Ашық тарифтер мен нақты инвестициялар: Ақмола облысында коммуналдық саясат қалай құрылуда
Ақмола облысындағы коммуналдық қызметтер саласы мемлекет реттеуінің формалды бақылаудан жүйелі, нақты нәтижеге бағытталған жұмысына мысал болды. Мұнда басты назар – тұтынушылар мүддесі мен инфрақұрылымның тұрақтылығы. Бұл туралы брифинг барысында Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу комитетінің Ақмола облысы бойынша департаментінің басшысы Асылбек Қуандықұлы мәлімдеді, деп хабарлайды Өңірлік Коммуникациялар қызметінен.
Оның айтуынша, ведомствоның негізгі міндеті – тарифтердің ашықтығын қамтамасыз ету және тарифке енгізілген қаражаттың шын мәнінде желілерді жаңартуға және қызмет сапасын арттыруға жұмсалуын бақылау.
«Мемлекет басшысы әрдайым тарифтердің ашықтығы мен табиғи монополия субъектілерінің халық алдындағы жауапкершілігін атап көрсетеді. Біздің барлық жұмысымыз осы принциптерге сүйенеді», – деді спикер.
Департаменттің бақылауында облыс бойынша 65 табиғи монополиялық субъект бар, олар 151 реттелетін қызмет көрсетеді. Биыл олар тарифтік сметалар мен инвестициялық бағдарламалардың орындалуы бойынша 146 есеп тапсырды.
Бұл құжаттарды талдау арқылы тек ауытқулар анықталып қана қоймай, тарифке енгізілген қаражаттың коммуналдық инфрақұрылымды жаңартуға тиімді жұмсалуын қамтамасыз ету үшін қажетті түзетулер енгізілді.
«2024–2025 жылдардағы жылыту маусымына нақты ауа температурасына сәйкес төлемді қайта есептеу нәтижесінде облыс тұрғындарына 44 млн теңгеден астам қаражат қайтарылды. Бұл механизмнің жұмыс істейтінін және тұтынушы фактілі түрде толық көлемде көрсетілмеген қызмет үшін артық төлем жасамайтынын көрсетеді», – деп атап өтті Асылбек Қуандықұлы.
Облыста коммуналдық желілерді жаңарту жұмыстары да жалғасуда. Желілердің тозуы жоғары болғанына қарамастан, 2025 жылы «Тариф – инвестицияға қарсы» тәсілі аясында инвестициялық бағдарламалар 5,4 млрд теңгеден астамға артты. Жөндеу науқанына жалпы 22,7 млрд теңге жұмсалды. Нәтижесінде 2,6 мың км-ден астам желі жөнделіп, 1,8 мыңнан астам жабдық жаңартылды (электр, жылу, су қамтамасыз ету салалары).
2021–2025 жылдарға арналған тарифтер кезеңінің аяқталуына байланысты департамент 13 субъектінің 19 қызметіне қатысты жаңа 2026–2030 жылдарға арналған тарифтік өтінімдерді қарады. Нәтижесінде тұтынушылар үшін экономикалық тиімділік шамамен 223 млрд теңге болды.
«Орташа есеппен тарифтер бастапқы жобаларға қарағанда 32%-дан астам төмендеді, кейбір салаларда – 38%-ға дейін. Біздің мақсат – инвестиция мен қызметтердің халыққа қаржылық қолжетімділігін теңестіру. Бұл көрсеткіштер осындай балансқа қол жеткізуге болатынын дәлелдейді», – деді Асылбек Қуандықұлы.
Департамент жұмысы заң бұзушылықтарды алдын алуымен қатар жүреді. Биыл жоспардан тыс тексерулер жүргізіліп, түзету ұсыныстары беріліп, қажет болған жағдайда әкімшілік шаралар қолданылды. Басшының айтуынша, басты міндет – жазалау емес, субъектілердің қызметін заң талаптарына сәйкес келтіру.
Жүйенің ашықтығы азаматтардың белсенді кері байланысымен де расталады. Жыл басынан департаментке 300-ден астам жеке және заңды тұлғалардан өтініш түсті.
«Адамдар тарифтік шешімдерді түсіндіруді жиі сұрап, талқылауға қатысуға дайын. Бұл сенім мен процестерді түсінудің артқанын көрсетеді», – деді Асылбек Қуандықұлы.
Жалпы, 2025 жыл Ақмола облысында табиғи монополияларды реттеу саласында мемлекет, қызмет көрсетушілер және халық арасындағы диалогты нығайту кезеңі болды. Тармақты тарифтік саясат, инвестициялардың өсуі және тұтынушылар құқығын қорғаудың жұмыс істейтін механизмдері коммуналдық инфрақұрылымды жаңартудың және өңірдегі өмір сапасын арттырудың негізін қалыптастырады.