САҢЫРАУҚҰЛАҚТАН УЛАНУ ЖАҒДАЙЛАРЫ
Саңырауқұлақтарды шамадан тыс пайдалану, тіпті уланудың бірінші санатында да ағза үшін зиянды, өйткені саңырауқұлақтар ауыр сіңірілетін тағам болып табылады және асқазан-ішек жолында жартылай сіңірілген массаның көп мөлшерімен ағзада улану процесі басталуы мүмкін.
Саңырауқұлақтармен улану жиі кездеседі, улы түрі жеуге жарайтындарға сырттай ұқсайды және олармен бірге кездейсоқ жиналады. Қателікке жол бермеу үшін саңырауқұлақтардың жалпы белгілерін мұқият зерттеп, улы түрлерінің сипаттамаларын білу керек.
Өзіңізге белгілі саңырауқұлақ түрлерін ғана жинау керек. Белгісіз немесе күмәнді түрлерін жеуге болмайды. Кейбір улы саңырауқұлақтарда оларға тән белгілер болмайтынын есте сақтаған абзал, мысалы шыбынжұт шляпасындағы ақ қабыршақтар қатты жаңбырмен жуылуы мүмкін, жоғарғы жағында кесілген бозғылт табанның шляпасы сақинаны байқауға мүмкіндік бермейді.
Саңырауқұлақтардың арасында өлімге әкелетін улы түрлері бар, яғни оларды аз мөлшерде жегеннің өзі өлімге әкелуі мүмкін.
Есіңізде болсын, саңырауқұлақ – бұл табиғи губка, демек ол ауадағы, топырақтағы, жауын-шашындағы барлық нәрсені жақсы сіңіреді. Нәтижесінде, өнеркәсіптік нысандардың жанында, оқшаулау аймақтарда, жолдардың жанында, радиологиялық, химиялық, бактериологиялық және электромагниттік жағдайлары қолайсыз жерлерде жиналған жеуге болатын саңырауқұлақтармен де улануға болады.
Саңырауқұлақпен ұланудың себептері:
- Токсиндердің (немесе микотоксиндердің) болуына байланысты саңырауқұлақтардың уыттылығы.
- Жиналған саңырауқұлақтарды аспаздық өңдеусіз ұзақ уақыт сақтау немесе дайындалған саңырауқұлақтарды ұзақ уақыт сақтау.
- Саңырауқұлақтардың зиянкестермен, атап айтқанда саңырауқұлақ шыбындарымен зақымдануы.
- Саңырауқұлақтардың кейбір түрлерін (мысалы, көңқұлақ – Coprinus) алкогольмен бірге қолдану.
- Саңырауқұлақтың өсу процесінде зиянды заттардың (ауыр металдар және т.б.) жинақталуы.
Уланудың алғашқы белгілері саңырауқұлақтарды жеп болғаннан кейін жарты сағат ішінде және бірнеше күнге дейін пайда болуы мүмкін.
Саңырауқұлақпен уланған кездегі көрсетілетін алғашқы көмек:
1) Тамақтан улану белгілері пайда болғанын байқаған кезде дереу жедел жәрдем шақырыңыз!
2) Аурудың тез дамып келе жатқан көрінісіне қарсы тұру үшін дәрігерлер келгенге дейін көп су ішіп, уланған асқазанды жуып, құсып тастауға тырысыңыз.
3) Содан кейін сорбенттердің соққы дозасын беру қажет (10 килограмм салмаққа белсендірілген көмірдің 1 таблеткасы).
4) Улану кезіндегі алғашқы көмектің маңызды шараларының бірі қан айналымының бұзылуын болдырмау болып табылады. Мұны істеу үшін науқастың аяғына жылы компресс қолдану керек.
Саңырауқұлақпен уланудың алдын алу:
- Күмәнданатын саңырауқұлақтарды сатып алмаңыз.
- Ешқандай жағдайда нашарлай бастаған саңырауқұлақтарды жеуге болмайды, оларда паразиттер пайда болды. Олар термиялық өңдеуден өткен жағдайда да жеуге болмайды.
- Ескірген саңырауқұлақтарды пісірмеңіз.
- Саңырауқұлақтарды жинаған кезде тек шляпаға ғана емес, сонымен қатар оның астындағы сабағына да назар аударыңыз.
- Саңырауқұлақтарды пластикалық пакеттерге салмаңыз, өйткені олар жылдам бұзылады.
- Саңырауқұлақтарды жинағаннан кейін бірден өңдеңіз.
- Саңырауқұлақтарды ұзақ уақыт пісіру керек. Оларды бірнеше рет қайнату ұсынылады. Қайнатпа суды сорпаға араластырмай, бірден төгіп тастаңыз.
Саңырауқұлақпен уланудың алдын алу Сіздің және жақындарыңыздың денсаулығын сақтауы мүмкін! Өнімді жинау мен дайындаудың қарапайым ережелерін сақтаңыз. Егер уланып қалған болсаңыз, уақытты оздырмай, бірден дәрігерді шақырыңыз.