Тырысқақ
Әлемдегі тырысқақ бойынша эпидемиологиялық жағдай шиеленісті қалыпта.
Жыл сайын 50-ден астам елде 150 000-ға дейін тырысқақ ауруы тіркеледі және тырысқақ жиі эпидемия түрінде жүреді.
Тырысқақтың бұрқ етпе жағдайы әлемнің әртүрлі аймақтарында, соның ішінде Африкада, Америкада орын алады. Тырысқақ бойынша ең қолайсыз елдер Африка мен Азия елдері болып табылады, бірақ ауру жағдайлары басқа континенттерде де тіркеледі.
Қазіргі уақытта тырысқақ бойынша ең қолайсыз:
- Еуропа және Азия континенттерінде: Үндістан, Лаос, Индонезия, Иран, Ирак, Түркия, Ауғанстан;
- Америка континентінде: Боливия, Бразилия, Гватемала, Гондурас, Мексика, Никарагуа, Перу, Сальвадор.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) соңғы бюллетеніне сәйкес, мамыр айында 52 589 жағдай тіркелді, бұл сәуірмен салыстырғанда 35% - ға өскен. Жыл басынан бері 26 елде 211 678 ауру және 2 754 өлім тіркелді.
Жыл басынан бері ең көп зардап шеккен елдер:
-Оңтүстік Судан (51000-нан астам жағдай) және Ауғанстан (46000 жағдай).
Одан кейін Конго Демократиялық Республикасы (27 мың жағдай), Ангола (22 мың жағдай), Йемен (18 мың), Судан (16 мың).
Сонымен қатар Оңтүстік Судан ең көп өлім-жітім тіркелген елге жатады (973), одан кейін Ангола (685), Конго Демократиялық Республикасы (576) және Судан (278).
Тырысқақтың таралуына ықпал ететін факторлар санитария мен гигиенаның төмен деңгейі, таза суға қол жетімділіктің болмауы, қақтығыстар мен табиғи апаттар болып табылады.
ДДҰ эпидемиямен байланысты қауіпті өте жоғары деп жіктеді. Нақты зардап шеккен елдердің саны шектеулі болғанымен (26), инфекцияның таралуы үшін жағдайлар бар, оған қоса 1 миллиард адам қауіпті аймақтарда тұрады.
ДДҰ шекаралардың өткізіп алу қаупі болуынан, қадағалаудың жеткіліксіздігінен және қауымдастықтардағы хабардарлықтың төмендігінен туындаған трансшекаралық берілу қаупінің жоғарылауы бар деп санайды.
Трансшекаралық беріліс механизмдері:
Халықтың көші-қоны: тырысқақ жұқтырған адамдар басқа аймақтарға немесе елдерге өз аурулары туралы білмей саяхаттай алады және осылайша инфекцияны тасымалдайды.
Тауарларды өткізу: Ластанған тамақ немесе шекара арқылы тасымалданатын су жаңа жерде инфекция көзі бола алады.
Туризм және іссапарлар: Тырысқақтың эндемиялық аймақтарына баратын саяхатшылар инфекцияны жұқтырып, үйге оралғанда инфекцияны таратуы мүмкін.