Атмосфералық ауаның адам ағзасына әсері.
Атмосфералық ауаның адам ағзасына әсері
Қоршаған табиғи орта проблемаларының ішінде атмосфералық ауа проблемасы ерекше орын алады. Адам қызметінің нәтижесінде атмосфераға әртүрлі антропогендік заттардың көп мөлшері түседі, бұл ауа ортасының химиялық құрамының өзгеруіне әкеледі.
Біздің денсаулығымыз көбінесе тыныс алуымызға байланысты. Адам ауаны ластайтын зиянды заттардың әсерін бірден сезе алмайды. Көміртегі тотығы немесе иіс газында дәмі де, түсі де, иісі де жоқ. Сонымен бірге біртіндеп гемоглобинде жиналып, көміртегі тотығы оттегінің қанға енуіне жол бермейді. Сонымен қатар, бұл заттың жоғары концентрациясы жүрек салына дейін ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін. Жиі кездесетін азот оксидтерінің иісі мен түсі жоқ, өте улы. Бұл газ мұнай мен көмірді жағу кезінде көп мөлшерде шығарылады.
Қорғасын адамға тағы бір жағымсыз әсер етеді. Бұл зат атмосфераға негізінен бензин мен жұмыс істейтін қозғалтқыштарда жанармайдың толық жанбауы нәтижесінде түседі. Қорғасын денесінің біртіндеп жинақталуы жүйке бұзылыстарын, анемия мен соқырлықты тудырады. Қорғасынмен жедел улану гемоглобин синтезінің бұзылуына, бүйрек ауруларына әкеледі. Бензинді де, дизельді моторлардың да жұмысы кезінде көміртектер түзіледі. Бұл заттар шырышты қабықтың тітіркенуін тудырады және тыныс алуды қиындатады.
Ауаның ластануына сонымен қатар күлге бай қатты отынды жағу арқылы кіретін ауа ортасында шаңның жиналуы жатады. Атмосфералық аэрозольдердің шоғырлануы нәтижесінде, әсіресе ірі қалалардың үстінде, күн сәулесі мен ультракүлгін сәулелер үшін атмосфераның мөлдірлігі айтарлықтай төмендейді. Осыдан УК тапшылығы пайда болуы мүмкін. Ультракүлгін сәулелену адамның қалыпты өмір сүруінің міндетті шарты болып табылады. Ол адам терісіндегі микроорганизмдерді өлтіреді, рахиттің алдын алады, ағзаның жұқпалы және басқа ауруларға төзімділігін арттырады.
Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, келесі сұрақ туындайды: Күнделікті өмірде ауадағы зиянды заттардың ағзаға зиянды әсерін қалай әлсіретуге болады? Мұны істеу үшін кейбір ережелерді сақтау керек: ең алдымен мұрнымен тыныс алуды үйрену керек, көптеген түктермен мұрынның шырышты қабаты шаң мен микробтардың көп бөлігін өкпеге жібермей жинайды.
2022 жылдың 7 айында Ақмола облысының аумағында атмосфералық ауаның 6507 өлшеуі жүргізілді, 27 сәйкес келмейтін өлшеу анықталды. Асып кеткен өлшемдер бойынша асып кетуді жою туралы ақпарат жіберілді.