Безгек туралы не білуіңіз керек?
Безгек — бұл трансмиссиялық жұқпалы ауру, адам оны "безгек масаларының" шағуымен жұқтырады. Бұл ауру безгегімен, қалтыраумен, көкбауыр мен бауырдың ұлғаюымен, анемиямен бірге жүреді. Созылмалы қайталанатын курспен сипатталады. Безгек инфекциясы тек масалардың шағуы арқылы жүреді, тікелей адамнан тұрмыстық жағдайда берілмейді. Бірақ инфекцияны жұқтырудың тағы екі жолы бар: безгекпен ауыратын науқастың қанын құю кезінде және жатырішілік.
Түн басталғаннан таң атқанға дейін масалардың шағуының алдын алу-басты міндет. Қауіпті елдерде масалардың шағуын болдырмау үшін ұзақ әсер ететін инсектицидпен өңделген арнайы торлардың астында ұйықтау керек, сонымен қатар қорғаныс киімдері мен репелленттерді қолдану керек.
Безгекке қарсы вакцинаны әзірлеу ұзақ уақыт бойы аурумен күресудің негізгі бағыттарының бірі болды. Ондаған жылдар бойы жұмыс істегеннен кейін Британ университеті әзірлеген алғашқы вакцинаны Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы 2021 жылы мақұлдады. Безгекті жою безгекпен күресудің түпкі мақсаты болып табылады.
Қазақстанда безгек ауруы тіркелмеген. Алайда, халықтың көші-қонының ұлғаюына, "тропикалық" туризмнің белсенділігіне, коммерциялық халықаралық байланыстардың кеңеюіне байланысты безгек жыл сайын республика аумағына әкелінеді. Қазақстанда алыс шет елдерден әкелінетін безгектің жекелеген жағдайлары байқалады. 2022-2023 жылдар аралығында Африкадан әкелінген безгектің 3 жағдайы тіркелді.
Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша 2021 жылы безгек шамамен 619 000 адамның өмірін қиды, ал 2020 жылы 625 000 адам қайтыс болды.
Иммунитеті жоқ жас балалар, жүкті әйелдер, АҚТҚ/ЖҚТБ-мен ауыратын науқастар, эндемиялық елдерге халықаралық сапарлар жасайтын адамдар жұқтыру қаупіне көбірек ұшырайды. Халықаралық саяхатшылар әлемнің 97 елінде, негізінен Африкада, Азияда, Латын Америкасында безгек ауруымен ауыру қаупіне ұшырауы мүмкін. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы 2023 жылдың қазан айында Әзірбайжан мен Тәжікстанда безгек жоқ екенін ресми түрде растады. Бұл жеңіс-бұл ауруды жоюға бағытталған ғасырлық күш-жігердің нәтижесі.
И.А.Антонова – департаменттің бас маманы