«ТКШ қызметкерінің күні»
2024 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Үкіметі 16 сәуірді «ТКШ жұмыскерлерінің күні» деп жариялады.
1997жылы16 сәуірде «Тұрғын үйқатынастарытуралы»ҚРЗаңыбекітілді.ТКШ-тұрғын үй-коммуналдықшаруашылық–тұрғын үй қорыұғымы,сондай-ақ қауіпсізжәнежайлыөмірсүру(болу) жағдайларын жасайтын,бүкілөмірлікциклдекөппәтерлітұрғынүйлерменинженерлік-коммуникациялықинфрақұрылымды күтіп ұстаудықамтамасыз ететін ұйымдардыңжиынтығыайқындалды.
«ТКШ» термині кеңес дәуірінен бері келе жатыр, яғни, бұрынғы КСРО елдерінде жиі кездеседі. Ағылшын тілінде сөйлейтін елдерде осы салалар кешені үшін «public utility» терминіқолданылады.
Қазақстанда ТКШ реформасының басталуы 1991 жылы жарияланды. ТКШ-ны реформалаудағы алғашқы ірі қадам көппәтерлі тұрғын үйлердегі пәтерлерді ауқымды жекешелендіру болды.
Кеңес заманында құрылған тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық іс жүзінде жойылды.
Жүйеніқайта құру,реформалаужылдарындаТКШобъектілеріжылданжылғатозып,күрделіжөндеужүргізудіталапетті.Мұқиятназар аударуды қажет ететін моральдықтозудыайтпағанда,коммуналдықсаладағымүліктіңтозуыменапаттылықкоэффициентініңартуыбайқалады.
1996жылы тұрғын үй-коммуналдықшаруашылықсаласындабәсекелестікортақұруды, коммуналдықкәсіпорындардыңқызметтерінетарифтергеолардыңшығындарынжабатындеңгейге кезең-кезеңменкөшуді,сектордымонополиясыздандырудыжәнетұрғын үй қорынжаппайжекешелендірудіқамтамасыз ететін тұрғын үй-коммуналдықсаладажүйеліреформаларбасталды.
Солжылы12сәуірде№437 «Тұрғынүйді ұстаументұрғын үй-коммуналдыққызмет көрсетугеақы төлеудің жаңапринциптерінекөшутуралы» ҚР Үкіметінің қаулысықабылданды.Содан кейін 27мамырда№647«Тұрғынүйлердегіпәтерлермен тұрғын емес үй-жайларды меншіктенушілердің тұтынушыларкооперативтеріндамытужөніндегішаралартуралы» ҚР Үкіметінің қаулысықабылданды.Қалалардағы үй басқармалары таратылды.Көппәтерліүйлердіұстауғаарналғанмемлекеттіксубсидиялардереужәнетолығыменжойылды.Пәтериелерікооперативі(ПИК) әкімдік қызметкерлерініңбасшылығыменжәнеүгіт-насихат жұмыстарымен оларұйымдастырғанжалпыжиналыстарда,бірнешеүй бойынша тұрғындардыңжиындарында ұйымдастырылды, жекешелендіруденкейінбарлықтұрғындарпәтериелерініңкооперативтеріне ұйымдастырылып, ай сайынғымақсаттыжарналарарқылыүйлердіөзесебінен күтіп-ұстаудықамтамасыз етуге міндетті екендігітүсіндірілді.
2020жылданбастап тұрғын үйқорынбасқарунысандарындаелеуліөзгерістердікөздейтінауқымдытұрғын үй-коммуналдықреформажалғасуда. Тұрғын үйқорынбасқарудыңпәтериелерініңбірлестігі(МИБ)сияқтыформаларыпайда болады.Бұл ретте ПИКжәнебарлықпәтериелерінтікелейбірлесіпбасқару жұмыс істейді.
ТКШсаласынжаңғырту бойынша бағдарламаіскеасырылуда.Несиеқаражатынтарту есебінен көппәтерлітұрғынүйлерді(КЖТ) күрделіжөндеу бойынша шұғылжұмыстаржүргізілді, Лифтшаруашылығықалпына келтірілді.Аулааумақтарынкүрделіжөндеужұмыстары жүргізілді.Қалалардатұрғын үй қорынжәнеаулааумақтарын күтіп ұстауқызметтерінкөрсететінбасқарушыкомпанияларпайда болады.Үйлердеавтоматтандырылғанжылупункттеріорнатылады,бұлесептікжылужүктемесіненжылуэнергиясының30% - на дейінүнемдеугемүмкіндік береді. Энергияны үнемдейтін екі қабатты терезелерорнатылады,қасбеттероқшауланадыжәне т. б.
Электрмен,жылуменжәнесуменжабдықтауқызметтерін ұсынатын объектілердіжаңғыртубойыншажұмыстаржүргізілуде. Есепке алу аспаптары,деректердіқашықтықтанберугеарналғанқұрылғыларенгізілуде.Тек2024жылыАтбасарқаласындазаманауитехнологиялармен жылу оқшаулағышматериалдардықолданаотырып, 17,3кмжылужәне2,2км су құбырыжелілеріжөнделді,бұлжылушығыныменотын шығынын едәуірқысқартуғамүмкіндік берді.«Тарифті инвестицияғаайырбастау»бағдарламасыаясында2700шақырымнанастамэлектр желілері жөнделді және900-ге жуықжабдықжаңғыртылды,бұл электрмен жабдықтаудыңсенімділігінарттырды.
Бүгінгі таңда жайлы өмір сүру жағдайларын жасау және сапалы, тұрақты коммуналдық қызметтермен қамтамасыз ету өзекті болып қала береді.