Нитраттармен улану – көкөністер мен жемістерді жейтін кез келген адам тап болуы мүмкін мәселе. Бұл тағамдардың күнделікті рационда болуы міндетті болып саналады, оларды балаларға, жүкті әйелдерге және денсаулығына бейжай қарамайтын адамдарға тұтынуға кеңес беріледі. Бірақ дұрыс өсірілмеген және сақталмаған жағдайда кәді, қарбыз, картоп, қияр және жидектер ауыр улануды тудыруы мүмкін.
Нитраттармен уланудың негізгі белгілері - нитраттармен жіті улану белгілері ластанған өнімді немесе суды тұтынғаннан кейін 1-6 сағаттан кейін пайда болады. Симптомдардың даму жылдамдығы және уланудың ауырлығы нитраттардың концентрациясына, дене салмағына, адам жасына, адам денсаулығының бастапқы жағдайына байланысты болады. Адамның жайсыз сезінуінің алғашқы көріністері - асқазан-ішек жолдарының бұзылуы: эпигастрийдегі ауырсыну, құсу, іш өту. Алайда, әдеттегі тамақтан уланудан айырмашылығы, нитраттармен уланған кезде бауыр ұлғаяды, қабырғаның асты ауырсынып, склераның сарғаюы пайда болады. Сондай-ақ, артериялық гипотония, жүрек соғысы, ентігу, бастың артқы жағындағы ауырсыну орын алады. Аяқ-қол суық, көкшіл болады. Ауыр метгемоглобинемиядан (қан гемоглобинінің оттегін тасымалдай алмайтын метгемоглобинге ауысуынан туындаған оттегі ашығуы (гипоксия)) ұйқышылдық пайда болады, бет бұлшықеттерінің құрысулары, үйлестірудің бұзылуы пайда болады. Жіті уланудың өте ауыр жағдайларында тежелу, сананың бұзылуы, кома болады. Нитраттармен созылмалы улану айтарлықтай жеңіл өтеді. Ас қорыту жүйесінің бұзылыстары айқын көрінбейді, созылмалы гипоксияның клиникалық көрінісі алдыңғы қатарға шығады. Науқастарда тез шаршау, әлсіздік, аритмия, ентігу пайда болады.
Нитраттармен уланудың алдын алу үшін ерте піскен жемістерді, жидектер мен көкөністерді сатып алудан бас тарту, өсімдік өнімдерін жемес бұрын мұқият жуу керек, өйткені бұл нитраттардың мөлшерін 20% - ға азайтады, көкөністер мен жемістерді ұзақ уақыт жібіту қажет (көкөністер мен жемістерден 2 сағат ішінде 60% - ға дейін нитрат кетеді), көкөністерді бумен пісіру кезінде нитрат концентрациясының азаюы суға салып пісіруге қарағанда 10-15%-ға төмен екендігін атап өткен жөн, тамыр жемістерді қабығынан тазартып, сабағын кесу қажет, қырыққабаттан сабағын алып тастаңыз, өйткені өсімдіктердің бұл бөліктері көп мөлшерде нитрат жинайды, қауын мен қарбыз қабығының ішкі жағында аздап мәйегін қалдыру керек, соңына дейін тазалап жемеген жөн, көкөністермен бірге тамақтану рационына жеткілікті мөлшерде С витаминін қосыңыз, егер көкөністер өздеріңіздің бақшаларыңызда өсірілсе, топыраққа құрамында азоты бар тыңайтқыштарды қолданған кезде мұқият танысып, өндірушінің нұсқауларын орындау қажет.
Алдын алу әрқашан емдеуден гөрі жақсырақ екенін есте ұстаған жөн және қарапайым қауіпсіздік ережелерін сақтау улануды болдырмауға және денсаулықты сақтауға көмектеседі.
