А гепатитінің алдын алу: өзіңізді және жақындарыңызды қорғаңыз

А гепатитінің алдын алу

А гепатиті — бұл бауырдың қабыну ауруы, оны А гепатиті вирусы (АВГ) тудырады.
Вирус, әдетте, ауру адамның нәжісімен ластанған тағам немесе суды ішкен (инфекцияланбаған және егілмеген) адамдарға жұғады.

А гепатиті дегеніміз не және ол несімен қауіпті?

А гепатиті — бұл бауырды зақымдайтын вирустық инфекция. Ауру ластанған тағам немесе су арқылы, сондай-ақ науқас адаммен ауыз арқылы жыныстық қатынас кезінде жұғады.
Алайда, жұқтырудың алдын алуға болады — оған вакцинация және жеке гигиенаны сақтау көмектеседі.

А гепатитін қалай жұқтыруға болады?

Адамнан адамға берілуі:
А гепатиті вирусы науқас адамның нәжісі арқылы (аурудың белгілері пайда болғанға дейін де) бөлінеді.
Жұғу тығыз қарым-қатынас кезінде болуы мүмкін, мысалы, бір үй шаруашылығында бірге тұру немесе балалар мекемелерінде.

А гепатитінің алғашқы белгілері

Алғашқы белгілері тұмауға ұқсас болуы мүмкін:
дене қызуының көтерілуі, бұлшықет пен бас ауруы.
Кейіннен оң қабырға астында ауырсыну мен жайсыздық, тері мен көздің сарғаюы, қышыну, зәрдің қарайюы және нәжістің ағаруы байқалады.

Адамда А гепатиті бар екенін қалай білуге болады?

А гепатитінің белгілері:
• Тері мен көз ақтарының сарғаюы.
• Әлсіздік, ұйқышылдық, бас ауруы.
• Дене қызуының 38,5°C дейін көтерілуі.
• Жүрек айну, құсу, іштің ауруы.
• Зәрдің қарайюы, нәжістің түссізденуі.

А гепатитімен кімдер жиі ауырады?

А гепатитімен барлық жастағы адамдар ауыруы мүмкін, бірақ көбіне балалар мен жасөспірімдер жиі ауырады.
Аурудың өршуі көбіне күз-қыс мезгілінде байқалады.

Гепатит жұққанын қалай білуге болады?

Алғашқы белгілеріне жалпы әлсіздік, тәбеттің төмендеуі, іштің ауырлауы, жүрек айну, бас ауруы және бұлшықет ауыруы жатады.
Ауру үдеген сайын көз ақтарының және терінің сарғаюы, зәрдің қарайюы мен нәжістің ағаруы пайда болады.

А гепатиті басқалар үшін несімен қауіпті?

Вирус адам ағзасына түскеннен кейін бауыр жасушаларына еніп, оларды зақымдайды.
Инкубациялық кезең 7-ден 45 күнге дейін созылады.
Осы уақытта науқас айналасындағылар үшін ең қауіпті, себебі вирус нәжіспен белсенді түрде бөлінеді, ал адамның жағдайы әлі де қанағаттанарлық болып көрінуі мүмкін.

А гепатитінің алдын алу

А гепатитінің алдын алу екі түрге бөлінеді:
арнайы (вакцинация) және арнайы емес (гигиеналық шаралар).

Арнайы алдын алу

• Вакцинация — ең тиімді қорғану тәсілі.
• Балалар мен ересектерге арналған қауіпсіз инактивтелген вакциналар бар.
• Тәуекел тобына жататын адамдарға (медициналық қызметкерлер, қоғамдық тамақтану және су жүйесі қызметкерлері, сондай-ақ ауру жиі кездесетін аймақтарға баратын туристерге) егілу ұсынылады.
• Вакцинация 6–12 ай аралығымен екі дозадан тұрады.
• Иммунитет 10–20 жылға дейін сақталады.

Арнайы емес алдын алу

• Жеке гигиена:
• Дәретханадан кейін, көшеден келген соң және тамақ алдында қолыңызды сабындап жуыңыз.
• Нашақорлықтан және кездейсоқ жыныстық қатынастан аулақ болыңыз, презерватив қолданыңыз.
• Тағам және су гигиенасы:
• Тек қайнатылған немесе бөтелкедегі суды ішіңіз. А гепатиті вирусы 100°C температурада 5 минут ішінде жойылады.
• Көкөніс, жеміс пен шөптерді мұқият жуып, қайнаған сумен шайыңыз.
• Тек термиялық өңдеуден өткен тағамды жеңіз (қайнатылған немесе қуырылған).
• Тексерілмеген су қоймаларында шомылмаңыз.
• Үй гигиенасы:
• Үй мен ортақ орындарды таза ұстаңыз.
• Шикі және дайын тағамдарға арналған пышақ пен тақтайшаны бөлек пайдаланыңыз.