Мәжіліс сайлауында 30 пайыздық квота не үшін қажет – сарапшының түсіндірмесі

Әйелдерге, жастарға және мүгедектігі бар адамдарға арналған 30 пайыздық квота қабылданған шешімдердің саяси қатысуы мен инклюзивтілігінің теңдік қағидаттарын қамтамасыз етуге бағытталған. ҚР Президенті жанындағы ҚСЗИ жетекші сарапшысы Гүлмира Тоқанова осындай пікірмен бөлісті.

"Бұл сайлау науқанының маңызды ерекшелігі партиялық тізімдердегі квотаны кеңейту және депутаттық мандаттарды бөлуде оны сақтау жөніндегі міндеттеме болып табылады. Осы жылдан бастап мәжіліске сайлауға арналған партиялық тізімдерге әйелдер мен жастардан басқа, мүгедектігі бар адамдар – саяси процестерге қол жеткізуде қиындықтары бар әлеуметтік санат ретінде енгізілуі тиіс. Квота құрамын кеңейту қабылданған шешімдердің саяси қатысуы мен инклюзивтілігіндегі теңдік қағидаттарын қамтамасыз етуге бағытталған. Бұл ретте квоталауды топ өкілдері тек осы топтардың (әйелдердің, жастардың және мүгедектігі бар адамдардың) мүдделерін қорғайтын тетік ретінде қарастыруға болмайды. Саяси квотаны тағайындау әлдеқайда кең – пікірлердің плюрализмін қамтамасыз етуде, біржақты (гендерлік немесе әлеуметтік шартты) көзқарасты жеңуде және жалпыға бірдей игілік үшін шешім қабылдау кезінде мүмкіндіктер теңдігін қамтамасыз етуде", - деп түсіндірді сарапшы.

Оның айтуынша, мәжілісте депутаттық мандаттарды бөлудегі квотаны сақтау жөніндегі міндеттеме-бұл түзетудің басты жетістігі. Ол бұл нақтылаусыз квотаның мағынасы жоғалып кететінін атап өтті.

"Бұл жерде әйелдер мен жастарға арналған 30 пайыздық квота тізімдерді тіркеу кезінде ғана әрекет еткен бұрынғы қателіктер ескерілгенін атап өткен жөн. Осылайша, сайлауға қатысу квотасы (партиялық тізім) биліктің заң шығарушы тармағында әлсіз ұсынылған қоғам топтары үшін саяси қатысу квотасына айналады. Мүгедектігі бар адамдарды квотаға қосу және Мәжілісте депутаттық орындарды бөлу кезінде квотаны сақтау жөніндегі міндеттеме азаматтардың заңнамалық процеске қатысу мүмкіндіктерін кеңейтуге және бүкіл қазақстандық қоғамның мүдделерін қорғауға арналған. Квоталау тетігін жетілдірудегі келесі қадам мәслихаттарда квотаны сақтау жөніндегі міндеттеме болуы тиіс", - деп қосты ол.