Жыл басынан бері БЖЗҚ салымшыларына 1,4 триллионнан астам теңге төленді
2021 жылдың 3 маусымындағыжағдайбойынша БЖЗҚ салымшылардың (алушылардың) зейнетақыжинақтарынтұрғынүйжағдайларынжақсартуүшінпайдалануғаберген303 077 өтінішінорындады. Уәкілетті оператор – банктердеашылғанқазақстандықтардыңарнайышоттарына БЖЗҚ 1,4 трлн теңгеден асақаржыаударды. Біржолғызейнетақытөлемдерініңорташасомасы – шамамен4,7 млн теңге.
ОрындалғанөтініштердіңеңкөбіМаңғыстауоблысының (16,4%), Алматы қаласының (16,4%), Нұр-Сұлтанқаласының (13,0%) тұрғындарытарапынанжолданған. www.enpf.kzсайтындағы «Көрсеткіштер» бөліміндесалымшылардыңбіржолғызейнетақытөлемдерінқандаймақсаттарғапайдаланудыжоспарлайтынытуралыегжей-тегжейліақпараторналастырылған. Мұндайақпаратөңірлербөлінісінде де берілген(«Мақсаттарбойыншатұрғынүйжағдайларынжақсартуғаарналғанбіржолғызейнетақытөлемдері» жәнетиісінше «Тұрғынүйжағдайларынжақсартуғаарналғанбіржолғызейнетақытөлемдері»шағынбөлімдері).
Қазіргіуақыттазейнетақыжинақтарыныңбірбөлігінпайдалануғаөтініштердіқабылдайтынуәкілеттіоператорлар «Отбасыбанкі» тұрғынүйқұрылысжинақбанкі» АҚ, «ҚазақстанХалықбанкі» АҚ, «AltynBank» АҚ, «Банк ЦентрКредит» АҚ болыптабылады.
Айтакетейік, уәкілеттіоператорлардансалымшылардың (алушылардың) жекезейнетақышоттарына (ЖЗШ) өтінішберушініңөтінішіжәнеөзге де себептербойынша149,5 млрд теңгеқайтарылды, себебі, қазақстандықтарбіржолғызейнетақытөлемдерінбелгіленгенмерзімдепайдаланбаған.
Бұғанқоса, БЖЗҚ-ғаемделугебарлығы11 828 өтінішкеліптүсті, оныңішінде7,6 млрдтеңгеден аса сомаға8074өтінішорындалды, орташасомасы – шамамен1 млн теңге.Соныменқатар, салымшылардың (алушылардың) БЖЗҚ-дағы ЖЗШ-на уәкілеттіоператордан («Отбасыбанкі» тұрғынүйқұрылысжинақбанкі» АҚ) 1,6 млрд теңгеқайтарылды, бұлқаражатөтінішберушініңөтінішіжәнеөзге де себептербойыншабелгіленгенмерзімдепайдаланылмаған. Зейнетақыжинақтарынемделугепайдаланужөніндегіөзектістатистикаменwww.enpf.kzсайтындағы «Көрсеткіштер» – «Емделугеберілетінбіржолғызейнетақытөлемдері»бөлімінентанысуғаболады.
Естеріңізге сала кетейік, БЖЗҚ салымшыларыөзжинақтарынинвестициялықкомпанияларға (инвестициялықпортфельдібасқарушылар - ИПБ) аударуғақұқылы. Салымшыныңзейнетақыжинақтары ИПБ басқаруына:
- салымшының БЖЗҚ-дағызейнетақыжинақтарыныңнақтысомасы мен зейнетақыжинақтарыныңеңтөменжеткіліктілікшегіарасындағыайырмаданаспайтынмөлшерде; немесе
- өмірбойғытөлемдердікөздейтінсақтандыруұйымымензейнетақыаннуитетішартыжасалғанжағдайда, салымшының БЖЗҚ-дағышотындағызейнетақыжинақтарыныңқалдығынанаспайтынмөлшердеберілуімүмкін.
