауға бағытталған көптеген іс-шаралар ұйымдастырылды. Мереке күндері облыс бойынша департамент пен мекеме қызметкерлері арасында қойылымдар, концерттер, спорттық жарыстар өтті. Әр күн белгілі бір тақырыпқа, тиісті іс-шараларға арналды. "Көрісу-Амал мерекесі" (сәлемдесу, жылы кездесулер және ізгі тілектер күні), "қайырымдық" (қайырымдылық күні), "Мәдениет және ұлттық салт-дәстүр" (мәдениет және ұлттық дәстүрлер күні), "Шаңырақ" (Отбасы күні), "Ұлттық киім" (Ұлттық киім күні), "Жаңару" (жаңарту күні), "Ұлттық спорт" (ұлттық спорт түрлері күні), "Ынтымақ" (бірлік және ынтымақтастық күні), "Жыл бассы" (Жаңа жыл) және "Тазару" (тазарту күні) қазақстандық мәдениет пен құндылықтардың маңызды аспектілерін көрсетеді.

Он күнге созылған Наурыз мейрамы тек қуаныш пен көңілді уақыт қана емес, сонымен қатар салт-дәстүрлер мен салт-дәстүрлерді құрметтейтін терең рухани тәжірибе болды. Әр күн ерекше мағынаға толы болды, ежелгі әдет – ғұрыптарды сақтау ең маңызды құндылықтардың бірі. Наурызнаманы мерекелеу қоғамның барлық топтары үшін маңызды.

21 ақпан күні сағат 11.00-де Қарағанды ​​облысы бойынша және Ұлытау облысы бойынша ҚАЖ департаментінің бастығы әділет полковнигі Б.Е. Шәкіров сотталғандардың туыстарымен жеке мәселелері бойынша онлайн кездесу өткізді.

Шара барысында сотталғандарды жұмысқа орналастыру, медициналық көмек көрсету, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 297-бабына өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселелері бойынша азаматтардың жеке өтініштері қаралды. Қабылдау барысында жан-жақты түсініктемелер беріліп, қызықтырған сұрақтарға жауаптар берілді.

Мұндай кездесулерді өткізу қылмыстық-атқару жүйесінің ашықтығы мен жариялылығын нығайтуға көмектеседі, сондай-ақ сотталғандардың туыстарын толғандыратын өзекті мәселелерді жедел шешуге мүмкіндік береді.

Басқарма сотталғандардың құқықтарын қамтамасыз ету және қолданыстағы заңнама шеңберінде оларды әлеуметтік бейімдеу бойынша жұмысты жалғастыруда.

«Біз азаматтардың өтініштеріне жедел жауап беру және қылмыстық-атқару жүйесіне қатысты барлық мәселелерді түсіндіру үшін олармен ашық диалог жүргізуге ұмтыламыз», - деді әділет полковнигі Бекболат Шәкіров.

№ 31 мекемеде «КТК» ойын-сауық ойыны өтті. Бұл іс-шара көптеген көрермендер мен қатысушыларды жинаған нағыз мерекеге айналды. Қазылар алқасы ретінде ҚАЖ департаментінің тәрбие жұмысы бөлімінің бас маманы, әділет подполковнигі Е.Бейсекеев, Шахтинск қаласы Долинка кенті әкімі аппартының бас маманы Д.Бортник, № 31 мекеме жанындағы № 1 РММ колледжінің оқытушысы С.Еремеев, Шахтинск қаласы әкімдігінің № 31 С.Павленко шақырылды .

Сотталғандар үшін КТК - жай ғана ойын емес. Бұл күнделікті өмірдің аясынан шығып, өзін көрсету, күлу және айналасындағылардың қолдауын сезіну мүмкіндігі. Финалға ең мықты үш команда «Режимнен шаршаған», «Еңбеккерлер» және «Бигус» шықты, олар іріктеу кезеңдерінен сенімді өткен болатын.

Ақтық сынға дайындық өте маңызды болды - сотталғандар әзілдер ойлап табуға, сахналық көріністер қоюға, авторлық әндер шығаруға ынталы болды. Сахнада жасақтың күнделікті өміріндегі эпизодтар жанданды, әзіл-сықақ миниатюралар көрермендердің күлкісін және қол шапалақтауын тудырды, ал қазылар алқасы актерлік шеберлігі мен нөмірлерінің бірегейлігін лайықты бағалады.

«Біздің колониядағы КТК - бұл жай ғана ойын-сауық емес, тәрбие жұмысының маңызды бөлігі, - деп атап өтті бөлім бастығы әділет майоры Н. Кудряшова - Мұндай іс-шаралар шығармашылық әлеуетті ашуға, командалық рухты дамытуға және сотталғандардың бойында белсенді өмірлік ұстанымды қалыптастыруға көмектеседі».

Финалдық ойында «Бигус» командасы жеңіске жетті. Оған қатысушылардың бірі, сотталған А., өз әсерлерімен бөлісті: "Бұл керемет болды! Біз күнделікті өмірден алшақтап, залдың қолдауын сезіндік. КТК біздің команданы біріктірді, біз біртұтас жұмыс істедік. Мұндай іс-шаралар өмірдің жалғасып жатқанын еске салады ".

Мұндай бастамаларда тәрбие жұмысының басты мақсаты - сотталғандарға өздерін ашуға, айналасындағылармен өзара іс-қимыл жасауға және өмірге жаңаша көзқарас танытуға мүмкіндік беру болып табылады. Күлкі - бұл тек эмоция ғана емес, сонымен қатар сананы өзгертудің күшті құралы. Колонияның қабырғалары кеңістікті шектесе де, шынайы әзіл мен алға жылжуға деген ұмтылысты нақты ұстап тұра алмайды.

№ 61 мекемеде сотталған Кирилл некеге тұрды. Алайда, жүз қонақпен салтанатты рәсімге сенудің қажеті жоқ. Тергеу изоляторында некеге тұру, әдеттегі некеге ұқсамайды. Мұнда некені тіркеудің жалпы тәртібі шектеулермен қолданылады. Соңдықтан, АХАЖ таңдап, барлық туыстарыңыз бен достарыңызды шақыра алмайсыз.

Кәзіргі таңда, Кирилл ұрлық үшін жазасын өтеп жатыр, оның мерзімінің аяқталуына шамамен бір жарым жыл қалды. Жастар босатылғаннан кейін өмірге жоспар құрып қойды.

- Жұбайымызбен біз 2 жыл азаматтық некеде тұрдық, мен үйлену тойымыз тергеу изоляторында өтеді деп ойламадым... Ол әрқашан салтанатты мерекені, ақ көйлекті және көптеген шақырылған қонақтарды армандайтын. Босатылғаннан кейін мен сүйіктімнің арманын міндетті түрде орындаймын", - деді Кирилл.

Сондай-ақ, некеге тұрғаннан кейін мекеме әкімшілігі туыстарына таксофон қоңырауын берді. Кирилл таксофон қоңырауын пайдаланып ең алдымен анасына қоңырау шалды. Қуаныштаң, анасының көзіне жас келді.