ҚР-да онкологиялық аурулармен ауыратын балаларды емдеу тиімділігі 70% - ға жетеді - Денсаулық сақтау министрлігі
15 ақпанда бүкіл әлемде Халықаралық қатерлі ісік ауруы бар балалар күні (International Childhood Cancer Day) атап өтіледі.
Қазақстанда жыл сайын 600-ге жуық бала алғаш рет қатерлі ісікпен (ҚІ) ауырады.
2021 жылы бұл қорқынышты диагноз алғаш рет 591 балаға қойылды.
Жалпы, Қазақстанда соңғы 7 жылда ҚІ бар балалардың аурушаңдығы тұрақты болып қалуда. Мәселен, 2021 жылы сырқаттанушылықтың біршама өсуіне қарамастан, бұл көрсеткіш әлемдік деректерден төмен қалып отыр (100 000 балаға 14-15 жағдай).
Негізі, елімізде аймақтық мамандардың динамикалық бақылауында әр түрлі онкологиялық және гематологиялық аурулары бар 4621 бала бар, қатерлі ісік ауруы бойынша 2083 бала байқалады.
Жыл сайын балалар онкологтары мен гематолог дәрігерлері жалпы практика дәрігерлерін және тар бағыттағы мамандарды қатерлі ісіктерді ерте диагностикалау әдістеріне оқытуды жүргізеді.
Осының арқасында 1-2 сатыдағы балаларда қатерлі ісік ауруын ерте анықтау 2015 жылғы 29% - дан 2021 жылы 52% - ға дейін өсті.
Қазақстанда қатерлі ісіктері бар балаларды диагностикалау және қарқынды емдеу 2013 жылдан бастап екі республикалық клиникада жүзеге асырылады: Алматы қ. Педиатрия және балалар хирургиясы ғылыми орталығында және Нұр-Сұлтан Қ. "University Medical Center" корпоративтік қорында.
Сонымен қатар, көпбейінді облыстық балалар стационарларының базасында онкологиялық және гематологиялық бейіндегі Пациенттерге арналған бөлімшелер немесе төсектер бар, онда қатерлі ісікке күдікті пациенттерге Бастапқы диагностика жүргізіледі.
Қазіргі уақытта ҚР бойынша қатерлі ісіктері бар пациенттер үшін 488 төсек жұмыс істейді, оның ішінде 266-сы республикалық маңызы бар клиникаларда.
Кадрлық қамтамасыз етуге келетін болсақ, бүгінде ҚР – да 81 балалар онкологы/гематологы жұмыс істейді: 51 дәрігер республикалық орталықтарда, 35-өңірлік орталықтарда.
2013 жылы "балалар онкологиясы" және "балалар гематологиясы" мамандықтарының бірігуінен бастап терапияның күрделі көп компонентті бағдарламалары әзірленіп енгізілді, әртүрлі онкологиялық және гематологиялық аурулар кезінде гемопоэздік дің жасушаларын транспланттау, сүйек ісіктері кезінде буындарды эндопротездеу, ретинобластома кезінде селективті интракраниальды химиотерапия сияқты емдеудің жоғары технологиялық әдістері игерілді.
Барлық диагностикалық технологиялардың көмегімен диагнозды түпкілікті верификациялау, сондай-ақ қарқынды бағдарламалық химиотерапия, жедел емдеу, гемопоэздік дің жасушаларын транспланттау екі республикалық клиникада жүзеге асырылады.
Елімізде барлығы 280-нен астам гемопоэздік дің жасушаларын трансплантациялау жүргізілді.
Емдеу қызметінен басқа, осы екі орталықтың қызметкерлері терапияның жаңа әдістерін, диагностика мен емдеудің клиникалық хаттамаларын, консультативтік-практикалық көмек, емделіп жатқан науқастарды динамикалық бақылау және оқу-әдістемелік қызметті әзірлеп енгізеді.
Қатерлі ісіктері бар балаларды емдеудің барлығы балаларға тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде, яғни республикалық бюджет есебінен жүргізіледі.
Мәселен, орта есеппен қатерлі ісігі бар бір баланы емдеудің қарқынды курсына мемлекет шамамен 12 миллион теңге жұмсайды.
Негізгі қарқынды емдеу курсы аяқталғаннан кейін балалар учаскелік дәрігерлердің қадағалауына шығарылады, декреттелген мерзімде өңірлік және республикалық балалар онкологтарында/гематологтарында тексеруден өтеді.
Ұзартылған ем қарастырылған кейбір аурулар үшін балалар қажетті дәрі-дәрмектерді тегін алады.
Медициналық араласулармен қатар қазір пациенттің және оның ата-анасының психологиялық жағдайына, әлеуметтік мәртебесіне көп көңіл бөлінуде.
Сонымен, екі Республикалық орталықта да смарт-мектептер ашылып жұмыс істейді, онда балалар медициналық процедуралардан алшақтап, робототехника, лего-құрастыру, пішу және тігу бойынша өз дағдыларын дамыта алады, шахмат ойнауды, ағылшын тілін үйренеді.
Қазақстанда балалардың онкологиялық ауруларын диагностикалау мен емдеуде қол жеткізілген табыстарға қарамастан, кейбір дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды ілеспе терапия үшін тіркеу және әкелу проблемасы, гистотиптелген донорлардың тіркелімін кеңейту, обырды 1-2 сатыда ерте диагностикалау, балалар онкологиясында диагностиканың молекулярлық-генетикалық әдістерін дамыту, балаларды емдеуден кейін оңалту және т. б. сияқты шешілмеген проблемалар әлі де аз емес.
Халықаралық қатерлі ісікпен ауыратын балалар күнінде қоғамның, меценаттардың, Үкіметтің назарын қазіргі проблемаларға, оның ішінде қатерлі ісік ауруын ерте диагностикалау проблемаларына және балалар онкологиясымен күресу үшін бірлескен күш-жігерді шоғырландыру қажеттілігіне тағы бір аударған жөн.