Рационалды тамақтанудың бала үшін маңызы

Рационалды тамақтану – адамның денсаулығын жақсартуға және аурулардың алдын алу, өсу, қалыпты даму және өмірлік белсенділікті қамтамасыз ететін тамақтану.

Балалар мен жасөспірімдерде қарқынды оқу жүктемелері кезінде барлық жүйелер мен органдар, дененің күрделі гормоналды қайта құрылуы, жүйке және жүрек-тамыр жүйесінің, мидың қызметі белсендіріледі. Сондықтан осы уақытта баланың организмін қолдау өте қажет.  Демек, мектептегі теңдестірілген тамақтану мәселесі ең өзекті болып табылады.

Рационалды тамақтану қағидалары

Энергетикалық тепе-теңдік. Мектеп оқушыларының диетасы дененің тез өсуіне және балалардың қарқынды өміріне байланысты барлық энергия қажеттіліктерін қанағаттандыруы керек.  Күніне бес рет тамақтану туралы есте сақтау керек және кез-келген тағамды елемеуге жол бермеу керек.  Тәуліктік диетаның құндылығын бөліп, таңғы асқа 20-25%, түскі асқа 30-35%, түстен кейінгі асқа – 10-15%, кешкі асқа – 20-25%, екінші кешкі асқа 10% болуы керек.

Теңдестірілген тамақтану. Баланың барлық тағамдық ингредиенттермен, витаминдермен, макро және микроэлементтермен жеткілікті қамтамасыз етілуі иммундық жүйенің жағдайын жақсартады, ағзаның қоршаған ортаның теріс факторларына төзімділігін арттырады.  Күн сайын тамақтану рационына ет, сүт, сары май және өсімдік майы, қара бидай және (немесе) бидай наны, көкөністер мен қант кіргізген абзал. Балық, жұмыртқа, ірімшік, сүзбе, құс етін екі – жеті күнтізбелік күндерде бір рет қосу керек. Толық, теңдестірілген тамақтану ақуыздардың, майлардың, көмірсулардың 1:1:4 қатынасын қамтамасыз етеді.

Тамақтану режимі. Тамақтану бөлшекпен және тұрақты болуы керек, жеке тамақтану арасындағы уақыт 3,5-4 сағаттан аспауы керек. Балалардың тамақтануы химиялық құрамы мен дайындалу әдісі бойынша бапталған түрде болуы керек. Балалар рационында ащы дәмдеуіштер (желкек, бұрыш, қыша, сірке суы және оларды қолданатын тамақ өнімдері), шырындар мен сусындар құрғақ концентраттар түрінде қолданылмауы қажет. Балаларға арналған тағамдарды дайындау тәсілдері бойынша негізінен қайнату, бұқтыру, буға дайындау көзделеді.

Тамақ өнеркәсібі ХХI ғасырда бізге дәмді, бірақ пайдалы емес тағамдардың үлкен таңдауын ұсынады. Сондықтан, балалық шақта адамның дұрыс тамақтану дағдыларын қалыптастыру және баланың өзінің денсаулығы алдында оның тамақтану мінез-құлқы үшін жауапкершілікті қалыптастыру өте маңызды. Баланың қабылдаған тамағы ол тұтынатын энергияны толтыруға ғана емес, сонымен қатар дененің дұрыс өсуі мен дамуын қамтамасыз етуге қызмет етуі керек. Дұрыс тамақтану – денсаулық кепілі.