Қазақстанда білім беру саласындағы мемлекеттік бюджеттен қаражат иемдену деректері 800 есеге азайды
Жекелеген салалардағы, оның ішінде білім беру саласындағы иемденушілік – бұл экономикалық жүйе мен мемлекеттік бюджет үшін маңызды сынақ болды. Алайда бухгалтерлік есеп жүйесін бақылау құралдары мен механизмдерінің енгізілуі жоғалтуларды азайтуға мүмкіндік берді. Бұл туралы егжей-тегжейлі NUR.KZ сайтында оқи аласыз.
Коррупциялық құқықбұзушылықтар мемлекетке ғана емес, тікелей қазақстандықтардың тұрмыс сапасына әсер етеді. Бюджеттік қаражаттың иемденілуі әлеуметтік және инфрақұрылымдық жобалардың тиімсіз орындалуына әкеледі: жолдардың сапасы төмендеп, көмекке мұқтаж азаматдар қолдауынан қағылады, мектептер мен басқа да мекемелерде қажетті жағдайлар жасалмайды.
Сол себепті бюджет шығындарының артуы салдарынан салық мөлшері өсуі мүмкін.
Республикалық антикоррупциялық қызметтің Telegram‑каналы хабарлағандай, мемлекеттік бюджет қаражаттарын иемденуге ең осал салалардың бірі – білім саласы. Дегенмен, жағдай жақсаруда.
Қаражат иемдену статистикасы төмендеуде
– «2023 жылы осы салада иемденілген қаражат мөлшері 17 миллиард теңгеден асса, 2024 жылы жаңа шаралардың әсері есебінен ол 22 миллион теңгеге дейін азайды. Жұмыс әрі қарай жалғасады», – деп хабарлайды ведомство.
Бұл азаю бухгалтерлік бағдарламаларға енгізілген біртұтас техникалық талаптар мен тәуекелдерді басқару жүйелерінің көмегімен жүзеге асты. Олар жалақыны асырып есептеу мен «әлдермен» ақша аударуды болдырмайды, жалған деректерді енгізуге жол бермейді.
Сонымен қатар, «Бұлттық бухгалтерия» жобасы іске асырылуда: ол барлық бухгалтерлік жүйелерді орталықтандырып, мемлекеттік органдардың, оның ішінде Қазынашылық дерекқорларымен интеграциялауды қамтиды. Жоба бюджетті жоспарлаудағы ашықтықты қамтамасыз етіп, төлем құжаттарына жалған деректерді енгізу мен басқа қаржылық бұзушылықтардың мүмкіндігін жояды.
Хабарланған алдын алу шаралары:
Әкімдіктер білім беру ұйымдарының бухгалтерлік есеп жүйелері мен Қазынашылық есептерін ай сайын автоматты түрде салыстырады;
Ішкі мемлекеттік аудит комитеті төлемдерді қатаң камеральды бақылаудан өткізеді.
Барлық күдікті операциялар Антикоррупциялық қызмет, Білім басқармасы және төлем жасаған ұйым тарапынан талданады. Бұл жүйе күмәнді әрекеттерді анықтауға септігін тигізеді.
Жалақы төлемдері де тексеріледі
– «Жеке есепшотқа жіберілген төлем құжаттарының ИИН мен ФИО-ға сәйкестігін автоматты түрде тексеру механизмі енгізілді. Енді барлық педагогтардың – жалақысы, іссапары, премиясы мен демалыс ақысы – төлемдері ресми ИИН мен ФИО-ға сәйкес тексеріледі. Банктер де екінші деңгейлі банктік операцияларда ИИН деректерімен аударымдарды бақылайды. Бұл жалған деректер бойынша үшінші тұлғалардың шотына ақша аударуды толықтай болдырмайды», – делінген ресми хабарламада.
Бұл шаралар тек білім беру саласына ғана емес, Қазынашылық жүйесі арқылы төлемдер жүзеге асырылатын барлық мемлекеттік мекемелерге де қатысты.