Батыс Қазақстан облысы бойынша

2024-2026 жылдарға арналған

«Қаладан- ауылға»пилоттық

жобасын бекіту туралы

 

 

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы»Заңынбасшылыққа ала отырып және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 30желтоқсандағы №961 «Қазақстан Республикасы көші-қон саясатының 2023-2027 жылдарға арналған тұжырымдамасын бекіту туралы» қаулысына сәйкесБатыс Қазақстан облысының әкімдігіҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Батыс Қазақстан облысы бойынша 2024-2026 жылдарға арналған «Қаладан-ауылға» пилоттық жобасыосы қаулының 1-қосымшасына сәйкес бекітілсін.

2.Батыс Қазақстан облысы бойынша 2024-2026 жылдарға арналған «Қаладан-ауылға» пилоттық жобасын іске асыру бойынша бекітілген ауылдық елдімекендердің тізбесі осы қаулының 2-қосымшасына сәйкес бекітілсін.

3. Облыстық басқармалар басшылары және аудандар әкімдері осы қаулыдан туындайтын қажетті шараларды қабылдасын.
4. Осы қаулының орындалуын бақылау Батыс Қазақстан облысы әкімінің орынбасары Т.Е.Каюповқа жүктелсін.

 

 

Облысәкімі                                                                Н. Төреғалиев

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің

2024 жылғы «12» қаңтардағы № 8

қаулысына 2-қосымша

 

 

Батыс Қазақстан облысы бойынша 2024-2026 жылдарға арналған

«Қаладан-ауылға» пилоттық жобасын іске асыру бойынша бекітілген

ауылдық елдімекендердің тізбесі

 

№	Аудан атауы	Ауылдық округ атауы	Ауылдық елді мекен атауы	Шекара маңында орналасқан, 20 АЕМ
1.	Ақжайық	Ақжол	Битілеу
2.	Ақжайық	Ақжол	Тінәлі
3.	Ақжайық	Ақсуат	Ақбұлақ
4.	Ақжайық	Құрайлысай	Сайқұдық
5.	Бәйтерек	Құрманғазы	Құрманғазы	Шекара маңы
6.	Бәйтерек	Раздольный	Раздольное	Шекара маңы
7.	Бәйтерек	Сұлукөл	Сұлукөл	Шекара маңы
8.	Бәйтерек	Чиров	Чирово	Шекара маңы
9.	Бәйтерек	Январцев	Кирсанов	Шекара маңы
10.	Бәйтерек	Январцев	Красноармейское
11.	Бөкей ордасы	Бисен	Жиекқұм
12.	Бөкей ордасы	Мұратсай	Әжен	Шекара маңы
13.	Бөкей ордасы	Сайқын	Шоңғай	Шекара маңы
14.	Бөкей ордасы	Хан Ордасы	Үштерек
15.	Бөкей ордасы	Ұялы	Кеңой
16.	Бөкей ордасы	Ұялы	Ұялы
17.	Бөрлі	Успенский	Успен	Шекара  маңы
18.	Жаңғала	Жаңажол	Жаңажол
19.	Жаңғала	Меңдеш	Қырқопа
20.	Жәнібек	Ақоба	Ақоба
21.	Жәнібек	Борсы	Борсы	Шекара маңы
22.	Жәнібек	Күйгенкөл	Жасқайрат
23.	Жәнібек	Талов	Талов	Шекара маңы
24.	Жәнібек	Тау	Тау	Шекара маңы
25.	Казталов	Болашақ	Жаңатаң	Шекара маңы
26.	Казталов	Болашақ	Көпкүтір	Шекара маңы
27.	Казталов	Жаңажол	Абиш
28.	Казталов	Жаңажол	Көмекші
29.	Казталов	Көктерек	Саралжын
30.	Казталов	Көктерек	Сатыбалды
31.	Казталов	Қараөзен	Жас
32.	Казталов	Талдыапан	Сарықұдық
33.	Қаратөбе	Жусандой	Ханкөл
34.	Қаратөбе	Қоскөл	Шалғын
35.	Қаратөбе	Қаратөбе	Соналы
36.	Сырым	Аралтөбе	Қызылағаш
37.	Сырым	Бұлан	Жамбыл
38.	Сырым	Бұлдырты	Көгеріс
39.	Сырым	Елтай	Тасқұдық
40.	Сырым	Талдыбұлақ	Талдыбұлақ
41.	Тасқала	Достық	Бастау	Шекара маңы
42.	Тасқала	Достық	Достық	Шекара маңы
43.	Тасқала	Достық	Ынтымақ	Шекара маңы
44.	Теректі	Ақсоғым	Ұлкен Еңбек
45.	Теректі	Богдановка	Богдановка
46.	Теректі	Долинное	Шөптікөл
47.	Теректі	Покатиловка	Покатиловка
48.	Теректі	Ұзынкөл	Ұзынкөл
49.	Теректі	Шағатай	Қызылжар
50.	Шыңғырлау	Ақтау	Ақтау
51.	Шыңғырлау	Ақбұлақ	Ақбұлақ	Шекара маңы
52.	Шыңғырлау	Алмаз	Алмазное
53.	Шыңғырлау	Алмаз	Сегізсай
54.	Шыңғырлау	Ардақ	Ардақ	Шекара маңы
55.	Шыңғырлау	Ащысай	Амангелді	Шекара маңы
56.	Шыңғырлау	Қарағаш	Ақсуат
57.	Шыңғырлау	Шыңғырлау	Шоқтыбай	Шекара маңы

 

 

Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің

2024 жылғы «12» қаңтардағы № 8

қаулысына 1-қосымша

 

 

 

 

«Қарашада қара үй тұр,

қарайлай жүр артыңа...»

 

 

 

 

 

 

 

Батыс Қазақстан облысы бойынша

2024-2026 жылдарға арналған

«Қаладан-ауылға»

пилоттық жобасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Ауыл- әр қазақтың қара шаңырағы!»

 

Ағымдағы жағдайды талдау

 

Ауылды жан-жақты дамыту біздің басым міндетіміз болып табылады. Себебі ауылдың дамуы-бүкіл елдің, бүкіл Қазақстанның дамуы.

Біздің облыста 413 ауылдық елді мекен бар, оның ішінде 126 АЕМ шекара маңы болып табылады. Ауылдық жерлерде облыс халқының 43,9%-ы тұрады, халық саны 500 адамнан кем 253 АЕМ-де (61,3%) 43,8 мың адам (ауыл халқының 14%) тұрады. 47 АЕМ-де 50-ден аз адам тұрады.

Жүргізілген жіктеуге сәйкес барлық АЕМ-нің 223-і перспективтісанатынажатқызылды, оның ішінде 78 тірек, 110 спутниктік, 35 стратегиялық маңызды шекара маңы.

Облыстың ЖӨӨ-дегі ауыл шаруашылығының үлесі 3,9% - құрайды. 47,8 мың адам үшін ауыл шаруашылығы жұмыспен қамтудың негізгі түрі болып табылады.

2020-2022 жылдар аралығында ауыл шаруашылығында жұмыспен қамтылғандар саны 49,1 мың адамнан 47,3 мың адамға дейін, ауылдық жерлерде жұмыспен қамтылғандар саны 162,8 мың адамнан 154,3 мың адамға дейін азайды.

2020-2022 жылдары ауыл шаруашылығына 80,0 млрд.теңгеден астам негізгі капиталға инвестиция салынды. Бұл ретте, осы кезеңде ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі 1,5 есеге, яғни 197,4 млрд. теңгеден 300,3 млрд. теңгеге дейін өсті.

