Темекі шегудің зияны туралы

Темекі шегу-темекі түтінін жұтумен байланысты химиялық тәуелділіктің бір түрі. Темекінің құрамына тәуелділікті тудыратын психоактивті зат - никотин кіреді.Тіпті сүзгісі бар темекі болса да шеккенде көптеген улы өнімдер ағзаға енеді. Темекі түтінінде СО және әртүрлі шайырлар, этилен, изопрен, бензпирен, күкіртсутек, аммиак, формальдегид, гидроциан қышқылы, ауыр металл иондары және т. б. сияқты жоғары әсер ететін зиянды заттар бар. Осы себепті темекі шегу ҰСО, жүрек-қан тамырлары және тыныс алу жүйесінің, ас қорыту органдарының, онкологиялық аурулардың пайда болуының маңызды факторы болып табылады.

Темекі шегу кезінде темекі жанған кезде пайда болатын улы заттар өкпе арқылы қанға және қанмен бірге – дененің барлық ішкі мүшелері мен жүйелерінің тіндеріне енеді, онда олар жойқын жұмыстарды орындайды. Зерттеулер көрсеткендей, темекі шегу кезінде никотиннің 20% темекі шегушінің денесінде қалады, 25% темекі жанғанда жойылады, 5% темекі тұқылында қалады және 50% қоршаған ауаға кетеді. Темекі түтінімен қаныққан ауа, балалардың ағзасына, денсаулығына үлкен зиян келтіреді.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 10 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-246/2020 «Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды тұтыну үшін арнайы бөлінген орындарды жабдықтауға қойылатын талаптарды бекіту» туралы бұйрығының 5-тармағына сәйкес темекі бұйымдарын тұтыну үшін арнайы бөлінген орындар:  темекі бұйымдарын тұтыну процесінде бөлінетін ластануларды ассимиляциялауды қамтамасыз ететін, сондай-ақ ластанған ауаның жапсарлас үй-жайларға енуіне кедергі келтіретін механикалық іске қосылатын ішке сору-сыртқа тарату желдеткіш жүйесі бар жабық үй-жайларда желдетудің жалпы сыртқа тарату жүйесінен бөлек.

Темекі мен темекі бұйымдарын пайдалану, дайындау және сату «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі № 360-VI ҚРЗ Кодексімен (бұдан әрі - кодекс) регламенттелген .

110-баптың 2-тармағына сәйкес, темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды  және алкогольді тұтынудың алдын алу және шектеуді, темекі бұйымдарын сатуға тыйым салынады:

1) жиырма бір жасқа дейінгі адамдарға сатуға;

2) он сегіз жасқа дейінгі адамдардың сатуына;

110-баптың 5-тармағына сәйкес темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, кальянға арналған темекіні, кальян қоспасын, темекіні жылытуға арналған жүйелерді, электрондық тұтыну жүйелері мен олар үшін сұйықтықтарды тұтынуға тыйым салынады:

1) білім беру ұйымдарының үй-жайларында және аумағында, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың демалуына арналған ұйымдарда;

2) денсаулық сақтау ұйымдарының үй-жайларында;

3) қоғамдық тамақтану пункттерінде;

4) мәдениет объектілерінде, мұражайларда, кітапханалар мен лекторияларда, кинотеатрларда, театрларда, цирктерде, концерттік, байқау және көрме залдарында, спорт ұйымдарында және дене шынықтыру-сауықтыру ұйымдарында, спорт ареналарында және бұқаралық демалысқа арналған басқа да құрылыстарда;

5) түнгі клубтарда, дискотекаларда;

6) жергілікті және алыс қатынастағы поездарда, әуе, теңіз және өзен көлігі кемелерінде, сондай-ақ қалалық, қала маңындағы және қалааралық автомобиль қоғамдық көлігінің салондарында, метрода, жолаушылар мен багажды, таксиді автомобильмен тұрақты және тұрақты емес тасымалдауды жүзеге асыратын ортақ пайдаланылатын көлікте;

7) әуежайлардың, теміржол, автомобиль және су вокзалдарының ғимараттарында, қоғамдық көліктің жабық аялдамаларында;

8) мемлекеттік органдар мен ұйымдарда;

9) жұмыс орындары және жұмыс аймақтары болып табылатын үй-жайларда;

10) үйлердің кіреберістерінде;

11) автожанармай құю станцияларының үй-жайларында және аумағында;

12) балалар алаңдарында;

13) жерасты өткелдерінде;

14) оларда кәмелетке толмаған адамдар болған кезде автомобиль көлігінде болады.

Абай облысының санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаменті барлық азаматтарды салауатты өмір салтын ұстануға және темекі шегуден бас тартуға шақырады.