Педикулез және оның алдын-алу.
Педикулез және оның алдын-алу
Педикулез — тері мен шаштың паразиттік ауруы. Адам: бас биті (Pediculus humanus capitis), көйлек биті (Pediculus Нumanus Сorporis) және қасағалық бит (Phtyrus Рubis) паразиттік етуі мүмкін. Осыған сәйкес педикулезды: бастық, көйлектік және қасағалық деп бөледі. Аралас педикулез аралас типтегі инфестация болған кезде де пайда болуы мүмкін. Биттер антисанитариялық жағдайда өмір сүретін адамдарда пайда болады деген пікір бар. Шын мәнінде, биттер таза шашқа паразиттенуді жөн көреді, сондықтан кез-келген адам оларды жұқтыра алады, сондықтан екі апта өткен соң адамның бүкіл басы шаққаннан кейін кышуды тудыратын бір бит жеткілікті. Инфекция сәтінен бастап аурудың алғашқы белгілеріне дейін бірнеше апта кетуі мүмкін. Биттер тез көбейеді. Олар жұмыртқаларын (сірке) шаштарға салады, олар сумен жуылмайды. 8-10 күннен кейін биттердің дернәсілдері жарылып шығады, ал жеті күннен кейін бұл дернәсілдер өздері жұмыртқа сала алады. Бит инфекциясы қалай пайда болады? Биттер бүргелер емес, олар қалай секіруді немесе ұшуды білмейді, олар өрмелейді, сондықтан келесі жолдар арқылы оларды жұқтыруға болады:
- жұқтырған адамме, шашпен байланыста болған кезде;
- жұқтырған адамның шашына тиетін заттарды қолдану: тарақ, шляпалар және т.б.;
- балалар биттерді ортақ жұмсақ ойыншықтардан жұқтыруы мүмкін, сонымен қатар инфекция көзі балабақшада немесе денсаулық сақтау ұйымында төсек-орын болуы мүмкін.
Педикулездің келесі белгілері бар:
- биттің тістеген жерінде терінің қышуы;
- терідегі ұсақ сұр-көкшіл дақтар;
- талшықтанған орындар (экскориациялар);
- шашта сіркенің болуы.
Битті жұқтыру несімен қауіпті? Биттің шағуымен терінің қатты қышуын тудыратын фермент шығарылады. Тістеген жерлерді үнемі қасы берген кезде, онда сол орында қан кете бастайды және инфекцияны қанға енгізуге болады. Қасыған орындарда жұқтыру нәтижесінде іріңді тері аурулары дамуы мүмкін.
Педикулездің алдын алу мақсатында Ақмола облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті төмендегілерді ұсынады:
- Жеке және қоғамдық гигиенаны сақтау: денені үнемі жуу (аптасына кемінде 2 рет), киім мен төсек-орын тысын ауыстыру; төсек-орын тысын жоғары температурада жуу, киідерді, әсіресе биттер әдетте жұмыртқа салатын тігістерді ыстық үтікпен үтіктеу.
- Жеке тарақты басқа тұлғаларға беруге жол бермеу.
- Педикулезді қайта жұқтырудың алдын алу мақсатында пайдаланылған заттарды (негізінен сүлгілер, бас киімдер, төсек-орын жабдықтары, капюшондары мен жағалары бар киімдер, жұмсақ ойыншықтар) қайнату.
- Биттің бар-жоғын тексеру үшін ашық түсті матанын түстінде тарау керек.
- Түнге су басты сүлгімен орап қалдырмай, шашты жақсылап құрғату.
2022 жылы республика бойынша педикулездің 848 жағдайы, Ақмола облысында - 28 жағдай, оның ішінде 14 жасқа дейін 10 жағдай тіркелді.