2022 жылы агроөнеркәсіптік кешен өнімдерінің экспорты(бұдан әрі – АӨК) 38,0 млн.АҚШ долларын құрады, оның ішінде АӨК қайта өңделген өнімі31,5 млн. АҚШ долларын құрады. Бұл көрсеткіш соңғы жылдары тұрақты өсуде (2020 жылы – 35,1 млн.доллар, 2021 жылы – 44,7 млн. доллар).

2020-2022 жылдары облыс халқының саны 26,8 мың адамға (661,3 – тен 688,1 мың адамға дейін), оның ішінде Бөрлі ауданында – 1,7 мың адамға, Бәйтерек ауданында – 0,6 мың адамға, Теректі ауданында – 0,7 мың адамға, Орал қаласында-37,8 мың адамға артты. Халық санының азаюы Ақжайық (3,7 мың адамға), Бөкей ордасы (0,6 мың адамға), Жаңақала (2,4 мың адамға), Жәнібек (1,5 мың адамға), Казталов (1,1 мың адамға), Қаратөбе (1,8 мың адамға), Сырым (1,1 мың адамға), Тасқала (0,3 мыңға), Шыңғырлау ауданында (1,5 мың адамға)орын алды.

2023 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша облыс халқының саны 692,4 мың адамды құрады, оның ішінде қалалық – 390,8 мың адам (56,4%), ауылдық – 301,6 мың адам (43,9%).

Орал қаласында 360,9 мың адам немесе халықтың жалпы санының 52,1%-ы тұрады.

Аудандар бойынша халық саны:

Ақжайық – 35,8 мың адам (жалпы санының 5,2%), Бөкей ордасы – 14,4 мың адам (2,1%), Бөрлі – 58,0 мың адам (8,4%), Жаңақала – 21,7 мың адам (3,1%), Жәнібек-14,4 мың адам (2,1%), Бәйтерек-60,9 мың адам (8,8), Казталов – 27,3 мың адам (3,9%), Қаратөбе – 13,5 мың адам (2,0%), Сырым – 17,2 мың адам.

Ауыл- сан ұрпақтың кіндік қаны мен маңдай тері тамған жер!

 

(2,5%), Тасқала – 16,3 мың адам (2,3%), Теректі – 39,1 мың адам (5,6%), Шыңғырлау-13,0 мың адам (1,9%).

2023 жылдың 3 тоқсанында 15 және одан жоғары жастағы жұмыс күшінің саны 35,4 мың адамды құрады, оның ішінде қала халқы - 187,9 мың адам (53,6%).

Облыс экономикасында 333,4 мың адам жұмыс істейді. Жұмыс күшіне қатысты жұмыспен қамту деңгейі 95,2%-ға, 15 және одан жоғары жастағы халыққа шаққанда -66,5% - ға жетті. Жұмыспен қамтылғандар құрылымында жастардың үлесіне (15-34 жас) 34,1% (113,8 мың адам), 35 жастан асқан жастарға – 65,9% (219,6 мың адам) тиесілі.

Жұмыссыздар саны-17,0 мың адам. Жұмыссыздық деңгейі 4,8% деңгейінде қалыптасты.

Жұмыссыздардың жалпы санынан қала халқы 8,7 мың адамды (51,2%), ауыл халқы – 8,3 мың адамды (48,8%), жұмыссыздық деңгейі – тиісінше 4,6% және 5,1% құрады.

2020-2022 жылдары облыс бойынша келушілер саны 73240 адамды құрады (оның ішінде Ақжайық - 2551 адам, Бөкей ордасы – 1023 адам, Бөрлі – 4595 адам, Жаңақала – 1613 адам, Жәнібек – 1068 адам, Бәйтерек – 8901 адам, Казталов – 2209 адам, Қаратөбе – 1207 адам, Сырым – 1391 адам, Тасқала – 1695 адам, Теректі - 4298 адам, Шыңғырлау – 1144 адам, Орал қаласы – 41545 Адам), шыққандар саны-80145 адам(оның ішінде Ақжайық - 4399 адам, Бөкей ордасы – 1739 адам, Бөрлі – 6582 адам, Жаңақала – 2580 адам, Жәнібек – 1771 адам, Бәйтерек – 7393 адам, Казталов – 3640 адам, Қаратөбе – 1856 адам, Сырым – 2322 адам, Тасқала – 2168 адам, Теректі - 4722 адам, Шыңғырлау – 1625 адам, Орал қ. ә. – 39348 адам).

Көші - қонның теріс сальдосы 6905 адамды құрады(оның ішінде Ақжайық – -1848 адам, Бөкей ордасы – -716 адам, Бөрлі – -1987 адам, Жаңақала – -967 адам, Жәнібек – -703 адам, Бәйтерек – 1508 адам, Казталов – -1431 адам, Қаратөбе -649 адам, Сырым – -931 адам, Тасқала -473 адам, Теректі - -424 адам, Шыңғырлау--481 адам, Орал қ. ә. – 2197 адам).

2023 жылғы қаңтар-қазанда облыс бойынша келушілер саны 25767 адамды немесе 2022 жылғы қаңтар-қазан деңгейіне 131,3%, кеткендер саны тиісінше 27045 адамды немесе 124,6% құрады.

Көші-қонның теріс сальдосы 1278 адамды құрады (2022 жылғы қаңтар - қазанда -2079 адам).

Облыс орталығында (1383 адам) және Бәйтерек ауданында (666) халықтың көші-қонының оң сальдосы байқалады. Ең көп көші-қон ағыны Бөрлі (653 адам), Ақжайық (587), Казталов (388), Жәнібек (279) аудандарында байқалды.

Ауылдық жерлерден қалаға жаппай өзіндік көші-қон жұмыс қолының жетіспеушілігі туындаған ауылдық жерлерде де, қалаларда да қиындықтар туғызады. Қалаларда бұл проблемалар тұрғын үй құрылысымен, қалалық көлік және инженерлік инфрақұрылымды дамытумен, әлеуметтік қызметтер саласын дамыту қажеттілігімен, тұрғындардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етумен байланысты.

Сонымен қатар, халықтың ауылдық елді мекендерге кері көшуінің үрдісі байқалады. Мәселен, аудандардың деректері бойынша соңғы 3 жылда аудандарға 1267 отбасы немесе 3960 адам көшіп келді (2021 жылы – 435 отбасы (1402 адам), 2022 жылы - 441 отбасы (1405 адам), 2023 жылы – 391 отбасы (1153 адам), оның

 

«Ауылды дамытуға, қара шаңырақты қайта түлетуге асығайық!»

 

ішінде Ақжайық ауданына-69 отбасы (227 адам), Бөкей ордасы -28 отбасы (116 адам), Бөрлі-54 отбасы (198 адам), Бәйтерек - 370 отбасы (1003 адам), Жәнібек - 52 отбасы (166 адам), Жаңақала - 38 отбасы (178 адам), Казталов

 

 

– 236 отбасы (939 адам), Қаратөбе – 27 отбасы (161 адам), Сырым – 55 отбасы (233 адам), Тасқала – 61 отбасы (200 адам), Теректі – 109 отбасы (371 адам).

2023 жылғы 1 желтоқсандағыжағдай бойынша аудандарда 1623 бос тұрғын үй, 1161,8 мың га ауыл шаруашылығы мақсатындағы бос жер, 384 бос жұмыс орны бар, оның ішінде 102 – дәрігер, 155 – мұғалім, 128 – басқа мамандықтар бойынша.

Бүгінгі таңда агроөнеркәсіптік кешенді дамыту жөніндегі міндеттерді орындау мақсатында жергілікті жерлерде ауыл тұрғындарын бекіту және халықты қалалардан ауылдық жерлерге көшіруді одан әрі ынталандыру мәселесі өте өзекті болып табылады.

