Дәрумендердің дұрыс тамақтанудағы рөлі
Дәрумен–бұл төмен молекулалы биологиялық белсенді органикалық қосылыстар тобы, адам ағзасының дұрыс дамуы мен тіршілік етуі үшін қажет құрылымы мен құрамы әр түрлі, тамақтанудың ажырамас факторларына жатады.
Дәрумендердің басым бөлігі ағзаға тамақпен бірге енеді, ал кейбіреулері ішекте өмір сүретін пайдалы микроорганизмдермен синтезделеді, бірақ бұл жағдайда олар жеткіліксіз. Көптеген дәрумендер тез ыдырап, денеде қажетті мөлшерде жиналмайды, сондықтан адамдәруменді үнемі тамақпен қабылдаутиіс.
Тамаққа ақуыз, майлар мен көмірсулар, дәрумендер мен минералдардың көзі болып табылатын аралас тағамдарды пайдаланған жөн. Тек осы жағдайда ғана қоректік заттар мен тамақтанудың маңызды факторларының теңгерімді арақатынасына қол жеткізуге, қоректік заттардың жоғары сіңуі мен сіңуін ғана емес, сонымен қатар олардың ұлпалар мен жасушаларға тасымалдануын, олардың жасуша деңгейінде толық сіңуін қамтамасыз етуге болады.
Барлық өмірлік процестер организмде дәрумендердің тікелей қатысуымен жүріп тұрады. Дәрумендер көптеген реакцияларды тудыратын 100-ден астам ферменттердің құрамына кіреді, дененің қорғану күштерін сақтауға көмектеседі, оның әртүрлі экологиялық жағдайларға төзімділігін арттырады және қоршаған ортаның нашарлауына бейімделуге көмектеседі. Дәрумендер иммунитетті сақтауда маңызды рөл атқарады, яғни олар ағзамызды ауруларға қарсы төзімді қылады.
Дәрумендер екі үлкен топқа бөлінеді:
1.Май ерітетін дәрумендер: A, D, E, K.
- Су ерітетін дәрумендер: С, В1, В2, В3, В5 , В6, В8, В12, В15, В17, PP, Р, Н, N.
Адам ағзасындағы дәрумендердің биологиялық әсері осы заттардың метаболизм процестеріне белсенді қатысуы болып табылады. Ақуыздар, майлар мен көмірсулар алмасуына дәрумен тікелей немесе күрделі ферменттік жүйелердің құрамына кіреді. Дәрумендер тотығу процестеріне қатысады, нәтижесінде организм энергия және пластикалық материал ретінде пайдаланатын көмірсулар мен майлардан көптеген заттар пайда болады. Дәрумендер жасушалардың қалыпты өсуіне және бүкіл ағзаның дамуына ықпал етеді. Дәрумендер ағзаның иммундық реакцияларын сақтауда маңызды рөл атқарады, бұл оның қолайсыз экологиялық факторларға төзімділігін қамтамасыз етеді. Бұл жұқпалы аурулардың алдын алуда аса маңызды.
Дәрумендер дәрілік заттардың адам ағзасына қолайсыз әсерлерді жұмсартып, жоюға септігін тигізеді.
Дәрумендер–ағзаның әр түрлі функцияларын реттейтін ерекше биологиялық белсенді заттаргормон синтезі үшін қажет.
Дәруменнің жетіспеушілігі бөлек органдар мен тіндердің жағдайына, сонымен қатар маңызды функцияларына: адамның бойына, ұрпақтың жалғасуына, зияткерлік және физикалық мүмкіндіктеріне, ағзаның қорғану функцияларына әсер етуі мүмкін. Дәруменнің ұзақ жетіспеушілігі еңбек қабілеттілігін әлсіреуіне, денскаулықтың нашарлауына, кейбір жағдайда адамның көз жұмуына әкеліп соғуы мүмкін.
Витаминдер адамның тамақтануының маңызды факторларына жататын заттар болып табылады және ағзаның тіршілігі үшін өте маңызды. Олар гормоналды жүйе мен ағзамыздың ферменттік жүйесі үшін қажет. Сондай-ақ адамның денін сау, сергек және әдемі ете отырып, біздің метаболизмімізді реттейді.