Жұмыс берушiлердiң назарына! Жалақы төлемiн дер кезiнде төлеу туралы
Бұл өте маңызды әлеуметтiк мәселе, өйткенi ол адамдардың әл-ауқатына және олардың әлеуметтiк жағдайына тiкелей байланысты.
Қазақстан Республикасының Конституциясы әркiмнiң еңбекке ақы алуға құқығы бар деп белгiлейдi. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексiне сәйкес, қызметкерге жалақыны уақтылы және толық көлемде төлеуге құқылы, ал жұмыс берушi қызметкерлерге төленетiн жалақыны уақтылы және толық төлеуге мiндеттi. Кәсiпорынның жеке немесе мемлекеттiк болып табылатындығына қарамастан, Қазақстан Республикасының заңнамасында жалақы төлеудiң бiрыңғай тәртiбi мен шарттары қарастырылған. Сөйтiп, Кодекстiң 113-бабы бойынша жалақы Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында ақшалай нысанда белгiленедi және айына бiр реттен сиретпей, келесi айдың бiрiншi онкүндiгiнен кешiктiрiлмей төленедi. Жалақы төленетiн күн еңбек шартында көзделедi. Жалақы төленетiн күн демалыс немесе мереке күндерiне тура келген кезде төлем олардың қарсаңында жүргiзiледi.
Жұмыс берушi жалақыны уақытында төлесе жұмыс берушiнiң мiндетi орындалды деп саналады, жалақы төленетiн белгiленген күнде қызметкерге қандай-да бiр жолмен (банкоматта, банк бөлiмшесiнде және т.б.) ақшаны алуға нақты мүмкiндiк берiледi. Олай болмаған жағдайда, жалақы төлеуде кiдiрiс болады.
Айта кету керек, жұмыс берушiнiң жоғарыда аталған айыппұлды қызметкердiң пайдасына төлеу және материалдық емес залалдың орнын толтыру мiндеттемелерi жалақыны кешiктiрiп төлеу салдарынан жұмыс берушi үшiн жалғыз заңды/мүмкiн салдар емес. Жалақы төлеудi кейiнге қалдыру-бұл әкiмшiлiк және қылмыстық жауапкершiлiкке әкеп соқтыратын Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын бұзуы.
Бүгiнгi таңда, қаржылық дағдарысқа тап болған экономикалық дағдарыс кезiнде көптеген адамдар қызметкерлерге жалақыны уақтылы төлеу бойынша мiндеттемелердiң бұзылуына тап болуы мүмкiн. Мұндай жағдай компаниялар iс жүзiнде төлем қабiлетсiз болған кезде мәжбүр болуы мүмкiн немесе басшылық қаражатты басқа мақсаттарға пайдалану туралы саналы шешiм қабылдауы мүмкiн. Алайда, прокуратура, мемлекеттiк еңбек инспекциясы және әдiлет органдарының еңбек заңнамасының сақталуын бақылауға үлкен өкiлеттiктерi бар, жұмысшылардың уақтылы төленбеуiне келiп түскен шағымдарға дереу жауап бередi және кiнәлiлердi жазалау үшiн тиiстi шаралар қолданады.
Экономикалық дағдарыс жұмыс берушiнi жұмысшыларға уақытылы төлеу мiндетiнен босатпайды. Жалақы төлеудi кешiктiрмес бұрын, жұмыс берушiлерге барлық ықтимал салдарларды, соның iшiнде жоғарыдағыларды, салмақты ескерiп, еңбек заңнамасын бұзғаны үшiн мүмкiн жауапкершiлiк мөлшерiн ескерудi ұсынамыз.
"Атбасар ауданының жұмыспен
қамту және әлеуметтiк
бағдарламалар бөлiмi" ММ