Ауыз су сапасының проблемасы адамзат қоғамы өмірінің көптеген аспектілеріне әсер етеді және оның өмір сүруінің бүкіл тарихында әсер етті. Қазіргі уақытта ауыз су әлеуметтік, саяси, медициналық, географиялық, сонымен қатар инженерлік-экономикалық проблема болып табылады. Сонымен, «Су», «Ауыз су» қандай болуы керек. «Ауыз су» түсінігі салыстырмалы түрде жақында қалыптасты және оны ауыз сумен қамтамасыз ету мәселелері бойынша заңдар мен нормативтік актілерден табуға болады.
Ауыз су – табиғи күйінде немесе тазартудан (тазартудан, дезинфекциядан) кейін сапасы бойынша белгіленген нормативтік талаптарға сәйкес келетін және адамның ауызсу және тұрмыстық қажеттіліктеріне немесе тамақ өнімдерін өндіруге арналған су. Бұл ауызсу ретінде қабылдағанда да, гигиеналық мақсатта қолданғанда да, тамақ өнімдерін өндіруде де судың адам денсаулығына кері әсерін тигізбейтін қасиеттері мен құрамының үйлесімділігіне қойылатын талаптар туралы айтып отырмыз.
Зертханалар судың барлық түрлерін, соның ішінде ауыз суды талдауды - су құбырларынан, құдықтардан, бұлақтардан және басқа көздерден, бассейндер мен джакузилерге арналған суды талдауды, зертханалар үшін тазартылған суды және ұйымдар мен жеке тұлғалар үшін ағынды сулардың барлық түрлерін сараптайды. Мамандар су талдауын (химиялық, микробиологиялық, радиологиялық) жүргізгеннен кейін қажет болған жағдайда су талдауының нәтижелері бойынша су сынамасын зерттеу хаттамасы ресімделеді.
Адамның денсаулығы көп жағдайда оның ішу және тамақ дайындау үшін пайдаланатын суының сапасына байланысты. Судың сыртқы түріне немесе иісіне қарап оның қаншалықты зиянсыз екенін және оны ішуге болатынын білу әрқашан мүмкін емес. Оның химиялық құрамын, дәлірек айтқанда, құрамындағы қоспалардың құрамын білу қажет. Жаңа ұңғыманы немесе ұңғыманы пайдаланбас бұрын судың мемлекеттік сапа стандарттарына сәйкестігін талдау қажет.
Ауыз және тұрмыстық қажеттіліктерге арналған судың сапасына қойылатын гигиеналық талаптар эпидемиологиялық қауіпсіздік, химиялық құрамының зиянсыздығы және қолайлы органолептикалық қасиеттері принципіне негізделген.
Мәселен, 2022 жылы Бурабай аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасымен Бурабай ауданының сумен қамтамасыз етілуіне мониторинг жүргізу аясында орталықтандырылған су құбырынан 74 су сынамасы алынып, микробиологиялық көрсеткіштерге сараптама жүргізілді, оң нәтижелер анықталмады және санитариялық-химиялық көрсеткіштері бойынша 80 су сынамасы зерттелді, оның ішінен 33-і оң. Ауыз судың химиялық құрамы бойынша сәйкессіздігінің негізгі көрсеткіштеріне қаттылылық, фтор, хлоридтер, құрғақ қалдық, азот нитраттары жатады.
Орталықтандырылмаған көздерден микробиологиялық көрсеткіштерге 55 су сынамасы алынды, оның ішінен 1-і сәйкес келмейді және санитариялық-химиялық көрсеткіштерге 55 су сынамасы зерттелді, оның ішінде 48 су сынамасы сәйкес келмейді. Ауыз судың химиялық құрамы бойынша сәйкессіздігінің негізгі көрсеткіштеріне лайлығы, қаттылық, фтор, хлоридтер, құрғақ қалдық, азот нитраттары жатады.