 

Жалпы ережелер

 

Облысішілік қоныс аудару облыс шегінде Орал, Ақсай қалаларынанауылдық елді мекендерге (Бәйтерек және Теректі аудандарының қаламаңындағы және Орал қаласына жақын орналасқан ауылдық елді мекендерінен басқа) мемлекеттік қолдау шаралары немесе жұмыс берушілер есебінен тұрғын үймен қамтамасыз ету, жұмысқа орналастыру немесе кәсіпкерлік бастаманы дамыту мүмкіндігі болған кезде жүзеге асырылады.

Орал және Ақсай қалаларында 5 жылдан кем емес тұрған және жұмыс істеген Қазақстан Республикасының азаматтары, сондай-ақ сұранысқа ие мамандар, жұмыс іздеп жүрген адамдар және (немесе) жұмыссыздар облысішілік ерікті қоныс аударуға қатысушылар болып табылады.

Жұмыс іздеушілер мен жұмыссыздар арасында жұмысқа орналасу үшін жаңа тұрғылықты жерге қоныс аударудың артықшылығы:

1) ауылда білім беру, денсаулық сақтау, халықты әлеуметтік қорғау, ветеринария, АӨК салаларында сұранысқа ие мамандар;

2) орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының түлектері;

3) көп балалы отбасыларға беріледі.

 

Ауылдық елді мекендерді анықтау өлшемшарттары

Ауылдық елді мекендерге көшуге ниет білдірген тұрғындардықоныстандыратын ауылдық елді мекендерді анықтаудың келесіөлшемшарттары қолданылады:

- соңғы үш жылдағы теріс көші-қон сальдосы;

- мектеп жасындағы балалар санының қысқаруы;

- бос тұрған үйлердің болуы;

«Береке мен бірліктің қайнар көзі – туған ауылда!»

 

 

- жұмыс орындарын құру;

- жұмыссыздар санының, АӘК алушылардың қысқаруы;

- сұранысқа ие мамандар үшінбос жұмыс орындарының болуы;

- ауыл шаруашылығы жерлерінің болуы;

- әрбір ауылдық елді мекен үшін тұрғын үй сатып алудың шекті бағасын белгілеу.

 

1. Мемлекеттік қолдау шаралары

 

Жаңа тұрғылықты жерге ерікті түрде қоныс аударудағы мемлекеттік қолдау шаралары жеке тұлғаларға бір рет ұсынылады.

Қоныс аударуды мемлекеттік қолдау мыналарды қамтиды:

1) жұмыс беруші қызметкерге тұрғын жай берген жағдайларды қоспағанда, тұрғын үйлерді, қызметтік тұрғын үйлерді немесе жатақханалардағы бөлмелерді беру;

2) қоныс аударушыларға беру үшін ауылдық елді мекендерде қайталама тұрғын үй сатып алу кейіннен күрделі жөндеуден өткізе отырып;

3) ауыл шаруашылығы жануарларын сатып алуға арналған шығыстарды өтеу (бюджеттен тыс қаражат есебінен).

Облысішілік қоныс аударуды мемлекеттік қолдау шаралары жергілікті бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

Бұдан басқа, Ұлттық жобалар, салалық даму тұжырымдамалары шеңберінде қолдау шаралары көрсетілетін болады.

 

«Дипломмен ауылға» жобасы

Ауылдың кадрлық әлеуетін жақсарту және қамтамасыз ету үшін 2009 жылдан бастап «Дипломмен ауылға!» жобасы аясында ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген мамандар мемлекеттен әлеуметтік қолдау алады.

Мамандарға әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну қағидалары (бұдан әрі-Қағидалар) Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 6 қарашадағы №72 бұйрығымен бекітілген.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2023 жылғы 29 маусымдағы №126 бұйрығына сәйкес әлеуметтік қолдау шараларының мөлшері айқындалды:

1) 100 АЕК мөлшерінде көтерме жәрдемақы;

2) тұрғын үй сатып алу немесе салу үшін - келген мамандар үшін бюджеттік кредит:

ауданның әкімшілік орталықтары болып табылатын ауылдық елді мекендерге 2500 АЕК-тен аспайтын сомада;

ауылдық елді мекендерге 2000 АЕК-тен аспайтын сомада.

«Ауылда адам бар болса, ауыл ада болмайды»

 

«Дипломмен ауылға» жобасы шеңберінде іске асырылатын әлеуметтік қолдау мемлекеттік қызмет болып табылады және оны аудандардың жергілікті атқарушы органдарының ауылдық аумақтарды дамыту саласындағы уәкілетті органдары көрсетеді. Мемлекеттік қызмет «денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға, ауылдық елді мекендерге жұмыс істеу және тұру үшін келген ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының мемлекеттік қызметшілеріне әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну» мемлекеттік

 

қызмет көрсетуге қойылатын негізгі талаптардың тізбесіне сәйкес, мемлекеттік қызметті көрсету нысаны, мазмұны және нәтижесі, сондай-ақ мемлекеттік қызметті көрсету ерекшеліктерін, өзге де мәліметтерді ескере отырып, көрсетіледі.

2023 жылғы 1 сәуірден бастап «Дипломмен ауылға!» сенім білдірілген өкіл (агент) ретінде «Отбасы банкі» тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ (Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2023 жылғы 28 наурыздағы №93 бұйрығы) анықталды.

«Дипломмен – ауылға» жобасына қатысуға өтінім беру үшінмаман Баспана Маркет жылжымайтын мүлік порталында тіркелуі қажет otbacybank.kz/program-bank және ЭЦҚ көмегімен өтінімге қол қояды.

 

Сұранысқа ие медициналық және фармацевтикалық мамандарға біржолғы төлем.

Қатысушылар сұранысқа ие медициналық және фармацевтикалық денсаулық сақтау мамандары болып табылады.

Ауылдық елді мекендерге медициналық кадрларды тарту үшін 1 млн.теңгеден 5 млн. теңгеге дейінгі мөлшерде біржолғы төлем төленеді.

 

Білім беруде.

Жалпы білім беретін ауылдық мектептерде 1-4 сынып оқушылары ыстық тамақпен қамтамасыз етіледі.

Мектеп жасына дейінгі балалар 100% мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтамасыз етіледі. Сондай-ақ 5-6 жастағы балаларды білім беру ұйымдарында мектепалды даярлықпен толық қамту болады.

Ауыл мектептерін білікті педагогтармен 100% қамтамасыз ету.

 

Тұрғын үйге мұқтаж азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз етудің бағыттары.

Бүгінгі таңда облыс бойынша тұрғын үйге мұқтаждар есебінде 31996 азамат тұр, оның ішінде облыс аудандарында 9093 азамат бар.

«Тұрғын үй қатынастары туралы» Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 сәуірдегі №94 Заңына және «Тұрғын үй-коммуналдық инфрақұрылымды

«Туған ауыл –  ұлы бабалар аманаты!»

