Әлеуметтік қызметкер - көшбасшы мамандығына айналып, экономика өсімінің драйвері бола алады, деп есептейді альянс сарапшылары

Қазақстанда әлеуметтік қызметкерлердің білім алу мүмкіндіктерін кеңейтуге және әлеуметтік жұмысының ұлттық практикаларының пулын қалыптастыру қажеттілігін, III Халықаралық әлеуметтік қызметкерлер форумы "Әлеуметтік жұмыс Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық жаңғыртудың драйвері ретінде: кадр саясаты және практика» қатысушылары сенім білдірді.

Қазақстанның кәсіби әлеуметтік қызметкерлер ұлттық Альянсының атқарушы директоры Динара Есімованың айтуынша, әлеуметтік жұмыс-саясатқа ықпал етуге және сауатты шешімдер қабылдауға құқығы бар көшбасшылардың кәсібі.

Форумның басты мақсаты, Есімованың пікірінше, Қазақстандағы әлеуметтік қызметкерлерді хабардар ету және қолдау, сондай-ақ "шетелдік технологияларға қарағанда тұрақты болуы мүмкін». Әлеуметтік жұмыстың өзіндік ұлттық және өңірлік тәжірибелерін дамыту қажеттілігін дәлелдеу.

"Мәселені шешу “қазір және осында" - бұл мәселені шешуге болатындығын білдіреді, бірақ тұтастай алғанда жағдай өзгермеуі мүмкін, бірақ біз сәттіліктің уақытша емес екенін қалаймыз. Қызметкер көмекші ғана емес, сонымен қатар көшбасшы болуы керек және сапалы шешімдерге әсер етуі керек", - деді ол.

Есімова өз сөзінде басқа елдердің әлеуметтік қызметкер мәртебесін арттыру жөніндегі тәжірибесін келтіріп, мамандықтың одан әрі дамуы туралы өз көзқарасын білдірді. Атап айтқанда, әлеуметтік қызметкерлерге үздіксіз білім беруді ұйымдастыру қажеттігін атап өтті.

"Бізде факультет пен кафедра болғанға дейін "әлеуметтік қызметкер" мамандығының институты болмағаны туралы көп айтылатын. Бірақ қазір біз белгілі бір деңгейге жеттік, біз шешім қабылдаушылармен кездесіп, елдің әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартатын мамандық бар екенін талқылағымыз келеді", - деді ол.

Сарапшы қазіргі уақытта білім беру ұйымдарында әлеуметтік жұмыс бойынша жүйеліліктің жоқ екенін атап өтті. Сонымен қатар, оның пікірінше, қазір әлеуметтік қызметкерлерді оқыту үшін барлық жағдай жасалған. Қазақстанда бұл мамандықты 12 жоғары оқу орны оқытады.

"Өткен жылы ЮНИСЕФ - тің ағымдағы жобалары аясында (БҰҰ Балалар қоры автордың түзетуі) біз студенттерді әлеуметтік жұмыс бойынша дайындайтын еліміздің жоғары оқу орындары үшін, медицина қызметкерлерін оқытатын медициналық жоғары оқу орындары үшін, колледждерде және т.б. үш апталық курстар өткіздік", - деп түсіндірді Есімова.

Жалпы, ол бұл жұмысты дамыту керектігін және ол үшін барлық алғышарттар бар екенін атап өтті. Қазақстанның кәсіби әлеуметтік қызметкерлерінің ұлттық альянсында әлеуметтік жұмыс жөніндегі сарапшылар пулын қалыптастыру жоспарлануда. Ол елімізде әлеуметтік саладағы еңбек ресурстарын біртіндеп "эволюциялық" жаңарту қажет екеніне сенім білдірді.

"Адам өз тәжірибесін іштей өзгерткісі келеді", - деп түсіндірді сарапшы.

Әлеуметтік жұмыстағы дәлелді практика туралы Колумбия университеті жанындағы Орталық Азиядағы жаһандық денсаулықты зерттеу орталығының директоры Әсел Терлікбаева айтып берді. Оның айтуынша, Әлеуметтік жұмыстағы зерттеулер ең тиімді араласуды анықтап қана қоймай, оларды жүзеге асырудың ең жақсы жолдарын бағалауға көмектеседі.

"Жаңа білімді, саясатты және бағдарламаларды әзірлеу көбінесе зерттеудің нәтижесі болып табылады", - деп атап өтті ол.

Форумға қатысушылар әлеуметтік педагогтардың балалармен жұмысына ерекше назар аударды. ЮНИСЕФ-тің білім беру мәселелері жөніндегі бағдарламаларының жетекшісі Татьяна Адерихина кейс-менеджмент технологиясын пайдалана отырып, балалардың мектепке бармауының алдын алу бағдарламасының нәтижелерін ұсынды. Жоба бастамасы 2018 жылы пайда болды. Осылайша, ерте ескерту жүйелерінің топтары Қазақстанның екі өңіріндегі үш қалалық және бір ауылдық мектептер құрылды. Мамандардың алдында оқудан шығу қаупі бар немесе мектептегі үлгерімі төмен оқушыларды анықтау міндеті тұрды.

