«Жалпы білім беретін мектептерде ақпараттық қауіпсіздік пен цифрлық сауаттылықты қалыптастыру»
«Информатика» пәнінің оқу бағдарламасына енгізілген ақпараттық қауіпсіздік тақырыптары
Информатика пәнінің оқу бағдарламасы аясында оқушылардың цифрлық ортада қауіпсіз жұмыс істеу, жеке деректерін қорғау және интернеттегі қауіп-қатерлердің алдын алу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған тақырыптарды оқыту көзделген.
Ақпараттық қауіпсіздікке қатысты тақырыптар қамтиды:
1. Бастауыш сыныптарда (3–4 сынып):
Компьютермен және интернетпен жұмыс істеу ережелері
Цифрлық құрылғыларды дұрыс пайдалану
Жеке деректер және оларды қорғау туралы алғашқы түсініктер
2. Негізгі мектепте (5–9 сынып):
Ақпараттық қауіпсіздік негіздері
Киберқауіптер (вирустар, фишинг, хакерлік шабуылдар)
Құпиясөздерді басқару, деректерді шифрлау
Әлеуметтік желілердегі қауіптер және кибербуллингтің алдын алу
3. Жоғары сыныптарда (10–11 сынып):
Компьютерлік жүйелердегі қауіпсіздік құралдары
Ақпаратты қорғаудың техникалық және бағдарламалық әдістері
Желілік қауіпсіздік және брандмауэрлерді пайдалану
Ақпараттық қауіпсіздік тақырыптары тек «Информатика» пәнімен шектелмей, мектептегі басқа да пәндердің оқу бағдарламасына кіріктірілген түрде енгізілген. Бұл — пәнаралық тәрбие бағыты шеңберінде жүзеге асырылып, білім алушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған.
Басқа пәндер аясында ақпараттық қауіпсіздік келесі аспектілерді қамтиды:
Мәтінмен жұмыс барысында интернеттегі дереккөздерді дұрыс пайдалану
Ақпараттың шынайылығын бағалау
Плагиат және этикалық нормалар туралы түсінік
Интернеттегі этикалық мінез-құлық
Жеке деректерді жария етпеу мәдениетін қалыптастыру
Жауапты азамат ретінде тәрбиелеу
Ақпаратты іздеу және пайдалану кезіндегі қауіпсіздік
Деректермен жұмыс барысында құпиялылықты сақтау
Цифрлық құрылғылармен жұмыс істеу ережелерін сақтау
Цифрлық сауаттылық элементтері
«Өмір қауіпсіздігінің негіздері» (ӨҚН) курсының мазмұнына ақпараттық қауіпсіздік пен цифрлық сауаттылыққа байланысты тақырыптар да енгізілген, атап айтқанда:
1. Ақпараттық қауіпсіздік негіздері:
Жеке деректерді қорғау
Интернеттегі қауіп-қатерлер (фишинг, кибербуллинг, алаяқтық)
Сенімді дереккөздерді ажырату
Әлеуметтік желілердегі қауіпсіз мінез-құлық
2. Цифрлық гигиена:
Құпиясөздерді қорғау
Электрондық құрылғылармен қауіпсіз жұмыс істеу
Антивирустық бағдарламалар туралы түсінік
3. Психологиялық қауіпсіздік:
Онлайн ортада этика сақтау
Кибербуллингтің алдын алу
ӨҚН пәні аясында сыныптар бойынша ақпараттық қауіпсіздікке қатысты тақырыптардың тізбесі:
7-сынып
Ақпараттық қауіпсіздік негіздері
Интернет желісіндегі қауіпсіздік ережелері
Жеке деректерді қорғау
Кибербуллинг және оның алдын алу
8-сынып
Әлеуметтік желілердегі қауіпсіз мінез-құлық
Ақпараттық шабуылдар және олардан қорғану
Электронды құрылғылармен қауіпсіз жұмыс
Онлайн қарым-қатынас әдебі
9-сынып
Ақпаратты заңсыз тарату – құқық бұзушылық
Жалған ақпарат және фейктер
Ақпараттық этика
Антивирустық бағдарламалар және бағдарламалық қауіпсіздік
10–11-сыныптар
Ақпараттық қауіпсіздікті құқықтық реттеу (Қазақстан Республикасының заңнамасы негізінде)
Цифрлық гигиена және медиамәдениет
Ақпараттық тәуелділік және оның салдары
Ақпараттық қауіпсіздікке байланысты практикалық жаттығулар (сценарийлер мен кейстер)