 

дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 23 қыркүйектегі №736 қаулысына сәйкес кезекте тұрған мұқтаждарға Қазақстан Республикасының азаматтарын тұрғын үймен қамтамасыз етудің мынадай бағыттары көзделген:

1) мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үй немесе жеке тұрғын үй қорынан жергілікті атқарушы орган жалдаған тұрғын үйді Тұрғын үй заңнамасында айқындалған азаматтар санаттарына кезек тәртібімен беру;

Қатысушылар әлеуметтік осал топ санатындағы кезекте тұрғандар болып табылады:

1) ҰОС ардагерлері;

2) бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар;

3) мүгедек балалары бар немесе оларды тәрбиелеп отырған отбасылар;

4) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітетін аурулар тізімінде аталған кейбір созылмалы аурулардың ауыр түрлерінен зардап шегетін адамдар;

5) жасы бойынша зейнеткерлер;

6) жетім балалар және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, жиырма тоғыз жасқа толмаған, кәмелетке толғанға дейін ата-анасынан айырылған балалар;

7) қандастар;

8) экологиялық зілзалалар, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар салдарынан тұрғын үйінен айырылған адамдар;

9) "Алтын алқа", "Күміс алқа" алқаларымен наградталған немесе бұрын "Батыр ана" атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған көп балалы аналар, көп балалы отбасылар;

10) мемлекеттік немесе қоғамдық міндеттерді, әскери қызметті атқару кезінде, ғарыш кеңістігіне ұшуды дайындау немесе жүзеге асыру кезінде, адам өмірін құтқару кезінде, құқықтық тәртіпті қорғау кезінде қаза тапқан (қайтыс болған) адамдардың отбасылары;

11) толық емес отбасылар.

Әлеуметтік жалға берілетін 1 (бірлік) тұрғын үй құрылысын (сатып алуды) қаржыландыру: 9,6 млн. теңгеден аспайтын құны есебінен. Тұрғын үй құны асып кеткен жағдайда жергілікті бюджеттен бірлесіп қаржыландыру жүзеге асырылады. Тұрғын үй кезектілік тәртібімен сатып алу құқығынсыз жалға беріледі.

2) «Отбасы банкі» АҚ арқылы кезекте тұрғандарға ЖАО мемлекеттік бағалы қағаздарын (бұдан әрі – МБҚ) шығару есебінен салынған (сатып алынған) әлеуметтік мақсаттағы тұрғын үй сатып алу үшін 2% – 5% критерийлері бойынша жеңілдетілген қарыздар беру(«Бақытты Отбасы», «Шаңырақ» бағыттары);

3) Екінші деңгейдегі банктер жүзеге асыратын «7-20-25» ипотекалық қаржыландыру бағдарламасы.

 

Бұдан басқа, жергілікті өкілді органоблыстық мәслихатпен«Тұрғын үй қатынастары туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 14-1) бабының 2-тармағына сәйкестұрғын үй сертификаттарын алушылар санаттары және мөлшері айқындалды, яғни Қазақстан Республикасының Ұлттық банкімен бекітілген ипотекалық бағдарлама ("7-20-25") немесе Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен мемлекеттік тұрғын үй құрылысы бағдарламасы ("Бақытты Отбасы", "Шаңырақ" бағыттары) шеңберінде тұрғын үй сатып алу үшін ипотекалық тұрғын үй қарызын беруді мақұлдау туралы банктің оң қолдауына ие болған ипотекалық кредиттеу бағдарламаларына қатысатын азаматтарға бастапқы жарна сомасының 90% мөлшерінде, бірақ 1,5 миллион теңгеден аспайтын мөлшерде әлеуметтік көмек түріндегі тұрғын үй сертификаттарын беру тетігі көзделген.

 

«Туған ауыл, туған өңір – әр қазақтың тірегі!»

 

Тұрғын үй сертификаттары тұрғын үй сертификаттарын беру қағидаларына (Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2019 жылғы 20 маусымдағы № 417 бұйрығы) сәйкес бюджеттік кредит түрінде әлеуметтік көмек және (немесе) әлеуметтік қолдау ретінде беріледі.

Әлеуметтік көмек өтеусіз және қайтарымсыз негізде көрсетіледі.

Әлеуметтік қолдау бюджет заңнамасының талаптарына сәйкес ақылы, қайтарымды, мерзімді шарттары негізінде бюджеттік кредит түрінде ұсынылады.

Тұрғын үй сертификаты-Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі бекіткен ипотекалық бағдарлама және (немесе) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен мемлекеттік тұрғын үй құрылысы бағдарламасы шеңберінде тұрғын үй сатып алу кезінде ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша бастапқы жарнаның бір бөлігін жабу үшін Қазақстан Республикасының азаматтарына берілетін жергілікті атқарушы органның ақшалай міндеттемесінің нысаны.

Тұрғын үй сертификаттарын беру тиісті қаржы жылына арналған жергілікті бюджеттерде көзделген қаражат шегінде жүзеге асырылады.

Батыс Қазақстан облысы бойынша тұрғын үй сертификаттарын алушылардың санаттары:

1) мүгедек балалар немесе оларды тәрбиелеп отырған отбасылар;

2) «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен наградталған немесе бұрын "Батыр ана" атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған көп балалы аналар, көпбалалы отбасылар;

3) толық емес отбасылар;

4) жетім балалар және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, жиырма тоғыз жасқа толмаған, ата-анасынан кәмелетке толғанға дейін айырылған балалар. Мұндай адамдардың жасы әскери қызметке шақыру кезінде мерзімді әскери қызмет өткеру мерзіміне ұзартылады;

5) жасы бойынша зейнеткерлік демалысқа шыққан зейнеткерлер;

6) бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар;

7) денсаулық сақтау, білім беру, мәдениет, спорт, ветеринария, агроөнеркәсіптік кешен және құқық қорғау органдары салаларында еңбек қызметін жүзеге асыратын қажетті мамандар (тиісті салалардың дипломдары болған кезде).

Сондай-ақ Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үй үшін азаматтардың жекелеген санаттарына төлемдерді тағайындау және жүзеге асыру қағидалары бекітілді (Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2022 жылғы 8 ақпандағы № 60 бұйрығы).

Осы әлеуметтік көмекті алудың негізгі талаптары тұрғын үйге мұқтаждардың есебіне ЖАО кезегіне қойылғанын және отбасының (азаматтың) жиынтық

«Туған ауылдың ауасы – жанға шипа!»

 

табысының тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы Заңмен бекітілген ең төменгі күнкөріс деңгейінің 1 еселенген мөлшерінен аспайтынын растау болып табылады.

Жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үй үшін төлем алушылардың санаттары:

1) 1 және 2 топтағы мүгедектігі бар адамдар;

2) мүгедек балалары бар немесе оларды тәрбиелеп отырған отбасылар;

3) жетім балалар және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, жиырма тоғыз жасқа толмаған, ата-анасынан кәмелетке толғанға дейін айырылған балалар;

4)" Алтын алқа"," Күміс алқа "алқаларымен наградталған немесе бұрын" Батыр ана" атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі" Ана даңқы " ордендерімен наградталған көп балалы аналар, көп балалы отбасылар.

Жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үй үшін төлемдер теңгерімді негізде бюджет қаражаты есебінен 50% және алушыдан 50% жүзеге асырылады.

Аудандардың құрылыс бөлімдері жеке құрылыс салушылардан тұрғын үй сатып алуға облыстық бюджеттен қаражат бөлу мақсатында 098 "Коммуналдық тұрғын үй қорынан тұрғын үй сатып алу" бюджеттік бағдарламасы шеңберінде бюджеттік өтінім бере алады.

Аталған тұрғын үйді сатып алғаннан кейін аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің немесе бюджеттік (коммуналдық) ұйымның балансына беріледі.

«Тұрғын үй қатынастары туралы» Заңның 13-бабының 1-тармағына сәйкес мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үй жалдаушы кәмелетке толған отбасы мүшелерінің келісімімен және кәмелетке толмағандардың құқықтарын ескере отырып, осы Заңда көзделген шарттарда және Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен тұрғын үйді қалдық құны бойынша жекешелендіруге құқылы.

Аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі 003 "Мемлекеттік тұрғын үй қорын сақтауды ұйымдастыру" бюджеттік бағдарламасы шеңберінде жергілікті немесе республикалық бюджет қаражаты есебінен тұрғын үйді күтіп ұстау жөнінде шаралар қабылдайды.

