Туляремия және оның алдын алу

Туляремия – инфекцияның ену нүктесіне (көз, өкпе, тері, асқазан-ішек жолдары және т.б.) байланысты жалпы интоксикациямен, қызбамен, лимфа түйіндерінің және басқа мүшелердің зақымдануымен сипатталатын табиғи ошақты, жіті жұқпалы ауру. Қоздырғыш сыртқы ортада: суда, дымқыл топырақта, дәнде, сабанда, тамақ өнімдерінде ұзақ сақталады. Микроб қарапайым дезинфекциялық ерітінділермен оңай жойылады және қайнаған суда өледі. Инфекция көзі кеміргіштер, су егеуқұйрықтары, ондатрлар, қояндар, тышқандар мен тышқандардың барлық түрлері, кенелер. Иксодид кенелері туляремия инфекциясын сақтаушы және тасымалдаушы ретінде үлкен рөл атқарады.  

Кеміргіштер қоздырғышты нәжіспен және зәрмен шығарып, ашық су қоймалары мен құдықтардың суын, азық-түлік өнімдерін, астықты, шөпті, сабанды, жем-шөпті ластайды. уляремия қоздырғышы адам ағзасына зақымдалған тері, көздің шырышты қабаттары арқылы, ластанған тамақ өнімдерін (ауылшаруашылық өнімдерін), суды, ауадағы шаңды пайдаланғанда және ауру қансорғыш буынаяқтылар (масалар, жылқылар, кенелер) шаққанда түседі.  Ауру жұқтырған сәттен бастап аурудың алғашқы белгілері пайда болғанға дейін, әдетте, 2-3 аптаға дейінгі вариациялармен 3-тен 7 күнге дейін созылады. Ауру жедел түрде температураның 38-40 градусқа дейін көтерілуімен, қалтыраумен, қатты бас ауруымен, әлсіздікпен басталады. 2-3-ші күні микробтар ағзаға түскен жердің жанындағы (мойын, құлақ, қолтық, шап немесе басқа жерлерде) лимфа түйіндері ұлғаяды.  

Ең тиімді шара - туляремияға қарсы профилактикалық вакцинация. Вакцинация ауыртпалықсыз, емдеу-алдын алу мекемелерінде жүргізіледі және 5 жыл бойы аурудан қорғайды. Туляремияға қарсы вакцинация табиғи ошақтар аймағында тұратын тұрғындарға немесе инфекцияның кәсіби қаупімен байланысты тәуекел тобына жататын адамдарға жүргізіледі. (аңшылар, балықшылар, шопандар, егістік жұмысшылары, көкөніс қоймаларында, элеваторларда, ет комбинаттарында, ауыл шаруашылығы өнімдері мен шикізаттарын қайта өңдеу кәсіпорындарында, мал және құс фабрикаларында, жем-шөппен, астықпен жұмыс істейтін және т.б. жұмысшылар). Вакцинациядан басқа келесі қорғаныс шараларын қабылдау керек. Кездейсоқ су көздерінен (құдықтар, бұлақтар) шикі суды ішуге жол бермеу, орманға барған кезде өзін-өзі және өзара тексерулер жүргізуге, тұрғын үйлер мен елді мекендердің маңындағы шөптерді шабуға, бау-бақша және бақша аумақтарындағы рұқсат етілмеген үйінділерді жоюға елді мекендердің төңірегінде, балық аулау кезінде, ашық ауада демалыс кезінде, әсіресе өзен жайылымдарында репелленттерді қолдану (кене шағуынан қорғау).

Кене шаққан жағдайда не істеу керек және қайда бару керек? Егер кене шақса, алғашқы көмек көрсету үшін жақын жердегі медициналық мекемеге хабарласу керек. 

 

Р.М.Ишанова - департаменттің бас маманы