Тұрғын үй- қатынастары туралы» Заңға енгізілген жаңа өзгерістер басқару субъектілерін қалай жұмыс істеуге міндеттейді

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтың орнықты дамуын, энергетикалық және коммуналдық секторларды жаңғыртуды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстанда көппәтерлі тұрғын үйлерді (КТҮ) басқарудың жаңа тетігі қабылданып, іске асырылды.

Көппәтерлі үйлердегі басқару субъектілері маңызды функция атқарады, бұл өз кезегінде КТҮ-дегі мүлік иелерінің алдындағы жауапкершілікті арттыру қажеттілігін тудырады.

Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының заңнамасында кондоминиум объектілерін басқарудың келесі субъектілері айқындалған:

Басқарушы компания (БК);
Тұрғын (немесе тұрғын емес) үй иелерінің кооперативі (ПИК).

Аталған екі форма да әрекет етуші және тең құқықты тетіктер болып табылады, олар тұрғындарға үйдің нақты жағдайы, оны күтіп-ұстау бойынша қаржылық мүмкіндіктері және ұйымдардың техникалық пайдалану ережелері мен қаржылық тәртіпті сақтау талаптарын орындауына қатысуға дайын болуына байланысты басқарудың ең қолайлы үлгісін таңдауға мүмкіндік береді.

Меншік иелерінің бірлестігі (МИБ/ТББ) түріндегі басқару формасы болған жағдайда, жиналыс хаттамасымен бекітілген БК немесе КСК өз қызметін шарт негізінде жүзеге асырады, ал ПИК-ке қатысты – Типтік жарғы және шарт талаптарын сақтау міндетті болып табылады. Жиналыс хаттамасы мен шартта жылдық смета мен шығыстар, қызмет түрлері мен тарифтер, тараптардың құқықтары мен міндеттері нақты көрсетілуі тиіс.

Меншік иелері тікелей басқару формасын (ТБФ/ТББ) таңдаған жағдайда, басқару меншік иелерінің жиналысы хаттамасы негізінде жүзеге асырылады, онда басқару функцияларын жүзеге асыратын нақты тұлға немесе ұйым уәкілеттікке ие болады. Бұл хаттама – басқару объектісінің әрқайсысы үшін бөлек қабылданатын ресми құжат болып табылады. Қызметтердің сметасы, түрлері және мерзімділігі жөніндегі талаптар сақталады. Сонымен қатар, әрбір үйден меншік иелері арасынан бастамашыл топтарды бекіту қажеттілігі сақталады – бұл тұрғындар ПИК құрамына бірігуді және қайта тіркелуді таңдаған жағдайда қажет.

ПИК Заңға қол қойылған сәттен бастап 1 жыл ішінде қайта тіркеуден өтіп, әрбір объект бойынша басқару және күтіп-ұстау шарттарын қабылдау үшін жиналыс өткізуге міндетті.

Барлық басқару субъектілерінің КТҮ-ге қызмет көрсету және басқару бойынша қызмет көрсетуге құқығы бар.

Әр үйге жеке ағымдағы және жинақ шот ашу – міндетті талап болып табылады. Бұл қаржылық ашықтықты арттырады, қаражатты мақсатсыз пайдалану мүмкіндігін болдырмайды және тұрғындарға өз қаражатын бақылауға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, заң жаңа үйлер мен басқару формасы анықталмаған, тариф бекітілмеген үйлер үшін уақытша басқарушы компаниялардың жұмыс істеу мүмкіндігін енгізді.

Уақытша басқарушы компанияны құрылыс салушы тұрғындар қоныстанған сәттен бастап, меншік иелері шешім қабылдағанға дейін, 2 жылға дейін тағайындай алады.

Егер басқару формасы таңдалмаса, тұрғын үй инспекциясы ПИК немесе ТББ құрылғанға дейін мерзімсіз уақытша басқарушы компанияны тағайындауға құқылы. Мұндай тәсіл жыл сайын конкурс өткізуді болдырмай, тұрғын үй қорын тұрақты қызметпен қамтамасыз етуге, жылу маусымына дайындықты уақтылы жүргізуге және апатты жағдайлардың алдын алуға мүмкіндік береді.

Қабылданған өзгерістер аясында басқару субъектілеріне қатысты қолданылатын айыппұлдардың жаңа мөлшері бекітілді. Қосымша бақылау тетігі ретінде – субъект ретінде тіркелу фактісі немесе шарт мерзімінің аяқталуы туралы мемлекеттік органдарға тіркелу міндеті енгізілді.