2023 жылы облыста Батыс Қазақстан облысының жас отбасыларына жеңілдетілген кредит беру үшін "Жайық Жастары" тұрғын үй бағдарламасының ережелері қабылданды.

Батыс Қазақстан облысының жас отбасылары қатыса алатын жеңілдетілген кредиттеу бағдарламасының шарттары:

- өтініш берген сәтте  жұбайының (зайыбының) жасына қарамастан (болған жағдайда), қатысушының жасы 21-ден 35 жасқа дейін (қоса алғанда). Бағдарламаның негізгі қатысушысы ретінде ерлі-зайыптылардың біреуі ғана қатыса алады;

 

«Ауылдың гүлденуі – мемлекеттің өркендеуі!»

 

- денсаулық сақтау, білім беру, мәдениет, спорт салаларында еңбек қызметін жүзеге асыратын қажетті мамандар, коммуналдық кәсіпорындар (100% мемлекеттің қатысуымен), мемлекеттік қызметшілер.

Сонымен қатар, жергілікті бюджет қаражаты есебінен 279.082 «Отбасы банкі» тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-на алдын ала және аралық тұрғын үй зайымдарына бюджеттік кредит беру»бюджеттік бағдарламасы бойынша тұрғындарды кейіннен несиелендіру үшін(немесе 279.089 «Отбасы банкі» Тұрғын үй  құрылыс жинақ банкі» АҚ алдын ала және аралық тұрғын үй зайымдарын беру үшін аудандық (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттеріне несие беру) «Отбасы банкі» Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚкапитализациялау жоспарлап отыр.

 

Қоныс аударушылар үшін тұрғын үй сатып алу және (немесе) салу

Қоныс аударушыларды тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін тұрғын үй қатынастары саласындағы функцияларды жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдар:

1) бірыңғай үлгілік жоба бойынша тұрғын үй салу, тұрғын үй сатып алу, соның ішінде өз қаражаты есебінен тұрғын үй салған жұмыс берушілерден;

2) жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу;

3) тұрғын үй және инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылым салу үшін жер учаскелерін бөлу;

4) инженерлік инфрақұрылым объектілерін салу.

Тұрғын үйді сатып алу және (немесе) салу, инженерлік инфрақұрылым объектілерінің құрылысы жергілікті атқарушы органдарға республикалық бюджеттен берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер, нысаналы даму трансферттері есебінен қаржыландырылады.

Жергілікті атқарушы органдар заңнамаға сәйкес тұрғын үй салу үшін жер учаскелерін бөлуді, жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеуді, мемлекеттік сараптама жүргізуді, қосуға техникалық шарттар беруді, сондай-ақ егжей-тегжейлі жоспарлау жоспарына және жергілікті бюджет қаражаты есебінен аумақтарды салу жоспарына сәйкес инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымдыжеткізуді және қосуды жүзеге асырады.

Салынған немесе сатып алынған объектіні қабылдау мен пайдалануға беруді Тапсырыс беруші ол толық дайын болған кезде жүргізеді.

Тұрғын үйді пайдалануға беру актісін алғанға дейін тұрғын үйді сатып алуды түпкілікті қаржыландыруға жол берілмейді.

Тұрғын үй сатып алынғаннан және(немесе) пайдалануға берілгеннен кейін тұрғын үй қатынастары саласындағы функцияларды жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органның балансына беріледі.

Тұрғын үй әлеуметтік келісімшарт жасалған жағдайда беріледі.

Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық мәселелері жөніндегі жергілікті атқарушы орган мен қоныс аударушы арасында 20 жыл мерзімге тұрғын үй берумен жалдау шарты жасалады.

«Туған жерге туыңды тік!»

 

Бес жыл тұрғаннан кейін әлеуметтік келісімшарт талаптары сақталған жағдайда, тұрғын үй:

1) қалған соманы сатып алу сәтіндегі тұрғын үйдің баланстық құнынан біржолғы төлеммен енгізу;

2) қалған соманы келесі он бес жыл ішінде тең үлестермен енгізу (бұл ретте тұрғын үй бюджетке оның құны толық өтелгенге дейін әділет органдарында жылжымайтын мүлікке ауыртпалық сала отырып, қатысушының меншігіне беріледі) жағдайларында жекешелендіріледі.

Қызметтік тұрғын үйлер "Тұрғын үй қатынастары туралы"Қазақстан Республикасы Заңының 109-бабы 2-тармағының үшінші бөлігіне сәйкес жекешелендіріледі.

Нақты тұру кезеңінде төленген жалдау төлемдерінің бұрын енгізілген сомалары тұрғын үй құнының есебіне енгізіледі.

20 жылдық мерзім өткеннен кейін жекешелендіру шарттарынан бас тартылған жағдайда жалдау шарты ұзартылады.

Қоныс аударушыға жергілікті атқарушы органның қаражаты есебінен жалға берілетін тұрғын үй берілген жағдайда, тұрғын үйді жалдау (жалға алу) және коммуналдық қызметтерге ақы төлеу жөніндегі шығыстар өтелмейді.

Қоныс аударушылар үшін тұрғын үй құрылысын қаржыландыру сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган арқылы жүзеге асырылады.

Сондай-ақ халықтың ауылдан кетуін азайту үшін өз қызметкерлеріне тұрғын үй салған жұмыс берушілердің шығынын мемлекет өтейтін болады.

Субсидиялар салынған тұрғын үйді пайдалану үшін растайтын құжаттар болған жағдайда бюджет заңнамасына сәйкес республикалық және жергілікті бюджеттерден бөлінетін болады.

Негізгі талаптар: тұрғын үй 5 жыл мерзімге еңбек шарты жасалған қызметкерлерге беріледі, пайдалануға берілгенжалпы көлемі 75-100 м2 тұрғын үйдің құнынан 5 млн. теңгеден аспайтын сомаға  жұмыс берушілердің шығындарын субсидиялау, соның ішіндеблокталған тұрғын үйде, сонымен қатар, пайдалануға берілген тұрғын үйдің ауыртпалықтардың болмауы.

Жұмыс берушілер тұрғын үй құрылысын Қазақстан Республикасының Жер кодексінде белгіленген инженерлік желілермен қамтамасыз етілген жер учаскелерінде жүзеге асырады.

Жұмыс берушілер тұрғын үй құрылысынжүргізетін ауылдық елді мекендердің тізімі Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасында жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару» Заңына сәйкес облыстың жергілікті атқарушы органдарымен айқындалады және жергілікті өкілді органдармен бекітіледі (облыс орталықтарына, моно және шағын немесе агломерация қатарына кіретін жақын АЕМ тізімге қосылмайды).

 

«Ауыл- ырыс пен ынтамақтың ордасы!»

 

2. Жұмысқа орналасуға және кәсіпкерлік бастамаға жәрдемдесу шаралары

 

"Ауыл аманаты"жобасы

Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес ауыл халқының табысын арттырудың 2029 жылға дейінгі бағдарламасы бекітілді, оның шеңберінде кірістерді арттыруға, АӨК-дегі еңбек өнімділігін арттыруға, ауылда кооперацияны дамытуға және азық-түлік нарығын қанықтыруға бағытталған "Ауыл аманаты" жобасы іске асырылуда. "Ауыл аманаты" жобасын іске асырудың негізгі құралы 2,5% сыйақы мөлшерлемесімен ауыл тұрғындарына жеңілдікпен шағын несие беру болып табылады.