"Қауіп-қатерге душар болатын оқушыларды уақтылы анықтау арқылы оларды ертерек қамту мүмкіндігі ғана емес, сонымен қатар мектепте оқуды жалғастыру үшін ең қолайлы қолдау мен араласу мүмкіндігі бар", - деп түсіндірді Татьяна Адерихина.

Топ жеке қажеттіліктерге жауап беретін бірқатар араласулар арқылы мектепте оқуды жалғастыру/үлгерімді арттыру үшін оқушыларды қолдау, сондай-ақ мектеп қызметкерлерінің командасын тарта отырып, жалпы мектептік тәсілді қалыптастыру қажет болды.

Қазіргі уақытта мұндай топтар сегіз мектепте жұмыс істейді, қауіпті топтардағы балалармен тиісті жұмыстар жүргізілуде.

"Биыл біз осы ұзақ мерзімді жұмыстың қорытындысын шығардық. Ерте ескерту жүйесінің өзі ең алдымен, келмеу жағдайларын анықтауға және ден қоюға бағытталған. (...) Тәуекел дәрежесін дәлелдеу және бағалау үшін баланың үлгерімі, сабаққа қатысуы, оқу процесіне тартылуы бойынша көрсеткіштер пайдаланылды, өйткені олар әлеуметтік қызметкер жүргізетін қажеттіліктерді бағалаудың бір бөлігі болып табылады. Мектеп командасының міндеті - баланы қолдау үшін іс-әрекеттерді жақсы жоспарлау, уақытында әрекет ету, баланың болашағы мен оның оқу жетістіктеріне әсер етуі мүмкін қателіктердің алдын алу", - деп түсіндірді Адерихина.

Әлеуметтік қызметкерлердің алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсетудегі мүмкіндіктері туралы қызылордалық сарапшы Сандуғаш Исмағұлова айтып берді. Қалалық емхананың әлеуметтік қызметкері өзінің жұмысы туралы мысалмен айтып берді.

"Отбасы 1,2 айлық баланы тәрбиелеп отыр, баланың аанасы - 31 жаста, әкесі-42 жаста, азаматтық некеде тұрады, бірінші некеден ер адамның 15 жасар ұлы бар, бірге тұрады. Үй жеке, бөлмелер өте ылғал, бала үшін қауіпті орта сақталған. Бала 8 айлық болғанда, үйге барған кезде патронаттық апа отбасының жоғары әлеуметтік қауіп-қатер жағдайында екенін анықтады. Баланың анасы мас күйінде, баланың өзі қауіпті ортада екенін білдім", - деді Исмағұлова.

Бұдан әрі, оның айтуынша, отбасыны одан әрі сүйемелдеу үшін әлеуметтік қызметкер қосылды. Отбасының эко-картасы жасалып, отбасын дамытудың жеке жоспары әзірленді.

"Отбасымен алғашқы медициналық-санитарлық көмек арасында сенімді қарым - қатынас орнатылды, анасы алкогольді ішуді тоқтатты, бала қауіпсіз, анасы балаға жақсы қарайды, онымен ұзақ уақыт өткізеді, ойнайды, оқиды, баланы емшек сүтімен тамақтандыруды жалғастырады", - деді әлеуметтік қызметкер.

Сарапшылар сөз сөйлегеннен кейін Форумға қатысушылар панельдік сессияда берілген тақырып бойынша пікір алмасты.

Естеріңізге сала кетейік, Нұр-Сұлтанда 2021 жылғы 28-30 қыркүйек аралығында "Әлеуметтік жұмыс Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық жаңғыртудың драйвері ретінде: кадр саясаты және тәжірибе» атты III Халықаралық әлеуметтік қызметкерлер форумы өтуде.

Онлайн және офлайн форматтағы іс-шараға Қазақстан, Ресей, Әзірбайжан, Тәжікстан, Германия және басқа да елдерден 600-ге жуық маман қатысуда.

Форум Қазақстандағы БҰҰ Балалар Қоры өкілдігінің (ЮНИСЕФ), Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің, адам құқықтары жөніндегі уәкілдің, Л. Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің және Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары жөніндегі уәкілдің қолдауымен Қазақстанның кәсіби әлеуметтік қызметкерлер Альянсының ынтымақтастығы шеңберінде өткізіледі.

Бірінші күні пленарлық отырыста форум қатысушылары пандемия кезінде "әлеуметтік қызметкер" кәсібінің өзгеруі туралы әңгімелеп, осы мамандықтың одан әрі дамуы туралы ойларымен бөлісті.