Электронды темекінің балалар мен жасөспірімдердің денсаулығына әсері
Нарықта кең түрде ұсынылған темекіні шегудің зияны туралы өзекті тақырыпты көтергіміз келеді: қарапайым шылым құрамында темекі бар, темекіні жылытуға арналған құрылғылар (GLO, IQOS), қайта пайдалануға болатын және бір рет қолданылатын электронды темекі (вейптер).
Ересек адам күнделікті өмірде жоғарыда айтылғандардың біреуін қолданған болса, бәріміз тыныш күйде қалып отырамыз. Бірақ, ата-аналар мен санитариялық - эпидемиологиялық саламаттылық саласындағы мамандар ретінде бізге бұл қорқыныш ұялатады, себебі бұл зиянды «заттар» былайша айтқанда, бүгінде балалардың қолында қандай да бір аксессуарға-сәнге айналып отыр.
Егер бұрын жасөспірімдер темекімен бұрышта жасырынып жүрсе, қазіргі уақытта олардың «алмастырғыштары» пайда болған кезде, темекінің айқын иісі жоқ, керісінше, тәтті хош иістері бар, сондай-ақ ашық түстер мен басып шығарулармен «безендірілген» және адамдардың көзқарасы үшін оғаш болып көрінбейді деп айтуға тұратын көрініс болды; - мұның бәрі жасөспірімдерге кез-келген жерде, тіпті жасырынбай темекі шегуді жеңілдетті. Бұл үрдіс қазірдің өзінде жасөспірімдерден жас балаларға ауысуда. Егер бұрын олар темекінің жағымсыз дәмін алғаш рет сезінсе, олар қорқып, темекі шегуді жалғастырмауы мүмкін еді. Енді, өкінішке орай, бала жаңа «тәтті» дәмді татып, темекі шегуге оңай тәуелді бола алады.
Кәдімгі темекінің құрамын бәріміз білеміз. Ал темекіні жылытуға арналған құрылғылардың құрамына никотин (тәуелділікті тудыратын негізгі ингредиент), темекі емес қоспалар мен хош иістендіргіштер бар темекі бөлігі кіреді. Ал вейптер құрамында: никотин, глицерин, пропиленгликоль, формальдегид, ацетальдегид, хош иістендіргіштер және басқа компоненттер болады.
Егер кәдімгі темекі шегу кезінде тыныс алу жүйесіне зиян келсе, бірақ темекі шегуді тоқтатқан кезде денеңізді алты ай ішінде сау күйге қайтару ықтималдығы жоғары болса, онда темекінің «алмастырғыштарымен» «сурет» басқаша көрінеді. Темекі мен никотиннің зиянынан басқа, ерімейтін немесе буланбайтын майлы консистенциясы бар заттар темекі шегуді тоқтатқаннан кейін де тамырлар мен өкпелердің қабырғаларын қоршайды. Осылайша, жүрек-тамыр жүйесі ауруларының, инфекциялық емес респираторлық аурулардың және т. б. дамуына ықпал етеді. Хош иістер бронх демікпесіне дейін әртүрлі аллергияларды тудырады.
Мұның бәрі ересек адамда болуы мүмкін. Енді темекі шегудің нәзік баланың денесі үшін қандай салдары бар екенін ойланып көріңіз!
Темекі шегудің нәтижесінде витаминдер мен қажетті микроэлементтерді қабылдауы керек балалар денесі оларды сіңіре алмайды. Нәтижесінде бас ауруы, ұйқысыздық, тітіркену пайда болады-бір сөзбен айтқанда тәуелділік пайда болады. Бала физикалық дамудан артта қалып, нашар оқи бастайды, әлсіздік, анемия, ұйқышылдық және тағы басқалар пайда болады.
Тәуелділікті тудыратын жаман әдеттердің зияны туралы ұзақ уақыт айтуға болады. Бірақ, ата-аналардың жауапкершілігіне баса назар аударғымыз келеді. Біз өз балаларымыздың іс-әрекеттеріне жауап береміз, нақты түрде басқа емес, біз балаларға темекі шегудің зияны туралы түсіндіруіміз керек, біз олардың көз алдында не істеп жатқанымызды, не қолданатынымызды және қандай өмір салтын ұстанатынымызды бақылауымыз керек.
Сондай – ақ, «темекі бизнесіне», жеткізушілерге, дүкендерге, кеңесшілерге, сату өкілдеріне және сатушыларға балалардан ақша табу өте төмен іс екенін еске салғым келеді. Мен әкімшілік жауапкершілік туралы айтқым келмейді, ол туралы бәрі біледі, егер олар білмесе де, бұл оларды жазадан босатпайды.
Біз ар-ұжданға шақырғымыз келеді!
Балалар-бұл біздің болашақ ұрпағымыз, сондықтан біздің болашағымыз сау, бейбітшілікте және онсыз көп зияндылардан ада болсын. Сондықтан, балаларымызға әдейі зиян тигізбейік!
Абдуллина Ш. А. - департаменттің бас маманы