Алаяқтық Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 190-бабы бойынша қылмыстық жауапкершілік көзделген алдау немесе сенімді теріс пайдалану жолымен бөтеннің мүлкін жымқыру немесе бөтеннің мүлкіне құқықтар алудың бір түрі.

Қылмыстық кодекстің 190-бабы екінші бөлігінің төртінші тармағында интернет-алаяқтық үшін қылмыстық жауапкершілік көзделген.

2021 жылдың 9 айының қорытындысы бойынша Бұланды ауданы бойынша өткен жылмен салыстырғанда интернет-алаяқтықтың күрт өсуі байқалды – 2-ден 21-ге дейін.

Бұланды ауданының тұрғындары желіде жарияланған қандай да бір мүлікті сату туралы хабарландыруларға сеніп, қаскүнемдердің құрбанына айналады.

Еш күдіктенбестен, бөгде адамдарға мессенджерлер арқылы банк карталарының, жеке куәліктердің фотосуреттерін жібереді. Ақшаны сатушылардың жеке басын және олардың ұсыныстарын алдамай-ақ аударыңыз.

Тауарды сатып алуға немесе пәтерді төмен бағамен жалға алуға деген ұмтылыс банк картасына алдын-ала төлем жіберуге, нәтижесінде тауарлар, қызметтер немесе ақшаны қайтаруға әкеледі.

Зиянкестер кез-келген нәрсеге бейімделеді.

Сондықтан алаяқтықтың бұл түрі тек әлеуметтік желілерде ғана емес, сонымен қатар хабарландырулар арқылы басқа Интернет-сервистерде де таралған (OLX, Крыша, Kolesa.kz және т.б.).

Сондай-ақ көптеген микрокредиттік ұйымдар жұмыс істейді, онда 18 жасқа толған кез келген азамат жеке куәлігі, банктік шоты және абоненттік нөмірі болған кезде онлайн-кредит ала алады.

Алаяқтар банктік деректемелерді (банк картасының нөмірі, ЖСН, жеке куәлік) алып, оларға ақша аудару керек деп хабарлайды, бірақ картаның өзінде бұғатталған немесе өзге де себептер бойынша банк картасы жоқ. Көрсетілген деректемелерді алғаннан кейін сенімді азаматтарға түрлі микрокредиттік ұйымдарда онлайн-қарыздар ресімделеді.

Бұланды ауданының тұрғындары әлеуметтік желілерде есепшотты жылжыту және бастапқы жарнамен ақша қаражатын көбейту туралы хабарландырулар орналастыратын қаскүнемдердің құрбандары болды. Ұтысты алу үшін олар электронды әмиянға бастапқы жарнаны аударуды талап етеді. Әрі қарай, жәбірленушіге букмекерлік кеңседегі ұтыс өтті және Ұтысты алу үшін әмиянды қайта толтыру қажет деп хабарлайды. Осыдан кейін алаяқтар жәбірленушінің есептік жазбасын бұғаттайды.

Бүгінгі таңда осы санаттағы қылмыстардың көпшілігі банктік карталарды пайдалану арқылы жасалды.

Алаяқтар өздерін банк өкілі ретінде таныстырып, карта пайдаланушысына қоңырау шалып, бұғаттауды және басқа да жағымсыз әрекеттерді болдырмау мақсатында картаны банктік терминал арқылы дереу тексеріп, оны іске қосу қажет екенін хабарлайды.

Алаяқтардың одан әрі нұсқауларын орындау кезінде азаматтардың өздері байқамай, банк картасының деректемелерін және тіпті ПИН-кодты хабарлайды, соның нәтижесінде жәбірленушілердің карталарынан қомақты ақша сомалары есептен шығарылады.

Біздің ауданымыздың барлық азаматтарына қырағы болуға және өздерінің жеке деректерін үшінші тұлғаларға хабарламауға, интернет алаяқтардың тарапынан өзіне қауіп төндірмеу үшін бөгде адамдарға тиісті тексерусіз ақша жібермеуге ұсынылады.

Бұланды ауданының прокуратурасы