Осы ауылдық округте қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз етілген жемшөп дайындау, сервистік-өткізу кооперативін ұйымдастыру да маңызды тәсіл болып табылады. Кооператив құрудың мақсаты-өз мүшелерін нарықтық бағадан төмен бағамен (40-50% - ға) тұқымдармен, көшеттермен, жемшөптермен және қызметтермен қамтамасыз ету, өнімді өткізу қызметтері, қажет болған жағдайда шикізатты қайта өңдеу өндірістерін ұйымдастыру. Бұл ретте кооперативті кооператив мүшелері – яғни ауылдық округ тұрғындарының өздері басқарады. Кооператив жеңілдетілген мөлшерлеме бойынша ауыл шаруашылығы техникасымен және жабдықтарымен, сондай-ақ жем-шөп және дәнді дақылдар өсіруге арналған егістік және шабындықтармен қамтамасыз етіледі.

Микрокредит беру шарттары:

- микрокредит мерзімі-5 жылға дейін, мал шаруашылығы саласындағы жобалар үшін микрокредит мерзімі – 7 жылға дейін;

- шағын несиенің ең жоғары сомасы-ауылдық елді мекендерде (олардың әкімшілік бағыныстылығына қарамастан) және шағын қалаларда – 2,5 (8,625 млн. теңге) мың айлық есептік көрсеткішке дейін, зәкірлік кооперацияны дамыту үшін – 8,0 (27,600 млн. теңге) мың айлық есептік көрсеткішке дейін;

- номиналды сыйақы мөлшерлемесі-жылдық 2,5% - дан аспайды;

- кепілмен қамтамасыз ету;

- негізгі борыш пен сыйақыны өтеу бойынша жеңілдікті кезең микрокредиттеу мерзімінің ұзақтығының 1/3 бөлігінен аспайды;

- салық органдарында тіркеудің болуы.

Микрокредиттер беру тәртібі, микрокредитті қамтамасыз етудің негізгі шарттары, тәсілдері, үміткерлердің санаттары, қарыздардың мерзімдері мен сомалары сенім білдірілген өкілдің (агенттің) шешімімен белгіленеді және кредиттік шартта көрсетіледі.

Үміткерлерді сенім білдірілген өкіл (агент) тапсырма шартына сәйкес айқындайды.

2023 жылы жобаны іске асыруға 6,4 млрд. теңге бөлінді. 898 ауыл тұрғыны өз бизнесін жүргізу үшін жеңілдікпен несие алды.

«Дара тұлғалардың шабытын ашқан туған ауыл!»

 

2024 жылы бұл мақсаттарға 7,9 млрд. теңге қарастырылған. 1293 ауыл тұрғыны шағын несие алуға және өз ісін бастауға немесе кеңейтуге ниет білдірді.

"Ауыл Аманаты" жобасын іске асыру ішкі нарық пен экспорттық ресурстарды қалыптастыру үшін жеткілікті көлемде ауыл шаруашылығы өнімдері мен азық-түліктің тиімді өндірісін қамтамасыз етеді.

Кәсіпкерлер саны өседі, жұмыссыздар, атаулы әлеуметтік көмек алушылар және өнімсіз жұмыспен қамтылғандар саны азаяды.

 

Жаңа бизнес-идеяларды іске асыру үшін мемлекеттік гранттар беру

Мемлекеттік грант алу үшін өңірлік үйлестірушіге жүгіну сәтін 3 жылдан кем емес мемлекеттік тіркеу мерзімін құрайтынжекекәсіпкер немесе әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісінің заңды тұлғасы ретінде ісін жаңа бастаған кәсіпкерлер, оның ішінде ісін жаңа бастаған жас кәсіпкерлер (29 жасқа дейінгі кәсіпкер (қоса алғанда)қатысушылар болып табылады

Мемлекеттік гранттарды беру шарттары мен мөлшері:

- мемлекеттік грант сомасы 5 млн. теңгеге дейін;

- мемлекеттік гранттар экономиканың басым секторларында өтеусіз негізде беріледі;

- жаңа бизнес-идеяларды іске асыру үшін бизнес-жобаның болуы;

- кәсіпкерлікті дамытудың 2021-2025 жылдарға арналған ұлттық жобасы шеңберінде кәсіпкердің "Бастау Бизнес" жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқытудан өткенін растайтын сертификаттың болуы;

- жаңа бизнес-идеяларды іске асыру үшін бизнес-жобаның болуы;

- конкурсты өткізу нысаны-ашық.

 

Сыйақы мөлшерлемесінің бір бөлігін субсидиялау

Кәсіпкердің іске асыру орны мен тіркеу орнын ескере отырып, салалық шектеулерсіз моноқалалардағы, ауылдық елді мекендердегі экономиканың басым секторларындағы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері қатысушылар болып табылады.

Беру шарттары мен өлшемдері:

- кредит сомасы: 3 млрд. теңгеге дейін (айналым қаражатын толықтыруға 500 млн. теңгеден аспайды), моноқалаларда, ауылдық елді мекендерде 1,5 млрд. теңгеге дейін (сауда саласы үшін айналым қаражатын толықтыру 100 млн. теңгеден аспайды);

- нысаналы мақсаты: инвестициялар, айналым қаражатын толықтыру, қайта қаржыландыру – 2 жылдан аспайды;

- өз қызметін өңдеуші өнеркәсіп салаларының тізбесіне сәйкес жүзеге асыратын кәсіпкерлер үшін субсидиялау Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің базалық ставкасынан +5% аспайтын номиналды ставкасы бар кредиттер/қаржы лизингі шарттары бойынша жүзеге асырылады, оның 7% -шағын және орта кәсіпкерлік субъектісі төлейді, айырмасы субсидияланады;

- субсидиялау мерзімі: инвестициялар - 5 жылға дейін, айналым қаражатын толықтыру - 3 жылға дейін.

 

Шағын және орта бизнес несиелеріне ішінара кепілдік беру

Кәсіпкердің іске асыру орны мен тіркеу орнын ескере отырып, салалық шектеулерсіз моноқалалардағы, ауылдық елді мекендердегі экономиканың басым секторларындағы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері қатысушылар болып табылады.

Беру шарттары мен өлшемдері:

- кредит сомасы: ісін жаңа бастаған кәсіпкер (БК) - 360 млн. теңгеге дейін; жұмыс істеп тұрған кәсіпкер - 1 млрд. теңгеге дейін; лизинг 500 млн. теңгеге дейін; моноқалаларда, ауылдық елді мекендерде 360 млн. теңгеге дейін (сауда саласы үшін айналым қаражатын толықтыру 100 млн. теңгеден аспайды), басым секторлар шеңберінде экономика, кредит/лизинг сомасы 1 млрд. теңгеден аспауы тиіс;

- нысаналы мақсаты: инвестициялар, айналым қаражатын толықтыру, қайта қаржыландыру. Ішінара кепілдік беру бір кәсіпкерге 500 млн. теңгеден аспайтын

«Қаланың әсем жарығы– ауылдың бір сәулесіне жетпес»

 

сомаға азық-түлік өнімдерімен сауда саласындағы айналым қаражатын толықтыруға бағытталған кредиттер бойынша жүзеге асырылуы мүмкін;

- кепілдіктер: ісін жаңа бастаған кәсіпкерге -85% дейін; жұмыс істеп тұрған кәсіпкер -50% дейін; лизинг 70% дейін. Жобалар бойынша кредит сомасы 360 млн. теңгеден аспауы тиіс, кепілдік мөлшері кредит сомасының 85% - нан аспауы

тиіс, бұл ретте кәсіпкер кредит сомасының кемінде 15% - ы мөлшерінде кредит (кепіл) бойынша қамтамасыз етуді ұсынады;

- кепілдік беру мерзімі: несие мерзімінен аспайды.

