Туберкулез - қызықты фактілер

1. Туберкулез -  жұқпалы инфекция, көбінесе ауа тамшылары арқылы беріледі: жөтелгенде, түшкіргенде, тығыз байланыста болған кезде. Кез-келген адам туберкулезбен ауырады: әріптес, кездейсоқ жолаушы, қонақ. Бірақ ең көп зардап шеккен адамдар тобы-онымен бірге тұратын науқастың туыстары.

2. Тәулігіне туберкулездің ашық түрімен ауыратын науқас 3-5 метр радиуста таралуы мүмкін, 7 миллиардқа дейін микобактерия бөледі.

3. Дені сау адамның өкпесіне енген кезде Кох бацилласы ағзаның инфекциясын тудырады. Жер шары халқының үштен бірі жұқтырған. Жұқтырған адамдардың ішінен туберкулез тек оннан бірінде дамиды.

4. Туберкулез экономикалық немесе әлеуметтік жағдайына қарамастан барлық адамдарға әсер етеді. Кейбір адамдар туберкулезбен тек бейәлеуметтік адамдар ғана ауырады деп сеніп, ауруды мойындаудан ұялады. Бұл дұрыс емес. Жақсы тамақтану және жаман әдеттер болмаса да, ағзаның қорғанысы бұрынғы немесе созылмалы ауруларға, күйзелістерге, гормондармен ұзақ емдеуге байланысты төмендейді.

5. Туберкулезбен ауыратын адам сау болып көрінуі мүмкін, тіпті жөтелмеуі мүмкін (дегенмен жөтел- бұл дәрігерге барудың алғашқы симптомы). Туберкулез осысымен зұлым- алғашқы кезеңдерде ол жасырын түрде өтеді, сонымен қатар, қазірдің өзінде өкпені бұзып, айналасындағыларды жұқтыра бастайды. Бір жыл ішінде бір бациллярлы науқас 10 адамға жұқтыруы мүмкін, тіпті оны өзі білмей. Ең сорақысы, туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратын науқас айналасындағыларға не жұқтыратынын біле отырып, емдеуден бас тартуы.

6. Туберкулез – ЖРВИ емес. Сіз оны бір апта ішінде емдей алмайсыз. Емдеу бірнеше айдан бірнеше жылға дейін созылуы мүмкін. Емдеу аурудың түріне және процестің ауырлығына байланысты мамандандырылған туберкулезге қарсы стационарларда немесе емханада жүргізіледі. Толық емделу маңызды. Жағдайдың жақсаруының алғашқы белгілерінде көптеген науқастар емдеуді тастағысы келеді-бұл өлімге әкелетін қателік, өйткені ауру міндетті түрде оралады, бірақ туберкулезге қарсы препараттарға төзімді микобактериялардан туындаған агрессивті түрде.  Ауру бақылаудан шығады, басқаруды тоқтатады және мүмкін емделмейді.

7. Туберкулезге қарсы препараттарға төзімді туберкулезді, осындай микобактерияларды бөлетін науқастармен байланыста жұқтыруға болады.

8. Өткен туберкулез өмір бойы иммунитет бермейді және ауруға шалдыққан адам бірнеше рет ауырып қалуы мүмкін. Туберкулезбен ауыратын, инфекциядан айыққан адамдар басқаларға қауіп төндірмейді және әдеттегі өмір салтын ұстануы мүмкін. Алайда, олар өздері тәуекел тобына жататындығын түсінуі керек және аурудың қайталануын болдырмау үшін денсаулығын бақылауға міндетті. Тәуекел тобына қант диабеті, созылмалы бронхит, өкпе аурулары бар адамдар, АИТВ жұқтырған адамдар, алкоголизм мен нашақорлықтан зардап шегетін адамдар жатады. Бұл адамдар жыл сайын флюорографиялық тексеруден өтуі керек.

9. Нақты алдын-алу бар. Бұл БЦЖ вакцинасы. Бірақ иммундық реакцияны сақтау мерзімі қысқа, шамамен 5 жыл. БЦЖ балаларды қорғау үшін қолданылады. Жаңа туылған кезеңде науқас адамдармен байланыста болған кезде агрессивті формалармен инфекцияны болдырмау үшін БЦЖ иммунизациясын алу маңызды. Вакцинациядан кейінгі алғашқы екі айда мүмкіндігінше қауіпсіз өмір сүру жағдайларын жасау керек, өйткені осы кезеңде нәресте иммунитетті қалыптастырады. Бала бірінші сыныпта БЦЖ екінші вакцинасын алады, алдыңғы вакцинациядан иммунитет жойылып, алда көптеген жаңа байланыстар мен кездесулер болады.

10. Өзіңізді аурудан қалай қорғауға болады? Ол үшін табиғаттан тыс ештеңе жасаудың қажеті жоқ. Сізге салауатты өмір салтын ұстану керек, жылына бір рет флюорографиялық тексеруден өтіп, үйіңізді жиі желдетіп отыру керек. Егер сіз ата-ана болсаңыз-баланы қорғаңыз, оны туберкулезден сақтаңыз.

 

Р. Ищанова - департаменттің  бас маманы