Білім беру ұйымдарында ультракүлгін сәуле шығаратын аспаптарды пайдаланудың негізгі ережелері
Оқу орындарында ультракүлгін сәулеленуді қолдану химиялық қосылыстарды пайдаланбай үй-жайларды дезинфекциялау болып табылады.
Кварц, бактерицидті шамдар және рециркуляторлар – ауада, суда және әртүрлі беттерде патогенді микроорганизмдермен күресті қамтамасыз ететін тиімді профилактикалық эпидемияға қарсы құрал. Бұл құрылғылар өңделетін бөлмеде инфекциялар мен вирустардың таралуын азайтады.
Ультракүлгін сәулеленудің микробқа қарсы әсері микроорганизмдердің жасушалық ядросындағы ДНҚ — ны деструктивті түрде өзгертетін фотохимиялық зақымданудан көрінеді, бұл бірінші немесе кейінгі ұрпақтарда микробтық жасушаның өліміне әкеледі.
Ең алдымен, ультракүлгін сәуленің әсерінен таяқшалар мен коккалар өледі, ал сәулелендіру кезінде ең төзімді-саңырауқұлақтар, споралық бактериялар және протозоа. Кварцтауды жүргізу вирустармен күресте оң нәтиже береді.
Бактерицидтік әсері бар ультракүлгін сәулелер жоғарғы тыныс жолдарының және рахиттің инфекциясын емдеуде қолданылады. Ультракүлгін сәулеленудің әсерінен организмде Д дәрумені пайда болады.
Ультракүлгін сәулеленуді асхана үй-жайлары мен азық-түлік қоймаларында озондаумен бір мезгілде қолдану тамақ өнімдерінің балғындығын сақтауға, зиянды микрофлораның шіру және даму процестерінің алдын алуға мүмкіндік береді.
Сонымен, кварц, бактерицидті шамдар мен рециркуляторлар дегеніміз не?
Кварц шамы - бұл кварц әйнегінен тұратын лампасы бар электрлік газ шығаратын сынап құрылғысы. Қызған кезде шам ультракүлгін сәуле шығара бастайды.
Бактерицидті сәулелендіру құралы - бұл электрлік құрылғы: бактерицидті шам, рефлектор және басқа да қосалқы элементтер. Бактерицидті сәулелендіргіштер сәуле ағынын қоршаған кеңістікке белгілі бір бағытта қайта бөледі.
Рециркуляторлар - бұл желдеткіш арқылы рециркуляторға түсіп, ішіндегі ауа дезинфекцияланатын құрылғылар. Ауаны зарарсыздандырғаннан кейін ол қайтадан бөлмеге жіберіледі.
Кварцтауышты дезинфекциялау мақсатында пайдалану үшін нормативтік санитариялық талаптарға сәйкес бактерицидтік тиімділік көрсеткіші айқындалады. Бұл параметр ультракүлгін сәулеленудің әсерінен ауаның бактериялық ластануының төмендеу дәрежесін бағалайды. Көрсеткіш өлі микроорганизмдер санының олардың бастапқы санына қатынасы түрінде пайызбен көрсетіледі. Ауаны міндетті түрде дезинфекциялайтын әртүрлі мақсаттағы үй-жайлар үшін бактерицидтік әсердің қажетті дәрежесінің өз мәндері белгіленген.
Ультракүлгін сәуленің балалар мен жасөспірімдердің терісі мен көзіне тікелей әсер етуі қауіпті болғандықтан, кварцтаудың келесі ережелерін сақтау қажет:
- Бөлменің көлеміне және жұмыс істеп тұрған кварц аспаптарының санына байланысты сәулеленудің қажетті уақыты мен жұмыс режимі белгіленеді.
- Кварц шамының жұмысы кезінде оттегінің иондалуы жүреді, соның арқасында ол озонға айналады. Жоғары концентрацияда бұл газ барлық тірі организмдер үшін улы болып табылады. Сондықтан, кварц жұмыс істеп тұрған кезде бөлме бос болуы керек. Ең алдымен, дезинфекциядан бұрын бөлмеде адамдар, өсімдіктер және басқа тірі заттар жоқ екеніне көз жеткізіңіз.
- Озон, ультракүлгін сияқты, зиянды бактериялармен күреседі. Бірақ адамға зиян тигізбеу үшін кварцтан кейін бөлмені желдету керек.
Егер жабық ультракүлгін сәулелендіргіш – рециркуляторлар пайдаланылса, үй-жайларды адамның қатысуымен де кварцтауға болады.
Бұл қондырғыларда сынап бар екенін және шамдардың белгілі бір пайдалану мерзімі бар екенін ескеру қажет. Қондырғыларды пайдалану уақытын есепке алу қажет. Пайдалану уақытының лимитіне жеткен кезде, сондай-ақ шамдардың бүтіндігі зақымданған немесе зақымданған жағдайда құрамында сынабы бар аспаптарды, қондырғыларды залалсыздандырумен (демеркуризациялау) айналысатын ұйымдарға жүгіну қажет.
Білім беру ұйымдарында ультракүлгін бактерицидті қондырғыларды қолдану тиімді профилактикалық эпидемияға қарсы құрал болып табылады, алайда балалар мен жасөспірімдердің денсаулығына ықтимал зиянды әсерін болдырмайтын қауіпсіздік шараларын қатаң орындауды талап етеді.