Дәріханаларға арналған таңбаланған дәрілерді айналымнан шығару тәртібі

«Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитетінің Астана қаласы бойынша департаменті» РММ (бұдан әрі – Департамент) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитетінің 05.09.2025 жылғы шығыс №-25/2897-И хаты негізінде мынадай ақпаратты жібереді.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 27 қаңтардағы № ҚР ДСМ-11 бұйрығымен бекітілген «Дәрілік заттарды таңбалау және қадағалап отыру қағидаларының» (бұдан әрі - Қағидалар) 82-тармағына сәйкес, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналымы саласындағы субъект, дәрілік заттарды бөлшек саудада қолма-қол, қолма-қол емес есеп айырысу арқылы және (немесе) алушыға тегін ұсыну жолымен жүзеге асырған жағдайда, оларды айналымнан шығару операциясын тұтынушылық қаптамаға жағылған сәйкестендіру құралын сканерлеу және тану арқылы, өзінде орнатылған және Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылғы 16 ақпандағы № 208 «Бақылау-кассалық машиналарды қолдану мәселелері туралы» бұйрығына сәйкес тіркелген бақылау-кассалық машинамен (бұдан әрі – БКМ) интеграцияланған техникалық құралдарды пайдалану арқылы жүзеге асырады.

Тауарға жағылған сәйкестендіру құралында қамтылған сәйкестендіру коды туралы мәліметтер фискалдық құжат – кассалық чек құрамына енгізілуі тиіс және кейіннен Фискалдық деректер операторына беріледі.

Сонымен қатар,  Қағидалардың 85-тармағына сәйкес, Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъект дәрілік заттарды айналымнан шығарған күннен кейін келесі 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей, осы Қағидаларға 15-қосымшаға сәйкес нысан бойынша:

      1) жарамсыз;

      2) жоғалту;

      3) бүліну;

      4) жою;

      5) кәсіпорынның өз мұқтажы үшін пайдалануы;

      6) үлгілерді іріктеу;

      7) медициналық мақсат үшін;

      8) тегін рецепт бойынша босату;

      9) тәркілеу себептері бойынша дәрілік заттарды айналымнан шығару туралы хабарламаны ТТҚ АЖ-ға ұсынады.

Осылайша, дәрілік заттарды айналымнан шығару туралы хабарлама қағидалардың 85-тармағында айқындалған себептермен ғана жүзеге асырылады.

Сонымен қоса, Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 5 шілдедегі №235-V ҚРЗ «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Кодексінің 426-бабына сәйкес, фармацевтикалық қызмет және дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналымы саласындағы қағидаларды бұзу:өндіру, дайындау және сапаны бақылау, тіркеу және қайта тіркеу, әкелу, сатып алу, тасымалдау, сақтау, таңбалау, сату (оның ішінде шекті бағадан асып кету), қолдану, қамтамасыз ету, жою және жарнама қағидаларын бұзу жағдайларында, егер бұл адам денсаулығына зиян келтірмесе, келесі әкімшілік айыппұлдар көзделген:

• жеке тұлғаларға – 70 АЕК мөлшерінде;
• лауазымды тұлғаларға – 100 АЕК мөлшерінде;
• шағын кәсіпкерлік субъектілеріне – 130 АЕК мөлшерінде;
• орта кәсіпкерлік субъектілеріне – 200 АЕК мөлшерінде;
• ірі кәсіпкерлік субъектілеріне – 1000 АЕК мөлшерінде.
  
  

Сонымен қатар, дәрілік заттарды таңбалау және қадағалау Бірыңғай оператор Комитет жүргізген талдау нәтижесінде, кейбір дәріханалық ұйымдар, таңбаланған дәрілік заттарды БКМ арқылы сатқан кезде тұтынушылық қаптамаға жағылған сәйкестендіру құралын сканерлемейді, осыған байланысты таңбаланған дәрілік заттарды (бұдан әрі – ДЗ)  Тауарларды таңбалау және қадағалау ақпараттық жүйесінде (бұдан әрі – ТТҚ АЖ) айналымнан шығару жүзеге асырылмайды. Осы жағдайда ДЗ-ды іс жүзінде айналымнан шығару қолмен — ТТҚ АЖ жүйесінде «Басқа» себебімен «Айналымнан шығару туралы хабарлама» құжатын ресімдеу арқылы жүзеге асырылады.

Осылайша, Комитет дәріхана ұйымдарының «Басқа» себебін көрсетіп, тауар айналымынан кодтарды қолмен шығаруын болдырмау мақсатында, «Айналымнан шығару туралы хабарлама» электрондық құжатында көрсетілгендей, таңбалау және қадағалау ақпараттық жүйесінде 2025 жылғы
22 қыркүйектен бастап алып тасталынуы туралы хабарлайды.

Осыған байланысты, барлық дәріхана ұйымдарына келесі шараларды қабылдау қажеттілігі туралы хабарлама-хат жолдаймыз:

• бөлшек саудада өткізілетін барлық таңбаланған дәрілік заттарды дұрыс, уақтылы және автоматтандырылған түрде айналымнан шығаруды қамтамасыз ету;
• таңбалау кодтарын кассалық чектер арқылы беру үшін техникалық мүмкіндікті талаптарға сәйкес іске асыру;
• айналымнан шығарудың негізгі тәсілі ретінде хабарламаларды қолмен ресімдеу тәжірибесін тоқтату;
• барлық дәріханалық ұйымдар тарапынан қолданыстағы заңнама талаптарының сақталуын қамтамасыз ету.