Зейнетақыжинақтарыныңбірбөлігін ИПБ-ныңсенімгерлікпенбасқаруынааударусалымшыданөтініштүскенкүнненкейінгікүнтізбелікотызкүнішіндежүзегеасырылатынболады. ЗейнетақыжинақтарыныңқалғанбөлігіҰлттықбанктіңбасқаруындақалады. Ал БЖЗҚ зейнетақыжинақтарынесепкеалудыжалғастырады.
Ағымдағыжылдың 3 маусымындағыжағдайбойыншаинвестициялықпортфельдібасқарушыларға3,6 млрд теңгегежуыққаржыаударылды. БЖЗҚ келіптүскен2258 өтініштің1649-ынорындады. Аударымныңорташасомасышамамен 2,2 млн теңге. Зейнетақыжинақтарынсенімгерлікбасқаруға беру бойыншаегжей-тегжейлі статистика да enpf.kz сайтындағы «Көрсеткіштер» – «Зейнетақыжинақтарынбасқарушыкомпанияларғасенімгерлікбасқаруға беру»бөліміндежарияланыпотырады.
Қазіргіуақытта БЖЗҚ зейнетақыактивтерінсенімгерлікпенбасқаруғақатыстытөрт ИПБ-мен шартжасасты: «JysanInvest» АҚ, «BCC Invest» АҚ, «HalykGlobalMarkets» АҚ, «СентрасСекьюритиз» АҚ. Олартуралыақпаратпентанысып, инвестициялықдекларацияларынзерделеуді enpf.kz сайтындағы «Қызметтер» - «Инвестициялықпортфельдібсқарушылартізілімі» бөліміндежүзегеасыруғаболады.
БЖЗҚ-дан зейнетақыактивтеріналғаннанкейін ИПБ оларды ҚР ҰлттықБанкіБасқармасының 2014 жылғы 3 ақпандағы №10 қаулысыменбекітілгенИнвестициялықпортфельдібасқаружөніндегіқызметтіжүзегеасыруқағидаларындакөрсетілгенжәне ИПБ инвестициялықдекларациясындакөзделгенрұқсатетілгенқаржықұралдарынаинвестициялайды.
ЗейнетақыменқамсыздандырутуралыЗаңғасәйкес, ИПБ инвестициялықбасқарудыжүзегеасырғаныүшінкомиссиялықсыйақыалуғақұқылы. ИПБ сыйақысыныңшектішамасыалынғанинвестициялықтабыстың 7,5%-нанаспауытиіс. Комиссиялықсыйақыныңнақтышамасынжылсайын ИПБ-ныңбасқарушы органы бекітедіжәнеолжылынабірретқанаөзгеруімүмкін.
СалымшызейнеткерлікжасқатолғанғадейінҰлттықБанктіңбасқаруындаболатынзейнетақыжинақтарына инфляция деңгейіескеріліпотыратынсақталукепілдігіқолданылады. Зейнетақыжинақтары ИПБ-ныңбасқаруынааударылғанжағдайда, мемлекеттіккепілдікбасқарушыкомпанияныңзейнетақыактивтерініңеңтөменгікірістілікдеңгейінқамтамасызететінкепілдігіменалмастырылады. Кірістіліктіңеңтөменгідеңгейінарықтаәрекетететін ИПБ-ныңбасқаруынаберілгензейнетақыактивтерініңорташаалынғанкірістілігіннегізге ала отырыпесептелінеді.
БЖЗҚ 2013 жылғы 22 тамызда «ГНПФ» ЖЗҚ» АҚ негізінде құрылды. БЖЗҚ құрылтайшысы және акционері – Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің «Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті» ММ арқылы Қазақстан Республикасының Үкіметі. БЖЗҚ зейнетақы активтерін сенімгерлікпен басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап зейнетақы активтерін басқару тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар жасау қызметі Қазақстан Республикасының Президенті басшылық ететін Ұлттық қорды басқару кеңесіне берілді. Зейнетақы заңнамасына сәйкес БЖЗҚ міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын тартуды, зейнетақы төлемдерін, зейнетақы жинақтары мен төлемдерін жеке есепке алуды жүзеге асырады, салымшыға (алушыға) зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпарат береді (толығырақ www.enpf.kz сайтында).