Обыр немесе қатерлі ісік

Обыр немесе қатерлі ісік. Бұл қорқынышты сөз тіркесін бүкіл әлем бойынша күн сайын жүз мыңдай адамдар естиді.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ресми есебіне сәйкес, 2020 жылы қатерлі ісіктен 10 миллионға жуық адам қайтыс болды. Обыр әлемдегі ең көп таралған өлім себептерінің біріне айналды.

Біздің елімізде, Қазақстан Республикасында, жағдай жігерлендіреді. 2020 жылдың қорытындысы бойынша статистикаға сәйкес, біздің елімізде қатерлі ісікпен 100 мың тұрғынға шаққанда 173 адам обырмен сырқаттанады. Абсолютті сандарда 32 526 жаңа ауру анықталды. Сырқаттанушылықтың төмендеуі 11,4%-ды құрайды.

2020 жылы елімізде онкологиялық науқастар контингенті 190 159 науқасты құрады. Онкологиялық аурулардың ішінде сүт безі ісігі жетекші орын алады - 13,2%, одан кейін өкпе ісігі -10,4%, колоректальды ісігі - 9,6%. Науқастардың жас құрылымындағы 56% - еңбекке қабілетті жастағы адамдар.

Қатерлі ісіктің негізгі себептері:

* Тұқым қуалайтын бейімділік;

* Жұқпалы аурулар;

* Радиация, нашар экология;

* Теңгерімсіз тамақтану;

* Жаман әдеттер (темекі шегу, алкоголизм, нашақорлық және т. б.);

* Ультракүлгін сәулелену;

* Артық салмақ, аз қозғалысты өмір салты.

Қатерлі ісіктің әмбебап емі жоқ.

Қатерлі ісікке қарсы жалғыз сенімді құрал – алдын алу болып табылады. Қатерлі ісіктің алдын алудың 3 түрі бар.

Бастапқы профилактика. Оған салауатты өмір салтын ұстану кіреді: өмір салты мен тамақтануды қалыпқа келтіру, жаман әдеттерден бас тарту, физикалық белсенділік, салмақты қалыпқа келтіру.

Қосалқы профилактика. Оған қатерлі ісікті ерте сатысында анықтау және емдеу кіреді: скрининг, кәсіби тексерулер, ісік клеткаларын анықтау сынақтары.

Үшінші профилактика. Оған емделген онкологиялық науқастарда ісік клеткаларының, метастаздардың және жаңа ісік ауруларының қайта пайда болуына жол бермеу жөніндегі іс-шаралар кіреді.