Сыбайлас жемқорлықпен күрес: жауапкершілік және заңнамалық шаралар

Сыбайлас жемқорлық - қазіргі қоғамның ең өткір мәселелерінің бірі. Ол азаматтардың мемлекеттік институттарға деген сенімін әлсіретіп, елдің дамуын тежейді. Қазақстан Республикасында осы құбылыстың алдын алу мақсатында Қылмыстық кодексте (ҚК РК) және «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заңда қатаң құқықтық нормалар бекітілген.

ҚК РК-нің сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағытталған негізгі баптары:

366-бап. Пара алу

Лауазымды тұлғаның пара алуы үшін жауапкершілік көзделген. Пара тек ақша түрінде ғана емес, сондай-ақ бағалы қағаздар, мүлік, әртүрлі жеңілдіктер немесе қызметтер түрінде берілуі мүмкін.

367-бап. Пара беру

Лауазымды тұлғаны заңсыз әрекетке немесе әрекетсіздікке итермелеу мақсатында пара ұсынған адамдарға жаза қолданылады.

Осылайша, жауапкершілікке параны алған тұлға да, ұсынған тұлға да тартылады.

«Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заң** – бұл нормативтік акт сыбайлас жемқорлық көріністерінің алдын алу және жолын кесу шараларының кешенін белгілейді.

Заңға сәйкес:

барлық мемлекеттік органдар, ұйымдар және квазимемлекеттік сектор субъектілері сыбайлас жемқорлық құқықбұзушылықтардың алдын алу бойынша шаралар қабылдауға міндетті;

Заңның 24-бабында сыбайлас жемқорлық фактілері туралы хабарлаған тұлғаларды қорғау кепілдендірілген, сондай-ақ оларды ынталандыру мүмкіндігі қарастырылған;

мемлекеттік органдардың басшылары өз қарамағындағы қызметкерлер арасында сыбайлас жемқорлықтың алдын алу міндеттерін орындамағаны үшін тәртіптік жауапкершілікке тартылады.

Қазақстанның антикоррупциялық саясаты қатаң заңнама мен жазаның бұлтартпастығы қағидаттарына негізделген. Бұл жүйенің маңызды элементі - қоғамның сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске белсенді қатысуы. Әрбір азамат құқық бұзушылық фактілері туралы хабарлау арқылы әділет пен құқықтық тәртіптің нығаюына үлес қоса алады.