Өндірістік шаң - кәсіби зияндылықтың ең көп таралған қолайсыз факторларының бірі. Ол өндірістік кәсіпорындарда кездеседі, онда технологиялық процестер шаңның пайда болуымен және бөлінуімен бірге жүреді, ал жұмыс істейтін өнеркәсіптік кәсіпорындардың барлығы дерлік әсер етеді.
2022 жылғы еңбек жағдайларын бағалау мақсатында өнеркәсіптік объектілерде жұмыс аймағы ауасының 4692 сынамасы зерттелді, оның ішінде ШРК – 326 сынама (6,9%) асып түсті.
2022 жылы 74,1%-ды құраған кәсіпорындардағы бұзушылықтарды жоғары анықтау тұрғысынан тексерулер тиімділігінің жоғары көрсеткішіне қарамастан, Қарағанды облысында өнеркәсіп кәсіпорындары жұмысшыларының кәсіптік сырқаттану жағдайлары санының өсуі байқалады.
Қарағанды облысында өнеркәсіптің барлық салалары бойынша шаңның әсерінен (силикоздар, бронхиттер, антракосиликоздар, пневмокониоздар) кәсіптік сырқаттанушылық анықталды.
Бұл аурулардың алдын алу шаралары, ең алдымен, жұмысшылардың денсаулығына әсер ететін жұмыс орнындағы еңбек жағдайларына, шаңға және басқа да зиянды факторларға мерзімді мониторингті жүргізуді білдіреді.
Департамент және оның аумақтық бөлімшелері еңбек жағдайларын жақсарту және өндірістік объектілерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес келтіру жөніндегі ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар кешенін өткізеді.
Денсаулық жағдайын сақтау мақсатында жұмысшылардың еңбек жағдайларын жақсарту, жұмыс орындарын сауықтыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуын бақылау жүргізіледі.
Шаңның әсерінен болатын аурулардың дамуының алдын алу мақсатында медициналық-профилактикалық және техникалық-технологиялық сипаттағы жеке және ұжымдық шараларды қамтитын іс-шаралар кешенін жүргізу қажет.
Жеке профилактика шараларына жұмысшыларды арнайы киіммен, респираторлармен, өнеркәсіптік газқағарлармен, дулығалармен және көзілдіріктермен жабдықтау жатады. Сонымен қатар, санитарлық-техникалық насихат және қауіпсіз жұмыс әдістерін оқыту қамтамасыз етілуі керек. Өндірісте санитарлық-тұрмыстық үй-жайлардың кешендері көзделуі тиіс. Зиянды әсерден аулақ болу мүмкін болмаған жағдайда, ерекше жұмыс және демалыс режимін орнату маңызды шара (қысқартылған жұмыс күні, қосымша демалыс және т.б.) болып табылады.