ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА КӘСІПКЕРЛІКТІ ДАМЫТУ
2024 жылдың 1 қаңтарға облыста жұмыс істеп тұрған ШОБ субъектілерінің саны 57 653 бірлікті құрады, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 8,8% - ға артық (53 008 бірлік).
2023 жылғы қаңтар – қыркүйек айларында ШОБ субъектілері 1 620,3 млрд. теңге сомасына өнім шығарды (2022 жылғы қаңтар – қыркүйекте – 1 606,0 млрд.теңге), жұмыспен қамтылғандар саны 126,8 мың адамды құрайды, өсім 7,1%– ға (2022 жылғы қаңтар – қыркүйекте -118,3 мың адам).
Жалпы өңірлік өнімдегі шағын және орта кәсіпкерліктің үлесі 33,2% деңгейінде (2023 жылғы қаңтар - қыркүйек).
2021-2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі ұлттық жоба ("Бизнестің жол картасы -2025" бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы) қолданыстағы жұмыс орындарын сақтау және жаңа тұрақты жұмыс орындарын құру, сондай-ақ өңірлік кәсіпкерліктің орнықты және теңгерімді өсуін қамтамасыз ету мақсатында әзірленді.
Соңғы 3 жылда (2021 - 2023 жылы) мемлекеттік бағдарлама шеңберінде мемлекеттік қолдау шараларымен кредиттердің жалпы сомасына және тартылатын инфрақұрылымға 8,8млрд. теңгеге 5281 жоба қамтылды.
Жыл сайын мемлекеттік бағдарламаны іске асыруға пайыздық мөлшерлемені субсидиялау, кредиттер бойынша кепілдік беру, гранттық қаржыландыру сияқты жеке кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік қаржылық қолдау құралдары бойынша қаражат бөлінеді. Батыс Қазақстан облысы бойынша қызметтің негізгі түрі көтерме-бөлшек сауда, қызмет көрсету және құрылыс саласы болып табылады.
2023 жылы мемлекеттік бағдарламаны іске асыруға 2,0 млрд. теңге бөлінді, оның ішінде:
- кредиттер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялау-1681,5 млн. теңге,
- кредиттер бойынша кепілдік беру-162,8 млн. теңге,
- гранттық қаржыландыру – 137,7 млн. теңге.
2023 жылдың қорытындысы бойынша пайыздық мөлшерлемесін субсидиялау тетігі шеңберінде жалпы сомасы 22 078,9 млн.теңгеге 429 жоба мақұлданды, субсидия төлемдері 1 681,5 млн. теңге құрады, кредиттерді ішінара кепілдендіру аясында 16 295,1 млн.теңге несие сомасына (8 061,1 млн.теңге кепілдік сомасы) 331 шартқа қол қойылды, кепілдік төлемдері 162,8 млн.теңге құрады. Мемлекеттік гранттар бойынша жалпы сомасы 137,7 млн.теңгеге 33 грант берілді.
Қазіргі уақытта облыста қарапайым заттар экономикасы жобасын жариялау және ілгерілету бойынша жұмыстар белсенді жүргізілуде.
"Қарапайым заттар экономикасы" жобалық кеңсесі құрылды, оның құрамына ЖАО, "Даму" КДҚ АҚ және кәсіпкерлік қоғамдастық өкілдері кірді. Кеңсе бизнес-жобаларды бизнес-жоспарды әзірлеу сатысынан қаржыландыруға дейін сүйемелдеуді жүзеге асырады, жобаларға тұрақты мониторинг жүргізеді.
Жобалық кеңсе қазіргі уақытта жалпы сомасы 41,7 млрд.теңгеге 300 жобаны (ЕДБ, АЕК) сүйемелдейді, оның ішінде 46,7 млрд. теңгеге 288 жоба мақұлданды.
БҚО-да осы тетіктің негізгі әлеуетті қатысушылары өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындары мен ауыл шаруашылығы субъектілері болып табылады.
Несие/микрокредиттер кепілдік мүлкі болған жағдайда ғана беріледі.
Несие/микрокредиттер жылдық номиналды сыйақы мөлшерлемесі –6 % -дан аспайтын, ең жоғары сомасы – 6500 АЕК-ке дейін, 5 жылға дейін мерзімге Екінші деңгейлі банктер немесе Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры арқылы беріледі.
Табысы аз немесе көпбалалы отбасылардың мүшелеріне кредит жеті жылға дейінгі мерзімге, жылдық сыйақы мөлшерлемесі 4 %-дан , ең жоғары сомасы 8,0 мың АЕК-ке дейін беріледі.
«Еңбек» Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының» екінші бағыты шеңберінде бастапқы бизнесті іске асырып жатқан немесе іске асыруды жоспарлап жатқан Бағдарламаға қатысушыларға өтеусіз және қайтарымсыз негізде мемлекеттік гранттар беріледі.
Үміткерлер Бағдарлама шеңберінде («Бастау Бизнес» бағдарламасы бойынша)кәсіпкерлік негіздеріне оқыту курстарынан өткен соң немесе Бағдарламаның бірінші бағыты шеңберінде оқытуды аяқтағаннан кейін қатыса алады.
Бизнес-идеяларды іске асыруға арналған мемлекеттік гранттар бұдан бұрын басқа мемлекеттік бағдарламалар шеңберінде қаржылай қолдау алмаған барлық санаттағы азаматтарға, яғни жұмыссыз азаматтарға, 29 жасқа дейінгі жастарға, көпбалалы отбасыларға, табысы аз отбасыларға, еңбекке қабілетті мүмкіндігі шектеулі азаматтарға 200 айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшердеұсынылады және Мемлекеттік грант қажетті инвентарьды, еңбек құрал-жабдықтарын, технологиялық жабдықты сатып алуға пайдаланылады.
Мемлекеттік гранттарды мемлекет «Бизнес жол картасы-2025» бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі-Бағдарлама) шеңберінде мемлекеттік гранттар беруге шағын кәсіпкерлік субъектілерінің өтінімдерін іріктеу бойынша өткізілетін конкурстардың қорытындылары бойынша Бағдарламаның өңірлік үйлестірушілері (Кәсіпкерлік және индустриялық-инновациялық даму басқармасы) арқылы береді. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 31 желтоқсандағы № 1060 Қаулысымен бекітілген Бағдарлама шеңберінде жаңа бизнес-идеяларды іске асыру үшін мемлекеттік гранттар беру қағидаларының 20-тармағына сәйкес конкурстық іріктеуге құжаттарды толық көлемде ұсынған ісін жаңа бастаған кәсіпкерлер, жас кәсіпкерлер, әйелдер, мүгедектер және 50 жастан асқан адамдар гранттар беруге арналған конкурстық іріктеудің қатысушылары бола алады. Конкурс бюджет қаражаты болған жағдайда жылына кемінде 2 рет өткізіледі. Өтінімдерді қабылдау мерзімі мен орны конкурсты өткізу туралы хабарландыруда көрсетіледі. Бағдарламаның Өңірлік үйлестірушісі облыстың өңірлік апта сайынғы баспа басылымында бизнес-идеяларды қаржыландыруға мемлекеттік гранттар беру мақсатында кәсіпкерлерді іріктеу үшін конкурс өткізу туралы хабарландыруды жариялауды жүзеге асырады. Бір кәсіпкер үшін мемлекеттік грант сомасы 2 (екі) млн.теңгеден 5 (бес) млн. теңгеге дейін құрайды.