АБАЙЛАҢЫЗ! ТРАНС МАЙЛАР: транс майлар дегеніміз не? Транс майлардың зияны. Қандай өнімдерде бар?

Өнеркәсіптік өндірілген транс майлар - гидрогенизация (сутекті қосу) арқылы сұйық өсімдік майларынан алынған қатты майлар. Гидрогенизация процедурасы майлардың жарамдылық мерзімін едәуір арттырады, бұл әртүрлі тамақ өнімдерін өндірушілерге өте пайдалы. Егер өсімдік майларының көпшілігі адам ағзасына өте пайдалы болса, гидрогенизация процесінен кейін майдың химиялық құрамы айтарлықтай өзгеріп, адам ағзасына қауіпті болады. Айта кету керек, кәдімгі өсімдік майы (күнбағыс, зәйтүн, соя, жүгері және т.б.) қуыру кезінде транс майлардың көзіне айналады. Дәл осы себепті дәрігерлер мен диетологтар қуырылған тағамды барынша азайтуға кеңес береді және оны тамақтану рационынан мүлдем алып тастаған дұрыс.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы өнеркәсіптік өндірістің транс май қышқылдарын тамақ өнімдерінің құрамынан кезең-кезеңімен алып тастау бойынша шаралар пакетін әзірледі. ДДСҰ транс майларды тұтыну жүрек-қан тамырлары ауруларына, іштің семіздігіне, қант диабетіне, Альцгеймер ауруына, сүт безі қатерлі ісігіне, репродуктивті бұзылуларға, өт тас ауруларына әкелетінін атап өтті және транс майларды тағамнан алып тастауды және оларды балама май көздерімен алмастыруды талап етеді. Көптеген елдерде транс майларды қолдануға және ұстауға тыйым салынды, соның ішінде Швейцария, Австрия, Исландия, Венгрия, Норвегия, Швеция, Дания, онда өнеркәсіптік транс майлардың жоғарғы шегі 100 г майға 2 г, яғни жалпы майдың 2% деңгейінде белгіленді. Дәл осындай жолақ Қазақстанда, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одаққа мүше басқа мемлекеттерде 2018 жылғы қаңтардан бастап белгіленді.

Транс майлар қандай тағамдарда болады: құрамы бойынша транс майлардың көшбасшысы болып - маргарин және спредтер болып саналады. Сондай-ақ, транс майлардың көп мөлшері келесі тағамдарда кездеседі: попкорн және чипсы; кетчуп, майонез және тұздықтардың барлық түрлері; фри картоптары, наггетсы, чебуректер және басқа да фаст-фуд өнімдері; кондитерлік өнімдер: печенье, пончиктер, вафли, тәтті нан, торттар, шоколадты батончиктер және т. б. Үйдегі тағамдағы транс майлардың мөлшерін азайту үшін қуыру үшін тұрақты майларды қолданған дұрыс, мысалы: зәйтүн, күнбағыс, мақсары, рапс, соя, жүгері. Сонымен қатар, кейбір қаныққан майларды — үйректің және еріген сары майларды қауіпсіз қуыруға қолдануға болады.

Транс майларды бейтараптандыруға немесе олардың зиянын азайтуға қабілетті өнім жоқ. Сондықтан құрамында транс майлар бар өнімдерден бас тарту-зиян келтіруден аулақ болудың жалғыз жолы.

Өндірушілер өнімнің құрамында транс майлардың болуын қалай жасырады: күн сайын транс майлардың қауіпті қасиеттері туралы білетін адамдар көбейіп келеді және өндірушілер өз өнімдерін сатып алушыларды жоғалтпау үшін осы зиянды ингредиентті жасырудың жаңа тәсілдерін табуда. Өнімнің құрамында транс майлар болып табылатын төменде келтірілген атаулар болуы мүмкін: маргарин; өсімдік майы; пісіру майы; аралас май; гидрленген май; ішінара гидрленген май;

Транс майлардың теріс әсерінен өзіңізді қалай қорғауға болады?

Транс майлардың теріс әсерінен қорғану үшін сізге:

1.Сатып алудан бұрын өнімнің құрамын мұқият оқып шығыңыз және құрамында транс майлары бар заттардан бас тартыңыз.

2.Мүмкіндігінше тез тамақтану орындарында дайын жартылай фабрикаттар мен тамақтанудан бас тартыңыз.

3.Үйдегі кондитерлік өнімдер мен кондитерлік өнімдерге артықшылық беріңіз.

4.Пісіру үшін маргаринді, спредтерді және дайын тұздықтарды пайдаланбаңыз.

5.Жемістер, көкөністер, дәнді дақылдар, ақуыз басым болатын рационға артықшылық беріңіз.