Қалдықтарды кіріске айналдыру

Өнеркәсіптік қалдықтарды кәдеге жарату мәселесі әртүрлі жыныстар мен материалдарды өндіретін, қоршаған ортаға белгілі бір залал келтіретін көптеген қалалар үшін өзекті болып қала береді. Толығымен қалдықсыз өндіріс туралы армандау ғана қалады, бірақ ұзақ уақыттан бері қайталама шикізат коммуналдық құрылыста және азаматтық құрылыста қауіпсіз қолданылып келеді. Бүгінгі таңда, бұл тәжірибе Қазақстанның белгілі бір облыстары мен өңірлерінде сәтті қолданылуда.

Мәселен, өткен жылы Қостанай облысы бойынша экология департаменті құрылыс объектілеріне өнеркәсіптік қалдықтарды тарту бойынша үлкен жұмыс жүргізді, соның арқасында соңғы екі жылда облыс бойынша өнеркәсіптік "қоқыстың" пайда болу көлемі 15%-ға азайды. Егер 2019 жылы бұл көрсеткіш 287,8 млн. тоннаны құраса, 2020 жылы көрсеткіш 43,2 млн. тоннаға төмендеді, бұл, әрине, осы өңірдің экологиясы үшін үлкен артықшылық болып табылады.

Қазіргі уақытта, облыстың ірі кәсіпорындары қалдықтары қоршаған ортаға әсер ететін республикалық маңызы бар автомобиль жолдарын қайта жаңарту, күрделі жөндеу бойынша жаңа жобаларды іске асыру үшін қож қиыршықтасын, жартас жынысын және өзге де жинақталған инертті материалдарды пайдаланатынын атап өту маңызды.

Коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу қазақстандықтар үшін шетелдік ноу-хау емес. Бүгінгі күні, Қостанай облысының аумағында пластик, шыны, қағаз, қаңылтыр бұйымдарын бөлек жинауға арналған мыңнан астам контейнер орнатылды. Тек өткен жылдың өзінде оларда 1500 тоннадан астам пайдаланылған шикізат жиналып, қайта өңдеуге берілді. Сонымен қатар, қазір Қостанайда қуаттылығы жылына 30 тоннаға дейін болатын полимерлік қалдықтарды қайта өңдеу цехы жұмыс істейді. Арнайы технология бойынша қалдықтардан кәріз люктері шығарылады және болашақта тас төсемдер мен плиткалар шығарылады.

2020 жылы Қостанай облысы "Қазақстан Ғарыш Сапары" ҰК АҚ спутниктік зондтау арқылы сұрапыл қоқыс үйінділерінің бар-жоғы тұрғысынан зерттелді. Спутниктің суреттерінің көмегімен 538 рұқсат етілмеген қоқыс орындары анықталды, олардың көпшілігі жойылды.

Қауіпті қалдықтарды орналастыру мәселесі көптеген облыстардың проблемасы екендігі жасырын емес. Науырзым ауданында бұл проблема улы қалдықтар мен улы химикаттардың басым бөлігі орналасқан мамандандырылған қойма салу арқылы шешілді. Департаменттің қолдауымен экологиялық таза технологияларды енгізу мақсатында демеркуризация – құрамында сынабы бар пайдаланылған шамдарды жинау үшін контейнерлер орнатылды. Сондай-ақ, медициналық қалдықтарды жағуды болдырмайтын оларды қайта өңдеу жобасы сәтті іске асырылды. Осының барлығы Қостанай өңірінің барлық елді мекендеріндегі қоршаған ортаның жағдайын жақсартуға мүмкіндік бергені сөзсіз.