 

Жаңа бизнес-идеяларды іске асыруға мемлекеттік гранттар беру

Қатысушылар зейнеткерлік жасқа толмаған, тіркеусіз жеке кәсіпкер ретінде табыс алу мақсатында тауарларды өндіру (өткізу), жұмыстарды орындау және қызметтер көрсету жөніндегі қызметті дербес жүзеге асыратын жұмыссыздар, қысқартылатын жұмыскерлер және (немесе) отбасылық кәсіпкерлікте ақы төленбейтін қызметті дербес жүзеге асыратын, өнім өндіру жөніндегі қызметті дербес жүзеге асыратын әрекетсіз жеке кәсіпкерлер болып табылатын сатуға (айырбастауға)арналған жеке қосалқы шаруашылықта, ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен табыстары бар өндірістік кооперативтердің мүшелері, ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен табыстары бар, ісін жаңа бастаған және / немесе жұмыс істеп тұрған жеке кәсіпкерлер.

Грант мөлшері-400 АЕК дейін.

 

 

«Талай танымал тұлғалар ауылдан бастау алған!»

 

Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды, мал шаруашылығы өнімінің өнімділігі мен сапасын арттыруды субсидиялау

Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірумен, оның ішінде жануарларды жоғары генетикалық әлеуетімен молайтумен, оларды сақтаумен және өсірумен айналысатын жеке немесе заңды тұлғалар қатысушылар болып табылады.

Ұсыну шарттары:

- өтінім беру сәтінде селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстың ақпараттық базасында, асыл тұқымды малдың аналық басының асыл тұқымды мал мәртебесінде барлық мал басының тіркелуі және деректердің сәйкестігі, ірі қара малыныңетін союмен және бастапқы өңдеумен айналысатын ет өңдеу кәсіпорнына арнайы комиссияның оң қорытындысы және т. б.

 

Агроөнеркәсіптік кешен субъектілеріне кредит беру, сондай-ақ ауыл шаруашылығы жануарларын, техникасы мен технологиялық жабдықтарын сатып алуға лизинг кезінде сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау

Қаржы институтымен қарыз шартын жасасқан және ауыл шаруашылығы өнімін өндіру және (немесе) қайта өңдеу саласындағы басым жобалар бойынша кредиттеуге және қаржы лизингіне арналған тауарлар тізбесіне сәйкес қызметті жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар, жеке кәсіпкер (оның ішінде шаруа (фермер) қожалығы) қатысушылар болып табылады.

Субсидиялау қарыз шарттары бойынша жүзеге асырылады:

1) ауыл шаруашылығы техникасын, оның ішінде аспалы және тіркеме жабдықты сатып алуға, сондай-ақ ауыл шаруашылығы жануарларын сатып алуға, инвестициялық мақсаттарға (жеңіл автомобиль көлігі мен жолаушылар көлігін қоспағанда), құрылысқа (ұн, минералды су және алкогольсіз сусындар өндіруге арналған негізгі құралдарды сатып алуға арналған қарыздарды қоспағанда);

2) өндірістік процестің технологиялық циклі үшін қажетті айналым қаражатын толықтыруға;

3) көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарын жүргізуге берілген қарыздар бойынша жүзеге асырылады.

Субсидиялау Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесінің жиынтық көрінісі ретінде есептелген номиналды сыйақы мөлшерлемесінен аспайтын сомаға жылдық 75% қосу арқылы жүзеге асырылады.

Ұсынысты қарау кезінде қарыз шартын жасасу сәтінде қолданыста болған Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесі қолданылады.

 

Инвестициялық салымдар кезінде агроөнеркәсіптік кешен субъектісі шеккен шығыстардың бір бөлігін өтеу бойынша субсидиялау

Қатысушылар инвестициялық салымдарды жүзеге асыратын және ауыл шаруашылығы өнімін өндірумен және (немесе) өңдеумен айналысатын жеке немесе

 

«Туған жердің дамуына үлес қосу әр адамның қасиетті парызы»

 

заңды тұлғалар, жеке кәсіпкер (оның ішінде шаруа (фермер) қожалығы) болып табылады.

Инвестициялық субсидиялар субсидиялау қағидаларында көрсетілген жобалардың паспорттарына сәйкес жаңаларын пайдалануға бергеннен, өндірістік қуаттарды реконструкциялағаннан, кеңейткеннен және/немесе техниканы, машиналар мен жабдықтарды сатып алғаннан кейін төленеді.

Өтеу бағытына сәйкес жобалардың паспорттары бойынша 15% - дан 50% - ға дейін жүзеге асырылады, сондай-ақ инвестициялық салымдарды өтеу үлесін 50% - ға дейін ұлғайту мүмкіндігі бар.

 

Жер учаскесін беру

Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес жеке қосалқы шаруашылық жүргізуге арналған жер учаскесі үй жанындағы және далалық телімдерден тұрады.

Үй жанындағы жер учаскесі ауылдық елді мекендердің шекараларында (шегінде) беріледі және ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, сондай-ақ тұрғын үй, шаруашылық-тұрмыстық құрылыстар салу үшін пайдаланылады.

Дала телімі ауылдық елді мекендердің жерлерінен елді мекеннің аумақтарын жер-шаруашылық орналастыру жобасына сәйкес не әкімшілік бағынысқа берілген аумақта беріледі және тек ауыл шаруашылығы өнімін өндіру үшін пайдаланылады.

 

Жастарға шағын несие беру

Жастар қатарындағы үміткерлерге микрокредиттер мерзімділік, ақылылық, қайтарымдылық, қамтамасыз ету, нысаналы пайдалану қағидаттарын сақтай отырып мынадай шарттармен беріледі:

1) микрокредит мерзімі – 5 (бес) жылға дейін, мал шаруашылығы саласындағы жобалар үшін микрокредит мерзімі-7 (жеті) жылға дейін;

2) микрокредиттің ең жоғары сомасы - 5 (бес) миллион теңгеге дейін;

3) номиналды сыйақы мөлшерлемесі-жылдық 2,5 (екі жарым) пайыздан аспайды;

4) кепілмен қамтамасыз ету;

5) негізгі борыш пен сыйақыны өтеу жөніндегі жеңілдікті кезең микрокредиттеу мерзімі ұзақтығының 1/3 (үштен бірінен) аспайтын мерзімін құрайды;

6) микрокредит алу үшін сенім білдірілген өкілге (агентке) жүгінген кезде жеке кәсіпкер ретінде тіркеудің болуы Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес салық органдарында бес жылдан кем уақытты құрайды.

Микрокредит беру үшін үміткердің жасы құжаттарды тапсыру сәтінде ескеріледі.

Қоғамдық жұмыстар

 

 

«Туған жердің түтіні де тәтті!»

 

Қатысушылар жұмыссыздар, оқудан бос уақытта жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушылары мен студенттер, өндірістің тоқтап қалуына байланысты жұмыспен қамтамасыз етілмеген адамдар болып табылады.

12 айға жұмысқа орналастыру, 20 АЕК мөлшерінде ақы төлеу.

Жастар тәжірибесі

35 жастан аспаған, алған кәсібі (мамандығы) бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының түлектері қатарындағы жұмыссыздар қатысушылар болып табылады.

12 айға жұмысқа орналастыру, 30 АЕК төлеу.

Жалақыны субсидиялау

Қатысушылар жұмыссыздар, оқудан бос уақытта жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушылары мен студенттері болып табылады.

Субсидиялау мөлшері-20 АЕК-тен аспайды.

"Бірінші жұмыс орны" жобасы аясындағы жұмыс орындары

Қатысушылар 35 жастан аспаған жұмыссыздар болып табылады. Мемлекеттік қолдау мөлшері - 30 АЕК.

"Ұрпақтар келісімшарты" жобасы аясындағы жұмыс орындары

Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша оқуды аяқтағаннан кейін (үш) жыл ішінде 35 жастан аспаған жұмыссыздар қатысушылар болып табылады. Көлемі - 30 АЕК.

