Сібір жарасы
Сібір жарасы - бұл көбінесе терінің карбункул түрінде зақымдануымен қызба, интоксикациямен сипатталатын өте қауіпті жұқпалы ауру.
Сібір жарасының қоздырғышының ерекшелігі - ерекше тұрақтылығымен ерекшеленетін сыртқы ортада споралар мен капсулалар түзу қабілеті. Тікелей күн сәулесінің әсерінен олар 20 градус немесе одан да көп күнде өледі. Олар 70 градус температурада бірнеше сағат бойы өміршең болып қалады, ал 60 минут қайнатқанда жойылмайды. Кептірілген күйінде олар 40 жылдан астам, жекелеген авторлардың мәліметтері бойынша 200 жылға дейін сақталады.
Ауру жануарды сою орны немесе бір кездері өлген жануардың мәйіті жерленген топырақ учаскелері қоздырғышпен жаппай себіледі. Мұндай учаскелер топырақ ошақтары деп аталады және біздің облыс аумағында олардың саны 227.
Топырақ ошағының аумағында адамдар мен ауылшаруашылық жануарларын үнемі жұқтыру қаупі бар екенін білу маңызды. Споралар адамдар мен жануарларды жұқтырған кезде микробтың негізгі түрі болып табылады.
Үй жануарлары көбінесе жайылымдарда жем, топырақ және су арқылы жұқтырылады. Өсімдіктерді жеген кезде жануарлар топырақтағы спораларды жұтады, нәтижесінде инфекция пайда болады.
Осыған байланысты, сібір жарасының санитарлық - қорғау аймағы мен топырақ ошақтарындағы жергілікті атқарушы органдардан агромелиоративтік, іздестіру, гидромелиоративтік, құрылыс жұмыстарын жүргізу үшін жер учаскелерін бөлуге, сібір жарасы жерленген жерлердің топырағын қазуға және орнын ауыстыруға, сондай-ақ жер учаскелерін жеке меншікке жалға беруге, сатуға, бақшаларға бөлуге жол бермеуді сұраймыз, көкөніс бақшалары немесе жерді пайдалану.
Адам сібір жарасын тек ауру жануарлардан жұқтырады, өйткені науқас адам айналасындағылар үшін қауіпті емес. Сібір жарасының қоздырғышы адам ағзасына ең кішкентай жаралар, терідегі сызаттар, тыныс алу жолдары және жұқтырған, жеткіліксіз пісірілген ет арқылы енуі мүмкін. Осыған байланысты адамның күйдіргі ауруы тері немесе септикалық түрінде көрінеді. Тері түрінде сібір жарасы микробының ену орнында көпіршіктерге айналатын кішкентай, қатты қышитын қызыл дақ пайда болады. Содан кейін көпіршіктер жарылып, көмір сияқты қара қабық пайда болады. Карбункул деп аталатын терінің бұл аймағы ісінеді, қызарады, жылтыр болады, ұстағанда ауыртпалықсыз болады. Науқастың температурасы көтеріліп, кейде 40-40, 5 градусқа жетеді.
Ауру жануардың етін жеген, аузына лас қолдарымен микробтар енгізген адам сібір жарасының септикалық түрін дамыта алады, ол іштің қатты түйіліп ауырсынуымен, қанмен араласқан өт құсуымен, кебулермен, қанды сұйық нәжістің жиі бөлінуімен көрінеді.
Сібір жарасының септикалық түрінде науқастың жағдайы нашарлайды және аурудың 3-5-ші күнінде өлім болуы мүмкін.
Аурудың алдын алуға бола ма және оны жұқтырмау үшін не істеу керек?
Ең алдымен, жануарларға күтім жасау кезінде, олардан алынған шикізатты өңдеу кезінде қажетті сақтық шараларын сақтау қажет. Ветеринариялық қызметкерлердің рұқсатынсыз малды мәжбүрлеп союға және құлаған жануарлардың терісін алуға болмайды.
Ауыл шаруашылығы жануарлары кенеттен өліп немесе ауырған жағдайда міндетті түрде ветеринариялық қызметкерлерге хабарлау қажет. Ветеринариялық мамандар келгенге дейін, ауру жануарларды оқшаулап ұстау шараларын қабылдау қажет.
Ет пен ет өнімдерін ветеринариялық-санитариялық сараптама жүргізілгеннен кейін ғана сатуға болады.
Ауру жануарларға күтім жасау кезінде арнайы киім кию керек. Жұмыстан кейін арнайы киім дезинфекциялық ерітіндімен құйылады. Қолды ыстық сумен және сабынмен мұқият жуу керек.
Ветеринариялық сараптама жүргізілгенін растайтын ветеринариялық таңбасы жоқ белгісіз адамдардан көшеде ет сатып алу ұсынылмайды.
Сібір жарасына қарсы профилактикалық егу маңызды. Егулер жұмысы сібір жарасы қоздырғышын жұқтыру қаупімен байланысты адамдарға және малды сою алдында ұстаумен, союмен, терілерін алумен, жануарлардан алынатын шикізатты дайындаумен, сақтаумен, тасымалдаумен, бастапқы өңдеумен кәсіби айналысатын адамдарға жүргізіледі.
Егер ауру жануарларға күтім жасау кезінде қажетті сақтық шаралары сақталмаса, сібір жарасына қарсы вакцинация аурудан кепілдік бермейтінін есте ұстаған жөн.
Сібір жарасы ауруының алдын алудың негізгі бағыты ауыл шаруашылығы жануарларын вакцинациялау болып табылады.