Терроризм-жеке адамға, қоғамға, мемлекетке қауіп
Егер кімде-кім жоспарланған террористік қауіп-қатер актілері туралы мәлімет білсе, не біреу куә болса немесе өзі жалдауға, радикалды көзқарастағы адамдардың көндірулеріне ұшыраса немесе терроризм мен діни экстремизмді насихаттайтын діни әдебиеттің таралуы туралы белгілі болса, сізден 102, 110 нөміріне дереу хабарлауыңызды сұраймыз.
Терроризм актісі туралы көрінеу жалған хабар қылмыстық жауаптылықты көздейді
Алдағы террорлық шабуыл туралы жалған хабарлама телефон қоңырауы, мессенджерлер арқылы жіберу немесе кез келген басқа жолмен болуы мүмкін. Мұндай хабарламаларды ерекшелендіретін басты нәрсе-қоғамдағы жағдайды тұрақсыздандыруға, арнайы қызметтерді тартуға және соның салдарынан азаматтарды эвакуациялау және тексеру бойынша арнайы іс-шаралар өткізу бойынша қымбат операцияларға бағытталған көрінеу жалған ақпарат. Деструктивті діни ағымдардың өкілдері де, басқа да бейсаналық азаматтар да жалған терроризммен айналыса алады.
Кейбір азаматтар, мысалы, бір жерге салынған бомба туралы жалған хабарламаларға байсалды қарамауға бейім болса да, Қазақстандағы жалған террористке бес жылға дейінгі мерзімге шектеу немесе бас бостандығынан айыру түрінде елеулі жаза не бес мың АЕК мөлшерінде айыппұл салынады. Көбінесе мұндай "пранкстер" нақты мерзімге ие болады.
ҚР ҚК 273-бабы "Терроризм актісі туралы көрінеу жалған хабар":
бес мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл не сол мөлшерде түзеу жұмыстары не бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеу не сол мерзімге бас бостандығынан айыру түріндегі қылмыстық жауаптылықты көздейді.
Қылмыстың бұл түрі үшін жауапкершілік 14 жастан бастап көзделген (ҚР Қылмыстық кодексінің 80-бабы).
Сонымен қатар, жалған террористер сот шешімі бойынша жедел ден қою қызметтерінің оқиға орнына жалған қоңырау шалғаны үшін шығындарды толық көлемде төлейді.
Жалған террористердің "шабуылының" ең көп тараған нысандары адамдар көп жиналатын қоғамдық орындар болып қала береді: сауда үйлері, базарлар, дүкендер, қоғамдық тамақтану объектілері, мемлекеттік органдар мен білім беру мекемелерінің әкімшілік ғимараттары, тұрғын үй-жайлар мен көлік инфрақұрылымы объектілері (вокзалдар, әуежайлар).
Терроризм актісі туралы көрінеу жалған хабарлау мекемелердің қалыпты қызметін салдандырып қана қоймайды, төтенше жағдайларда көмек көрсетуге арналған құқық қорғау органдары мен қызметтердің күштерін алаңдатады, сонымен қатар көбінесе өндірісті, сауда орталықтарының жұмысын, көлікті тоқтатуға байланысты экономикалық зиян келтіреді.
Сонымен қатар," жалған террорист " өзі қаламаса да, денсаулығының нашарлауына, кейде қауіп-қатер аймағына түскен азаматтардың, мысалы, инфаркт немесе жаппай күйзеліске әкелуі мүмкін стресстік жағдайға тап болған кезде өліміне әкелуі мүмкін.
Сондай-ақ, жалған ақпаратты тексеруге шыққанда, Төтенше жағдайлар қызметі қажетті уақытта қиындыққа тап болғандардың қасында болмауы мүмкін екенін түсіну керек.
Орташа бағалаулар бойынша ірі қалалардағы бір теміржол вокзалын эвакуациялаудан түскен қаржылық залал 1 млн теңгеге дейін жетуі мүмкін, ал ірі сауда орталықтарының әр сағатынан болған шығындар бірнеше миллион теңгені құрауы мүмкін. Мұның бәрі сот шешімімен жалған террористке төленетін төлемдердің ауыртпалығын тудырады.
Жалған хабарламаның кінәлілеріне қатысты келтірілген барлық залалды, сондай-ақ мемлекеттік органдар шеккен шығындарды өтеу туралы сот шешімдері қабылданады.
Сонымен қатар, полицейлер терроризм актілері туралы жалған хабарламалармен әзілдесуге немесе қорқытуға ниет білдірген адамдардың назарын аударады, мұндай қылмыстық құқық бұзушылықты жасаған адамдар қазіргі заманғы технологиялардың арқасында ең көп дегенде бір тәулік ішінде белгіленеді.
Көбінесе жалған хабарламалар белгілі бір мақсаттарсыз, бос жүруден немесе алкогольдің немесе тұрақсыз психикалық жағдайдың әсерінен беріледі. Мұндай қылмыстардың негізгі себептері-бұзақылық немесе өзімшілдік.
Кейде жалған терроризмнің себебі қасақана бұзақылық емес, жеңіл-желпі сөздер болып табылады. Мысалы, әуежайларда тексеру кезінде жолаушылар инспектордың қол жүгінде не бар деген сұрағына "бомба" әзілімен жауап береді, оның салдары туралы ойланбастан. Мұндай әзілдер айтарлықтай күш пен қаражатты жұмсауға, адамдарды жаппай эвакуациялауға, рейстерді тоқтатуға немесе кешіктіруге, әуе және теміржол вокзалдарының жұмысын тоқтатуға әкеледі.
Көбінесе жалған террористер:
жасөспірімдер;
ересектер мас күйінде;
психикалық ауытқулары бар адамдар;
жұмыссыздар;
діни экстремистер;
іскери серіктестерден, ерлі-зайыптылардан, бірге тұратындардан кек алғысы келетін адамдар.
Айта кету керек, алкоголь әсіресе қауіпті және оның әсерінен сіз өзіңізді нақты бақылап, ықтимал қылмыстар үшін қылмыстық жауапкершілікті есте ұстауыңыз керек!
Бірақ қазақстандықтар полицияға қоңырау шалып, қоғамдық орындардағы күдікті заттар туралы хабарлай алатынын атап өткен жөн. Мұндай қоңыраулар, әрине, терроризм актісі туралы жалған хабарламалар емес, керісінше, азаматтардың қырағылығы мен олардың қоғамдық қауіпсіздікке деген қамқорлығының көрсеткіші болып табылады. Арнайы қызметтер мұндай қоңырауларға жауап береді және тексерумен шығады. Бірақ мұндай хабарламалар дұрыс тұжырымдалуы керек. Мысалы, егер сіз күдікті сөмкені немесе сөмкені байқасаңыз, "102" нөміріне анонимді түрде қоңырау шалып, "келіңіздер, бомба сауда орталығына!"сіз өзіңізді таныстырып, иесіз күдікті зат табылғанын және оны тексеруге тұрарлық екенін хабарлауыңыз керек.