"Күміс жас" жобасы аясындағы жұмыс орындары

 

Қатысушылар зейнеткерлік жасқа толғанға дейінгі 50 жастан асқан жұмыссыздар болып табылады. Мөлшері-белгіленген жалақы мөлшерінің 60% - дан 70% - на дейін, бірақ 30 АЕК-тен аспайды.

Кәсіптік оқыту

Қатысушылар-жұмыссыздар мен жұмыс іздеушілер.

Тұру, жол жүру, медициналық байқау үшін ақы төлеу, стипендия төлеу техникалық және кәсіптік білімі бар кадрларды даярлауды, қысқа мерзімді кәсіптік оқытуды ұйымдастыру және қаржыландыру Қағидаларына сәйкес"Мәңгілік ел жастары-индустрияға!"("Серпін"), Еңбек ресурстарын және қысқартылатын жұмыскерлерді қайта даярлау, "100/200" қағидаты бойынша "Жас маман" жобасы шеңберінде еңбек нарығында сұранысқа ие мамандықтар бойынша білікті кадрлар даярлау, сондай-ақ техникалық және кәсіптік ұйымдарда кәсіпкерлік негіздеріне оқыту, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім.

 

 

 

«Ауыл- асыл қазына!»

 

3. "Ауыл – ел бесігі"жобасы

2019 жылы өңірлік стандарттар жүйесі әзірленіп, "Ауыл – ел бесігі"жобасын іске асыру басталды.

2019-2022 жылдары "Ауыл-ел бесігі" жобасы аясында ауылдардың әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымын дамытуға бағытталған 107 жобаға 19,5 млрд. теңге бөлінді. Жалпы халық саны 172,6 мың адам немесе ауыл халқының 55,2%-ы бар 54 перспективалы ауыл қамтылды, оның ішінде 40 тірек, 5 спутниктік, 9 стратегиялық маңызды шекара маңындағы ауыл.

Нәтижесінде 16 мектеп, 1 интернат, 3 денсаулық сақтау нысаны, 13 мәдениет нысаны, 3 спорт нысаны, 4 ТКШ нысаны, 7,1 км су құбыры, 170,5 км жол жаңғырту жобаларын іске асыру есебінен ауылдардың әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымы жақсарды. Жобаларды іске асыру барысында барлығы 1468 жұмыс орны құрылды.

2023 жылы халық саны 108,0 мың адам болатын 34 перспективалы ауылдық елді мекендерде (26 тірек, 6 спутниктік, 2 стратегиялық) жалпы сомасы 9,7 млрд.теңгеге 47 жоба іске асырылды. Оның ішінде:

- көлік инфрақұрылымында-жалпы сомасы 5,5 млрд. теңгеге 29 жоба, оның ішінде 99,5 км кентішілік жолдарды күрделі және орташа жөндеу бойынша 26 жоба және 9,3 км кентішілік жолдарды салу және реконструкциялау бойынша 3 жоба;

- әлеуметтік салада-4,2 млрд. теңге сомасына 16 жоба, оның ішінде 1 аудандық емхана, 6 ауылдық Мәдениет үйі, 1 мәдени-сауықтыру кешені құрылысы, 1 әлеуметтік объектіні газдандыру, сондай-ақ 6 денсаулық сақтау объектісі мен 1 мәдениет объектісін күрделі жөндеу;

- абаттандыру саласында-59,5 млн. теңге сомасына 2 жоба.

"Ауыл – ел бесігі" шеңберінде объектілерді салу және реконструкциялау жөніндегі жобаларды республикалық бюджеттен қаржыландыру жалғастырылатын болады:

білім беру (мектептерге жапсаржайлар, мектептер мен балабақшаларды реконструкциялау),

денсаулық сақтау (алғашқы медициналық-санитариялық көмек объектілері),

мәдениет (клубтар, мәдениет үйлері, мұражайлар, кітапханалар),

спорт (дене шынықтыру-сауықтыру кешендері, спорт кешендері және спорт объектілері),

әлеуметтік қамсыздандыру,

инженерлік инфрақұрылым (жабдықтар, жылумен, электрмен жабдықтау объектілері және сумен, жылумен, газбен, электрмен жабдықтау желілері),

көлік инфрақұрылымы (кентішілік жолдар, көшелерді жарықтандыру).

Бұл ретте "Ауыл – ел бесігі" жобасы шеңберінде ауылдық инфрақұрылымды дамыту жөніндегі шаралар АӨК және ауылдық кәсіпкерлік саласындағы жобалар

 

 

«Терең білім, тума талант адамдар- ауылдың ауасымен сусындаған!»

 

табысты іске асырылатын ауылдық округтерде басым тәртіппен жүзеге асырылатын болады.

Аталған іс-шараларды іске асыру өңірлік стандарттар жүйесінің талаптарына қол жеткізуге бағытталатын болады.

2027 жылдың соңына қарай "Ауыл – ел бесігі" шеңберінде жобаларды іске асыру есебінен даму әлеуеті бар 223 ауыл (қаржыландыруды жыл сайын ұлғайту кезінде) өңірлік стандарттар жүйесінің талаптарына сәйкес келетін болады.

Өңірлік стандарттар жүйесіне сәйкестік негізінде қалалық және ауылдық жерлер арасындағы тіршілікті қамтамасыз ету жүйелеріндегі диспропорцияларды еңсеру ауыл халқының өмір сүру сапасының өсуін қамтамасыз етеді, бұл өз кезегінде көші-қон ағындарын оңтайландырады және аграрлық сектордағы адами капиталдың сапасын арттырады.

 

Жобаны іске асыру қорытындылары бойынша күтілетін нәтижелер

 

Осы Жобаны іске асыру ауыл халқының табысының өсуі және тіршілікті қамтамасыз ету және әлеуметтік инфрақұрылым жүйелерін өңірлік стандарттар жүйесіне сәйкес келтіру негізінде ауылдық аумақтарды дамытудың орнықтылығын арттырады.

Оны іске асыру шеңберінде халықтың кетуін азайтуға, өмір сүру үшін қолайлы жағдайлар жасауға, оның ішінде тұрғын үй-тұрмыстық мәселелерді шешуге бағытталған шекара маңы аумақтарын дамыту жөніндегі шаралар да қабылданатын болады.

Ауылдық аудандарда ауылдық жерлерге азаматтардың келуін ынталандыру және тиесіншехалықтың көші-қон ағынының төмендеуі күтіледі, ауылдық жерлерде жұмыс күшінің тапшылығын жою, ауылдың,агроөнеркәсіптік кешенінің тұрақты дамуын сақтау күтіледі,шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері санының өсуі қамтамасыз етіледі, тұрақты жұмыс орны жоқ қала азаматтарының, сондай-ақ жас отбасылардың әлеуметтік мәселелерін шешу үшін қолдау көрсетуге жағдайлар жасалады.

Аудандарды дамытудың 2024-2028 жылдарға арналған Жол карталары іске асырылатын болады. Нәтижесінде ауылдық жерлерде 1146 пәтер сатып алынатын болады, 313 тұрғын үй құрылысы, 126 денсаулық сақтау нысаны, 48 мектеп, 42 спорт ғимаратыжәне 44 мәдениет нысаны салынады. Аудандарда 16357 жұмыс орнын құру жоспарлануда, оның ішінде тұрақты – 8273, уақытша – 8084.

2024 жылы облыстың 12 ауданының ауылдық елді мекендеріне 120 отбасыны (соның ішінде жас отбасылар) көшіру жоспарланып отыр.

2026 жылдың соңына қарай ауыл халқының саны 330,0 мың адамды, ауыл тұрғындарының үлесі-45% құрайды.