Дәрігер акушер гинеколог жасарып келе жатқан әйелдер аурулары туралы айтты
Жатыр мойны обыры 10 жылға «жасарып» кетті, егер бес жыл бұрын бұл ауру 30-50 жас аралығындағы әйелдерде анықталса, қазір онкологиялық патология тіпті 20 жастағы қыздарда да кездеседі екен. Әйелдердегі мұндай ерте патология гинеколог мамандарды алаңдатады.
Алматы теміржол ауруханасы емханасының акушер гинекологы Мәдина Бейсеқұлова кез келген әйел ауруының сыртқы және ішкі арандатушы факторлары болатынын айтты.
Қандай аурулар туралы «жасара түсті» деуге болады? Жатыр мойны обырының ерте скринингі туралы айтқан дұрыс па?
- Жатыр мойны обырын «жасара түскен» аурулар қатарына жатқызуға болады. Жатыр мойны обыры 35 жас пен 55 жас аралығында жиі кездессе, жас әйелдерде бұл ауру әлдеқайда аз кездеседі. Статистикаға жүгінсек, аталған патология бойынша жыл сайын шамамен 500 000 жаңа жағдай анықталады, оның 1700-і Қазақстанда, бұл 100 000 халыққа 1-2 жағдай. Қазақстанда жыл сайын жатыр мойны обырының 1700-ге жуық жаңа жағдайы анықталып, 600 әйел осы дерттен көз жұмады. Дегенмен, жатыр мойны обыры қатерлі ісіктің алдын алуға болатын түріне жатады, өйткені жатыр мойны обырының себебі көп жағдайда адам папилломавирусы болып табылады. Қазақстан Республикасында 2008 жылдан бастап 5 жыл сайын 30 жастан 60 жасқа дейінгі әйелдер үшін жатыр мойны обырын ерте анықтау бойынша Ұлттық скринингтік бағдарлама жұмыс істейді. Жатыр мойны обырының скринингі тегін әрі тұрғылықты жер бойынша емханада жүргізіледі. Әдетте бұл ауру 30-50 жас аралығындағы әйелдерде кездеседі, бірақ жақында ауру «жасара түсті» - қазір ол 20 жастағы қыздарда да кездесетін болған.
Эндометриоз қаншалықты жасарды? Жатыр мойны эрозиясы қазіргі кезде қай жастан бастап анықталады?
- Дәрігерлер аналық без немесе басқа ішкі органның эндометриозын жиі анықтайды: әрбір үшінші әйел осы аурудан зардап шегеді. Оған патологиялық босану, түсік түсіру, жатыр қуысын диагностикалық тазалау және қабыну процестері себеп болады. Бедеу әйелдердің 5%-ына аналық без, тік ішек, қуық немесе басқа органның эндометриозы диагнозы қойылған. Статистика бойынша жатыр мойны эндометриозы осы аурудың басқа түрлеріне қарағанда сирек кездеседі. Бедеуліктен басқа, бұл ауру қатерлі ісікке, мәселен, жатыр мойны обырына әкелуі мүмкін. Эндометриоз жатыр миомасымен бірге жиі анықталады. Жатыр мойны эрозиясы жыныстық қатынаста белсенді жас әйелдердің 80%-дан астамында кездеседі. Әйелдер аурулары жасаруының себебі жыныстық белсенділіктің ерте басталуы болып табылады.
Әйелдер жүйесі патологиясының ерте белгілері қандай, алғашқы сигналды жіберіп алмау үшін не істеу керек?
Сыртқы және ішкі қоздырғыш факторлары болады.
Аурудың дамуының сыртқы себептері:
- қолайсыз экологиялық орта;
- невроздар, психологиялық жүктемелер, созылмалы стресс және жиі депрессия;
- ретсіз жыныстық қатынас;
- сыртқы және ішкі жыныс мүшелерінің механикалық жарақаттары;
- вирустық және бактериялық инфекциялар, соның ішінде ЖЖБИ;
- жыныстық белсенділіктің ерте басталуы;
- іш киімді қате таңдау;
- интимдік аймақтың жеткіліксіз гигиенасы;
- мата, косметикалық құралдарға жергілікті аллергиялық реакция;
- дәрілік заттарды, әсіресе ішке қабылданатын контрацептивтер мен антибиотиктерді жиі және бұрыс қабылдау.
Ішкі қоздырғыш факторлар:
- ағзадағы инфекция көзі болып табылатын қабыну процестері: созылмалы тонзиллит, гайморит, пиелонефрит және т.б.;
- гинекологиялық, эндокриндік ауруларға байланысты гормоналды тепе-теңдіктің бұзылуы;
- ішкі органдар анатомиялық құрылымының аномалиялары;
- жиі түсік тастау, түсік түсіру;
- жүйелі аурулардың болуы (мысалы, қант диабеті).
Қазір гинекологқа қаншалықты жиі барған дұрыс? Кіші жамбас мүшелерінің ультрадыбыстық зерттеуін қаншалықты жиі жасау керек? Әйелдерге арналған дәрумен, тағамдық қоспа, шөптер аурудың алдын алуға көмектеседі ме?
Гинекологқа жылына 2 рет көріну керек. Кіші жамбасқа ультрадыбыстық зерттеу көрсеткіштер бойынша жасалған дұрыс. Әйелдерге арналған дәрумен мен диеталық қоспалар жалпы әл-ауқатты жақсартуға көмектеседі. Әйелдерге арналған жоғары сапалы дәрумен және теңдестірілген минералды кешен денсаулықты қолдау, гормоналды деңгейді қалыпқа келтіру, тонусты арттыру және иммунитетті нығайту, жүрек-тамыр жүйесі мен барлық органдардың жұмысын қолдау үшін қажет.